donderdag 30 juni 2011

Dunderklumpen in Jurassic Park

Troll Hunter  van André Øvredal     ★★★




Otto Jespersen
als Hans de trollenjager.
13 oktober 2008. Het Noorse filmproductiebedrijfje Filmkameratene ontvangt naar eigen zeggen een anonieme zending met twee harddrives waarop 283 minuten video-opnames staan. De film Troll Hunter (originele Noorse titel: Trolljegerenis -zo beweren de makers althans- de ingekorte versie van die zogezegd authentieke video-opnames. 

De opnames tonen drie Noorse studenten die met hun camera een stroper volgen terwijl hij in de uitgestrekte wouden van Noorwegen op jacht gaat naar trollen. Naar trollen? Inderdaad: Hans is geen gewone stroper, want hij werkt voor het geheime Troll Security Team van de Noorse overheid en is een specialist in het opsporen en doden van de gevaarlijke mythische wezens. Trollen eten doorgaans stenen, maar zijn volgens Hans ook niet vies van een hapje mensenvlees. Vooral als het vlees betreft van een gelovige christenziel...

Op trollenjacht...

Mockumentary

In navolging van spannende mockumentaries (pseudodocumentaires) zoals The Blair Witch Project, Clover Field en The Last Exorcism, is ook Troll Hunter opgenomen met hand-held camera's in pure cinéma vérité-stijl. In tegenstelling tot zijn voorgangers, verwacht Troll Hunter van de kijker echter niet meteen dat hij/zij gelooft in de echtheid van het beeldmateriaal. Daarvoor is het verhaal te fantastisch en ligt de humor er net iets te dik bovenop. Maar het helpt natuurlijk wel als je het kind in jezelf aanspreekt en openstaat voor de suspension of disbelief waarop zulke mockumentaries willens nillens een beroep doen.

Computeranimatie voor Troll Hunter.

De makers van Troll Hunter hebben evenmin een poging gedaan om de trollen een hyperrealistische aanblik te geven. Integendeel: de special effects balanceren doelbewust tussen angstaanjagend en lachwekkend, en zijn vooral bedoeld als een parodie op zowel het genre van de mockumentary als op monsterfilms zoals Jaws, Alligator en Jurassic Park. De griezelige geluidseffecten zijn wel overtuigend. Dat geldt ook voor de acteurs. Vooral de kurkdroge humor van Otto Jespersen als de trollenjager Hans -een soort van Noorse Crocodile Dundee met Indiana Jones-hoed- konden wij appreciëren. Ook Glenn Erland Tosterud als Thomas, de guitigste van de studenten, heeft komisch talent.

Glenn Erland Tosterud als student Thomas.

Hermythologisering

Troll Hunter  is een goed voorbeeld van de wijze waarop hedendaagse cineasten inspelen op het hernieuwde verlangen naar mysterie in onze postmoderne, gedemythologiseerde samenleving. Het doet deugd om in deze geseculariseerde, goddeloze tijden van instrumentele rationaliteit en ontnuchterend feitenfetisjisme af en toe nog iets tegen te komen dat getuigt van fantasie, (bij)geloof, verwondering en betovering. Een huizenhoge trol bijvoorbeeld...

Hoewel het scenario van Troll Hunter heel wat inventieve argumenten bevat die het verhaal geloofwaardiger moeten maken, is de film ook humoristisch en spannend genoeg om er gewoon van te genieten met het verstand op nul. Als een bizarre Noorse kruising tussen The Lord of the Rings, Raiders of the Lost Ark, Jurassic Park, Dunderklumpen, Alien en Roodkapje, ademt Troll Hunter de magische sfeer van Scandinavische fabels, mythes en legendes. En dat is het ideale tegengif voor het kritische scepticisme en wetenschappelijke cynisme dat ons vandaag omsingelt. 't Is fijn om onze rationele reflexen even te negeren en ons met kinderlijke verbeelding te laten meeslepen en betoveren door een tijdloos sprookje.

Ook goed om weten: de eindgeneriek van Troll Hunter verzekert dat "No trolls were harmed during the making of this movie"

JN.

