 |
Liefhebbers van Italiaanse coming-of-age-kronieken waarin de dramatische levens van de hoofdpersonages jarenlang gevolgd worden, zoals de ontroerende film Cinema Paradiso van Giuseppe Tornatore uit 1988 of de populaire tweedelige familiekroniek La meglio gioventù van Marco Tullio Giordana uit 2003, kunnen nu hun hart ophalen met de nieuwe Italiaanse miniserie My Brilliant Friend van Saverio Costanzo. De serie is een coproductie van de Amerikaanse zender HBO en de Italiaanse openbare omroep RAI, omvat 8 afleveringen van telkens bijna een uur en volgt de lotgevallen van twee Italiaanse buurmeisjes: Lenù Greco (vertolkt als kind door Elisa Del Genio en als tiener door Margherita Mazzucco) en Lila Cerulla (vertolkt als kind door Ludovica Nasti en als tiener door Gaia Girace). De meisjes groeien in de jaren vijftig op in een volkse buitenwijk van de Zuid-Italiaanse stad Napels en worden onafscheidelijke vriendinnetjes.
Het scenario van My Brilliant Friend (oorspronkelijke Italiaanse titel: L'amica geniale) is gebaseerd op de gelijknamige Bildungsroman van de Italiaanse schrijfster Elena Ferrante uit 2012. Dat boek is het eerste deel in Ferrante's vierdelige Napolitaanse romanreeks. Zij droeg, samen met regisseur Costanzo en twee andere co-scenaristen, ook bij tot het scenario van de miniserie.
U kan de serie met Nederlandse ondertitels gratis bekijken op de website van de Vlaamse tv-zender Canvas: www.canvas.be/my-brilliant-friend
Het scenario van My Brilliant Friend (oorspronkelijke Italiaanse titel: L'amica geniale) is gebaseerd op de gelijknamige Bildungsroman van de Italiaanse schrijfster Elena Ferrante uit 2012. Dat boek is het eerste deel in Ferrante's vierdelige Napolitaanse romanreeks. Zij droeg, samen met regisseur Costanzo en twee andere co-scenaristen, ook bij tot het scenario van de miniserie.
U kan de serie met Nederlandse ondertitels gratis bekijken op de website van de Vlaamse tv-zender Canvas: www.canvas.be/my-brilliant-friend
Op vleugels van vriendschap
Elena Greco -men noemt haar Lenù- is een goede leerling op school. Lila Cerulla -een opstandige dochter in een arm schoenmakersgezin- zit in dezelfde klas en blijkt van nature nog intelligenter dan Lenù. Zo blinkt de leergierige Lila onder meer uit in rekenkunde, talen, tekenen en het schrijven van verhalen. Bovendien legt Lila zich niet neer bij de oude, traditionele rollenpatronen in de volkswijk, waar meisjes worden klaargestoomd om later toegewijde echtgenotes en moeders te worden, terwijl jongens de handelszaak van hun vader erven, een ambacht leren of mogen doorstuderen om later kostwinner te worden. Lila is zelfzeker op het arrogante af en gedraagt zich als een vrije geest en rebel. Ze wil niet onderdoen voor de stoere jongens in haar wijk. De veel bravere Lenù kijkt afgunstig op naar haar vrijgevochten vriendinnetje en vindt in Lila het feministische rolmodel dat Lenù mist in haar eigen kreupele, ouderwetse en kille moeder (gespeeld door Anna Rita Vitolo).
Lila en Lenù voelen zich gevangen in hun benepen volkswijk, waar iedereen elkaar kent en waar jaloezie, roddels, burenruzies en familievetes bijdragen tot aanslepende conflicten. Daarom streven beide meisjes naar een betere toekomst, waarin zij vrij en onafhankelijk zouden kunnen zijn. Hun wapen: zoveel mogelijk kennis vergaren. Want, zoals de Engelse geleerde Francis Bacon reeds schreef in zijn Mediationes Sacrae uit 1597: "Ipsa scientia potestas est." Kennis is macht. En macht betekent vrijheid.
Juf Oliviero (Dora Romano), die lesgeeft in de klas van Lenù en Lila, raadt de verstandige schoolmeisjes aan om verder te studeren. Ten huize van Lenù protesteert haar strenge, verbitterde moeder echter tegen die dure plannen. En de arme ouders van Lila verwachten dat zij met haar oudere broer in de schoenmakerij van de vader des huizes werkt in plaats van met haar neus in de boeken te zitten. En zo worden de groeiende intellectuele vleugels van beide vriendinnetjes gekortwiekt. Dat houdt hen echter niet tegen: op de vleugels van hun stimulerende vriendschap proberen zij hardnekkig tegen de wind van de ouderwetse en verstikkende tijdsgeest in te blijven vliegen...
Kloof
Behalve over vriendschap, verlangen, ambitie, teleurstelling, kinderleed en doorzettingsvermogen, gaat My Brilliant Friend ook over de sociale kloof tussen rijk en arm in een oude Zuid-Italiaanse volkswijk waar die kloof mee aan de basis ligt van de vele conflicten tussen de wijkbewoners.
Hoewel zowel Lenù als Lila het thuis niet breed hebben, gaapt ook