Troll Hunter aka Trolljegeren (Noorwegen-2010): in de bioscoop vanaf 27 juli 2011.
Met: Otto Jespersen, Glenn Erland Tosterud, Johanna Mørck, Hans Morten Hansen en Thomas Alf Larsen.

Genre: mockumentary / sprookje / fantasy / horror / avontuur / komedie

Klik op de oranje link voor een filmfragment: Troll Hunter - fragment



woensdag 29 juni 2011

A Dangerous Method - trailer




(Klik op de playbutton en dan rechtsonder op 480p of 720p voor hogere beeldresolutie)


Klik op de oranje link voor onze recensie van A Dangerous Method: Psychologisch steekspel

Genre: historisch drama / psychologisch drama / romantiek / biopic

dinsdag 28 juni 2011

Liefde maakt blind

Brighton Rock  van Rowan Joffe     ★★★



"You're good and I'm bad: we're made for each other", zegt Pinkie tegen zijn nieuwe liefje Rose. Het vat de premisse van de Britse neo noir gangsterfilm Brighton Rock uit 2010 goed samen: gebaseerd op de gelijknamige roman van de Engelse schrijver Graham Greene uit 1938, focust dit fascinerende tragiromantisch misdaaddrama op de bizarre relatie tussen de verlegen, naïeve dienster Rose (een perfect gecaste Andrea Riseborough) en de jonge, ambitieuze gangster Pinkie (gespeeld door Sam Riley).

Sam Riley als Pinkie.
Vogel voor de kat? 

Rose werkt in 1964 in een theesalon in het slaperige Britse kuststadje Brighton. Tijdens een wandeling op de pier van Brighton wordt zij toevallig gefotografeerd in het gezelschap van Fred (Sean Harris): een gangster die iets later vermoord wordt door Pinkie. Omdat ook Pinkie's kompaan Spicer (Philip Davis) op de foto staat, vreest Pinkie dat Rose de politie op zijn spoor zou kunnen brengen. Daarom besluit Pinkie om een relatie met Rose aan te knopen: zo kan hij haar in de gaten houden en voorkomen dat zij hem ontmaskert als de moordenaar. Ida (Helen Mirren), de werkgeefster van Rose, achterhaalt Pinkie's verborgen agenda en beseft dat Rose groot gevaar loopt...

Andrea Riseborough als Rose.
Vespa's en minirokjes 

Debuterend regisseur Rowan Joffe (de zoon van Roland The Killing Fields Joffe) transponeerde het verhaal van de roman Brighton Rock naar 1964: het jaar waarin het in Brighton tot gewelddadige confrontaties kwam tussen de Britse jeugdbendes mods en rockers. Dat levert sfeervolle beelden op van hoe Brighton er in de sixties uitzag: zoevende vespa's, groene parka's, minirokjes, te rode lippenstift en ouderwets bloemenbehang. Omdat Brighton er vandaag een stuk moderner uitziet dan een halve eeuw geleden, werd de film goeddeels opgenomen in het nabij gelegen Eastbourne, waar de pier en de architectuur beter bewaard bleven. Een geslaagde keuze, want de mooie buitenopnames wekken een authentiek stadje tot leven dat zelf als een volwaardig personage fungeert.


Ondoorgrondelijk 

Brighton Rock werd in 1947 al verfilmd door John Boulting. De nog jonge Richard Attenborough zette toen een onvergetelijke Pinkie neer. 

Richard Attenborough als Pinkie in 1947.

Maar ook Sam Riley blinkt uit in de remake: zijn lijzige Pinkie blijft tot aan het eind ondoorgrondelijk voor de kijker.

Sam Riley.

In heel wat filmrecensies wordt Pinkie voorgesteld als een koelbloedige en gewetenloze gangster die Rose alleen versiert uit eigenbelang. Het is een voor de hand liggende interpretatie, want Pinkie gedraagt zich inderdaad als een egocentrische sociopaat, bijvoorbeeld in de scène waarin hij de pootjes van een levende spin uittrekt terwijl hij mompelt: "She loves me, she loves me not..." Pinkie's ijzige inborst zou ook moeten blijken uit de scène waarin hij stiekem zijn walging voor Rose uitspreekt terwijl hij zijn stem op haar verzoek op plaat opneemt. Ik vind het echter veel interessanter om die scène en de rest van de film op een genuanceerdere manier te benaderen: is Pinkie misschien zo getraumatiseerd dat zijn verkilde ziel niet aan zichzelf, laat staan aan Rose kan of wil toegeven dat zij wel degelijk gevoelens van romantiek en empathie bij hem losweekt? Heeft Pinkie angst voor zijn eigen gevoelens en verbergt hij ze daarom onder het zelfbeschermende pantser van zijn schijnbaar onaantastbare narcisme? Hunkert hij onbewust naar liefde, maar is zijn karakter even onbuigzaam geworden als het harde stuk snoep waarnaar de filmtitel Brighton Rock verwijst? Dat sluit in elk geval goed aan bij de ambivalente, meerzinnige uitstraling van het duistere personage.  
  

Ontwapenend 

Hellen Mirren als Ida.



Andy Serkis als Colleoni.

Helen Mirren acteert uitstekend als Ida. En Andy Serkis bewijst in zijn opvallende bijrol als de gangsterbaas Colleoni dat deze toegewijde acteur nog meer in zijn mars heeft dan het bezwerende gesis en gekronkel van het personage Gollum/Smeagol in de schitterende The Lord of the Rings-trilogie waarmee Serkis destijds  doorbrak.

De mooiste vertolking in Brighton Rock komt echter van Andrea Riseborough als de kwetsbare Rose. Het is heel ontwapenend om te zien hoe Rose zich tegen beter weten in onvoorwaardelijk overgeeft aan haar blinde liefde voor de labiele en getormenteerde homme fatale Pinkie. Zij is het hart van deze film over liefde, vertrouwen, verraad en de vraag of in het Kwaad niet altijd ook een schijnsel van het Goede oplicht. 

De aangrijpende slotscène, waarin Rose naar de opname van Pinkie's stem luistert, is een even toepasselijke als verrassende afsluiter van dit koortsige neo noir misdaaddrama.
   
JN.

Brighton Rock (Groot-Brittannië-2010): in de bioscoop sinds 22 juni 2011.
Met: Sam Riley, Andrea Riseborough, Hellen Mirren, John Hurt, Philip Davis, Sean Harris en Andy Serkis.

Genre: misdaaddrama / gangsterfilm / romantiek / neo noir / psychologische thriller

Klik op de oranje link voor de trailer: Brighton Rock - trailer











maandag 20 juni 2011

O dear...

Blue Valentine  van Derek Cianfrance     ★★★



Dean (gespeeld door Ryan Gosling) werkt als schilder. Zijn vrouw Cindy (Michelle Williams) is verpleegster. Ze houden van elkaar en hebben een dochtertje. Toch is er in de loop der jaren sleet gekomen op hun relatie. Waar is de tijd toen zij nog jong, naïef en smoorverliefd waren? Wat is er gebeurd met hun leven dat ooit zwanger was van opwindende beloftes? En wanneer werd liefde routine? Dean doet er alles aan om zijn huwelijk te redden, maar Cindy lijkt er niet meer in te geloven...


Fragiel

Blue Valentine is een gevoelig romantisch drama met een mooie vertelstructuur die scènes in het heden afwisselt met flashbacks naar het verleden. Het schrille contrast tussen de zorgeloze romantiek die Dean en Cindy in het begin van hun relatie beleven en de kille, voelbare spanning in de ruïnes van hun huwelijk accentueert de broosheid van hun liefde die als een rode draad door het verhaal loopt. Deze narratieve structuur is veeleer verhelderend dan verwarrend. Dankzij de uitstekende montage sluiten de flashbacks steeds dichter aan bij het heden: het verleden haalt het heden als het ware in, waardoor je als kijker het graduele ontstaan van de relatieproblemen beter begrijpt en de cirkel aan het eind van de film rond is.

"Ik wil nooit zoals mijn ouders worden", zegt Cindy tegen haar grootmoeder. "Ik weet dat zij ooit van elkaar gehouden moeten hebben, maar dat hadden ze al opzij gezet voor ik geboren werd... Hoe voelde het toen jij verliefd werd?" Haar grootmoeder antwoordt met een veelbetekenende zucht: "O dear..."

"You always hurt the one you love", zingt Dean in de schattigste scène van de film. Maar waarom eigenlijk? Waarom kwetsen we vaak precies diegenen die het meest voor ons betekenen? Is het misschien omdat we ons willen wreken op de eigen afhankelijkheid ten opzichte van de geliefde? Omdat we onze frustraties kunnen afreageren op iemand die ons wellicht niet in de steek laat? Om te testen of hij/zij ons toch in de steek zou laten? Of is de Liefde gewoon een onbetrouwbare gril? Cindy beseft alvast dat haar eigen verliefdheid net zo onverklaarbaar kan verdwijnen als ze opkwam. "Hoe kan je je gevoelens vertrouwen als ze plots kunnen verdwijnen?", vraagt ze zich af. Volgens haar grootmoeder is er wellicht maar één manier om daar achter te komen: zelf de liefde ervaren...


Liefde op mensenmaat

Ryan Gosling en Michelle Williams zijn erg geloofwaardig als het koppel met relatieproblemen. Regisseur Derek Cianfrance liet blijkbaar genoeg ruimte voor improvisatie en dat draagt bij tot de spontane interactie tussen beide hoofdrolspelers.

Michelle Williams als Cindy
en Ryan Gosling als Dean.

Blue Valentine trapt bovendien niet in de valkuil van de zeemzoete Hollywoodromantiek. Het verhaal van Dean en Cindy gaat over liefde op mensenmaat en stelt dan ook menselijke-al-te-menselijke vragen: Bestaat liefde op het eerste gezicht? Is eeuwige liefde een illusie? Hoe lang zijn dromen opgewassen tegen teleurstellingen? En wanneer moeten loyauteit en doorzettingsvermogen het afleggen tegen de bittere werkelijkheid?   

JN.

Blue Valentine (USA-2010): in de bioscoop vanaf 29 juni 2011 en beschikbaar op dvd vanaf 17 november 2011.
Met: Ryan Gosling, Michelle Williams, Faith Wladyka, Mike Vogel, John Doman en Jen Jones.

Genre: romantisch drama

Klik op de oranje link voor de trailer:  Blue Valentine - trailer




donderdag 16 juni 2011

Brighton Rock - trailer



(Klik op de playbutton en dan rechtsonder bij instellingen op 480p voor hogere beeldkwaliteit)


Genre: misdaaddrama / gangsterfilm / romantiek / neo noir / psychologische thriller

Klik op de oranje link voor onze recensie van Brighton Rock: Liefde maakt blind

zaterdag 11 juni 2011

Animal Kingdom - trailer



(Klik op de playbutton en dan rechtsonder bij instellingen op 720p of 1080p voor hogere beeldkwaliteit)


Genre: misdaadthriller / gangsterfilm / psychosociaal familiedrama

Klik op de oranje link voor onze recensie van Animal Kingdom: Dog eat dog

donderdag 9 juni 2011

Kluizenaarsleed

Get Low  van Aaron Schneider     ★★½




Felix Bush (gespeeld door Hollywoodveteraan Robert Duvall) is een oude, eenzame man. Hij leeft al 40 jaar als een kluizenaar in zijn blokhut in het bos van Caleb County. Zijn oude ezelin Gracie is het enige gezelschap dat hij verdraagt. Op zijn erf waarschuwt zijn opschrift op een houten paneel ongewenste bezoekers: "No damn trespassing. Beware of mule!" De inwoners van het nabijgelegen dorp beschouwen Felix als een vreemde vogel. Allerlei verhalen doen de ronde over hem. Zo zou hij ooit met zijn blote handen een man vermoord hebben. Mattie (Sissy Spacek), een oude vlam van Felix, beschrijft de onpeilbare ziel van de kluizenaar nog het best als "een grote, oude grot die altijd maar dieper en dieper gaat..."

Wanneer Felix verneemt dat iemand uit het dorp overleden is, mijmert hij over zijn eigen sterfelijkheid. Dus besluit hij om alvast zijn eigen begrafenis te organiseren. En geen gewone begrafenis: een afscheidsfeest waarop hij zelf, lévend aanwezig wil zijn en waarop iedereen welkom is die iets over hem te zeggen heeft. Wat de dorpelingen niet weten, is dat Felix op zijn 'begrafenis' ook zelf het woord wil voeren. Hij verbergt immers al jarenlang een geheim dat zwaar op zijn gemoed weegt en aan de basis ligt van zijn zelfgekozen isolement...

Robert Duvall als de oude kluizenaar Felix Bush.

Kroniek van een aangekondigde dood

Get Low, het regiedebuut van de Amerikaanse cameraman Aaron Schneider, is losjes gebaseerd op het waargebeurde verhaal van ene Felix Bushaloo "Bush" Breazeale: een oude Amerikaanse kluizenaar die in 1938 in Tennessee aanwezig was op zijn eigen 'begrafenis' om te achterhalen wat de mensen na zijn dood over hem zouden zeggen. Hij slaagde erin veel volk te lokken door lotjes te verkopen waarmee de gasten het erfrecht op zijn grond konden winnen. Hij overleefde zijn eigen 'begrafenis' nog vijf jaar...

Als je erover nadenkt, is het voortijdige begrafenisfeestje van Felix eigenlijk zo'n gek idee nog niet: afgezien van je geboorte, is je overlijden immers de belangrijkste gebeurtenis die je 'meemaakt' in je leven. Waarom moet daar een taboe op rusten? Waarom zou je niet op één of andere manier mogen deelnemen aan je eigen finale afscheid...?

De ene zijn dood...

Sissy Spacek als Mattie en de ezelin Gracie.




Bill Murray als begrafenisondernemer Frank Quinn.
Het verhaal van Felix Bush werd in het scenario van Get Low (geschreven door Chris Provenzano, C. Gaby Mitchell en Scott Seeke) uitgewerkt tot een serene fabel over eenzaamheid, wroeging en ontroostbaar liefdesverdriet. De mooie, toepasselijke oude deuntjes op de soundtrack dragen bij tot de bitterzoete, melancholische sfeer die deze film uitstraalt.

Get Low slaagt er echter niet in om de verwachtingen die bij de kijker gewekt worden in te lossen. Daarvoor is deze film iets te sentimenteel, te voorspelbaar en vooral te braaf.

De acteurs valt nochtans niets te verwijten. Robert Duvalls ingetogen vertolking van de intrigerende kluizenaar toont aan dat deze 80-jarige karakteracteur nog niets van zijn charisma verloren heeft en, net als goeie wijn, met de jaren blijkbaar beter wordt. Sissy Spacek is, zoals we van haar gewoon zijn, uitstekend als Mattie. Lucas Black houdt zich bescheiden op de achtergrond als de jonge assistent van de begrafenisondernemer om ruimte te bieden aan de prominentere personages. En Bill Murray zorgt voor een fijne humoristische noot als de op geld beluste begrafenisondernemer Frank Quinn -"Mmm, kluizenaarspoen..."- die er onder het motto 'de ene zijn dood is de ander zijn brood' alles aan doet om klanten te ronselen. Ook al zijn ze nog in leven...

JN.

Get Low (USA/Duitsland/Polen-2009): in de bioscoop sinds 1 juni 2011.
Met: Robert Duvall, Bill Murray, Lucas Black en Sissy Spacek.

Genre: drama / romantiek / tragikomedie

Klik op de oranje link voor de trailer: Get Low - trailer



De kameleon in
 Robert Duvall

Robert Duvall is onlangs 80 geworden. Deze Hollywoodveteraan heeft sinds 1960 in ruim 130 films en tv-series meegespeeld. Dat leverde enkele memorabele vertolkingen op:



Als de serene maffia-advocaat Tom Hagen in de magistrale gangsterkroniek The Godfather (1972) van Francis Ford Coppola, die Duvall een Oscarnominatie opleverde in de categorie beste mannelijke bijrol.




Als de charismatische Amerikaanse luitenant-kolonel Bill Kilgore in het briljante anti-oorlogsepos Apocalypse Now (1979) van Francis Ford Coppola (één van onze favoriete films), waarvoor Duvall bekroond werd met een Golden Globe, een BAFTA Award en zijn tweede Oscarnominatie in de categorie beste mannelijke bijrol. Herinner u de fameuze scène op het strand, waarin hij onverstoorbaar blijft terwijl granaten om hem heen inslagen en hij droogjes zegt: "I love the smell of napalm in the morning." (één van de beste filmquotes aller tijden)



Als de dominante Amerikaanse marinepiloot luitenant-kolonel Wilbur "Bull' Meechum in het gezinsdrama The Great Santini (1979) van Lewis John Carlino, waarvoor Duvall een Oscarnominatie kreeg in de categorie beste acteur.




Als de aan drank verslaafde countryzanger Mac Sledge in het muzikaal drama Tender Mercies (1983) van Bruce Beresford, waarvoor Duvall als beste acteur een Oscar en zijn tweede Golden Globe won.




Als de flegmatieke ranchero Gus McCrae in de westernserie Lonesome Dove (1989) van Simon Wincer, waarvoor Duvall bekroond werd met zijn derde Golden Globe.




Als de ondergewaardeerde politie-inspecteur Martin Prendergast in de tragikomische misdaadthriller Falling Down (1993) van Joel Schumacher (één van onze favoriete komedies).




Als de meeslepende Texaanse prediker Euliss "Sonny" Dewey in het religieus drama The Apostle (1997), waarvoor Duvall alweer een Oscarnominatie kreeg in de categorie beste acteur.

dinsdag 7 juni 2011

Amor Fati

The Tree of Life  van Terrence Malick     ★★★★



Afgaande op de gemengde reacties van pers en publiek op The Tree of Life (2011), zou je haast gaan denken dat deze nieuwe film van de Amerikaanse cultcineast Terrence Malick (één van onze favoriete regisseurs) zijn Gouden Palm op het recente Filmfestival van Cannes niet helemaal verdient. Think again, want The Tree of Life is wel degelijk een boeiende, bijzonder knap gemaakte en visueel verbluffende film die volledig in de lijn ligt van Malicks reputatie als één van de meest getalenteerde en originele cineasten out there.

Een audiovisueel gebed

Terrence Malick: een visuele tovenaar.
De enthousiaste voorstanders van The Tree of Life loven de prachtige beelden en filosofische diepgang. En ze hebben gelijk. Malick, ooit nog docent wijsbegeerte, vertaalt de grote vragen des levens -Wie of wat zijn we? Hoe geven we zin aan ons bestaan in deze vaak genadeloze en schijnbaar absurde wereld?- in een kaleidoscoop van visuele metaforen die lang blijven nazinderen. 

De critici van The Tree of Life daarentegen verwijten Malick dat hij zich verliest in een pretentieuze, langdradige brij van pseudofilosofische clichés. Begrijpelijk, want de film duurt maar liefst 2 uur en 18 minuten, heeft een reikwijdte van de prehistorie tot het heden, en omvat thema's zoals religie, mystiek, de eeuwige cyclus van geboorte en dood, ouderschap, liefde, verlangen, verloren onschuld, jaloezie, schaamte, mededogen, vergeving en deemoed. Malick was onmiskenbaar erg ambitieus en zijn film, die bijna zou kunnen begrepen worden als het cinematografische testament van de inmiddels 67-jarige regisseur, flirt hier en daar met de grenzen van de bombast. Toch vonden wij The Tree of Life vooral een erg gevoelige en intieme film.


Een ander vaak gehoord verwijt is dat de film te weinig narratieve coherentie heeft en niet veel meer is dan een fragmentair amalgaam van losse, impressionistische beelden en mijmeringen. The Tree of Life heeft inderdaad een unieke, dromerige, poëtische kwaliteit en lijkt soms meer op een audiovisueel 'gebed' dan op een film in de main stream betekenis van het woord. Maar zeggen de geprikkelde reacties tegen dit soort van 'antithetische' films, die meer vragen oproepen dan ze beantwoorden (denk ook aan Lost Highway en Mulholland Drive van David Lynch), niet meer over de afgestompte smaak van het publiek dan over de kwaliteit van zulke films? Zijn we als kijkers niet te veel gewend geraakt aan de voorspelbare, voorgekauwde, veilige verteltrant uit Hollywood, die haast niets meer aan de verbeelding overlaat?

Triniteit

Sean Penn als de volwassen Jack.
Bovendien is The Tree of Life op narratief vlak minder hermetisch dan sommigen ons willen doen geloven. Zo is de film opgebouwd uit drie afgebakende delen:
- een proloog, waarin de Amerikaanse architect Jack O'Brien (gespeeld door Hollywoodster Sean Penn) terugdenkt aan het tragische overlijden van zijn jongere broer R.L. en de impact daarvan op hun vader en moeder; 
- een chronologisch opgebouwde flashback naar Jacks jeugd; 
- en een epiloog, waarin Jack in het reine komt met zijn verleden en een catharsis beleeft waarin hij zich lijkt te verzoenen met de ondoorgrondelijkheid van het Leven.


Een metafysische fabel

De proloog staat bol van betoverende beelden, waarmee Malick en zijn briljante cameraman Emmanuel Lebuzki de nietigheid van de mens en onze verbondenheid met de kosmos evoceren: onze melkweg temidden talloze andere melkwegstelsels, onderwateropnames van krachtige oceaangolven prehistorische dinosauriërs, vulkaanuitbarstingen, muterende cellen die de samenhang tussen micro- en macrokosmos illustreren... Behalve de voice-over van het hoofdpersonage Jack, zijn woorden schaars. De toon is meteen gezet: net als Stanley Kubrick (ook één van onze favoriete regisseursin zijn visueel verbluffende en duizelingwekkende magnum opus 2001: A Space Odyssey (één van onze favoriete sciencefictionfilms en één van onze favoriete films tout court), neemt Malick ons in The Tree of Life mee op een filosofische reis die tijd en ruimte overstijgt en die de mens als tastende, zoekende, twijfelende enkeling plaatst in een groter metafysisch geheel dat hem doet beven van ontzag als voor een mysterium tremendum et fascinosum.  

De aarde (het zwarte stipje) glijdt voorbij aan de zon.
Dit betoverende beeld uit de proloog in The Tree of Life
illustreert de nietigheid van ons bestaan in het heelal.

Weemoed

Tye Sheridan als het jongste broertje Steve.




Hunter McCracken als de jonge Jack.


De flashback, die het grootste deel van de film in beslag neemt en vintage Malick is, focust op Jacks reminiscenties aan zijn bitterzoete jeugd (met Hunter McCracken als de jonge Jack). Zo zijn we getuige van Jacks idyllische kinderjaren, de zorgeloze pret met zijn broertjes Steve (Tye Sheridan) en R.L. (Laramie Eppler), de oedipale verhouding tot zijn strenge maar liefhebbende vader (rol van Hollywoodster Brad Pitt) en de warme band met zijn moeder (vertolkt door Jessica Chastain).

De camera van Emmanuel Lubezki (met wie Malick ook The New World opnam) zit tijdens de proloog in The Tree of Life  vaak dicht op de huid van de personages, wat een toepasselijk gevoel van intimiteit creëert. 

De oogstrelende fotografie -Lubezki en Malick zijn meesters van het licht- en de klassieke muziek (zoals onder meer De Moldau van Smetana) verdiepen de weemoed die als een tere sluier over het existentiële gezinsdrama hangt.

Jack heeft een haat-liefdeverhouding met zijn vader:
een ambivalente man die, net als God, slaat en zalft.

Een droom van een film

Hoewel Malicks professionele filmcarrière ruim 40 jaar jaar geleden begon, is The Tree of Life pas zijn vijfde film (na Badlands, Days of Heaven, The Thin Red Line en The New World). Net als Kubrick, is Malick dan ook een obsessieve perfectionist. Hij deed er maar liefst drie jaar over om met zijn vijfkoppige ploeg filmmonteurs het beeldmateriaal voor The Tree of Life te monteren. En dat merk je aan het resultaat. Malick maakt quasi perfecte keuzes: geen afgelijnde schakels in een rechtlijnige biografische ketting, maar een impressionistische collage van associatieve shots of scènes die als in een droom Jacks meanderende mijmeringen en herinneringen uitdrukken. Net als de Franse schrijver Marcel Proust in zijn beroemde roman À la recherche du temps perdu, hangt Malick de reminiscenties van Jack op aan de zinnelijke sporen (kleuren, geuren, gebaren, blikken, geluiden, zeepbellen, vlinders...) van betekenisvolle momenten uit Jacks verleden. De volwassen Jack herbeleeft die momenten als het ware. En wij zijn als kijker deelgenoot van zijn aanschouwelijk gemaakte monologue intérieur.


Toegegeven: niet alle muziekfragmenten in The Tree of Life sluiten even goed aan bij de lyrische beelden, en sommige scènes en voice-over-commentaren zijn op het randje van sentimenteel. Toch hebben wij zelden zo'n overtuigende liefdesverklaring aan het Leven in al zijn mooie én pijnlijke aspecten gezien dan wat Malick en zijn cameraman Emmanuel Lubezki hier op het witte doek toveren.


Sean Penn komt te weinig aan bod als de volwassen Jack om zijn vertolking op waarde te kunnen schatten. En Brad Pitt acteert iets te ééndimensionaal om de subtiliteiten van zijn rol als de ambivalente vaderfiguur (die, net als God, 'slaat' en zalft') volledig tot hun recht te laten komen. Maar Tye Sheridan, Laramie Eppler en Hunter McCracken zijn als vissen in het water als de drie broertjes in het gezin. En Jessica Chastain ontroert in haar gevoelige vertolking van de zorgzame moederfiguur die het gezin samenhoudt met haar onvoorwaardelijke liefde.

Jessica Chastain als Jacks moeder.

Groeien naar het licht

Op een bepaald moment geeft Jack aan zichzelf toe: "Vader, moeder, altijd worstel je in mij." Intussen is het voor de kijker al lang duidelijk dat Jack het hier niet alleen over zijn ouders heeft, maar ook over zijn intuïtie van hogere (goddelijke?) krachten. Net zoals de onfortuinlijke Job in het Bijbelverhaal zwaar op de proef gesteld wordt door God (het Hebreeuwse Iyov of Job betekent niet toevallig "hij die weent"), zo maakt ook Jack een existentiële reis die hem in de epiloog van The Tree of Life wellicht tot het inzicht brengt dat geluk zonder smart ondenkbaar is, dat ze samenhangen als licht en schaduw, en dat de volheid van het Leven zich pas openbaart aan wie er zich met een Nietzscheaans Amor Fati -liefde voor het (nood)lot- restloos en onvoorwaardelijk aan overgeeft. Zoals een kind dat zonder de geringste hoogtevrees in een boom -het symbool bij uitstek voor het groeiend leven- naar boven klautert en door het dichte gebladerte van de kruin plots het stralende zonlicht gewaarwordt.

JN.

The Tree of Life (USA-2011): in de bioscoop sinds 18 mei 2011.
Met: Brad Pitt, Jessica Chastain, Sean Penn, Hunter McCracken, Laramie Eppler en Tye Sheridan.

Genre: existentieel gezinsdrama / filosofisch mysterie

Klik op de oranje links voor:


- nieuws: The Tree of Life wint Gouden Palm in Cannes 2011

- onze keuze voor The Tree of Life als de mooist in beeld gebrachte film van het jaar: De beste films van 2011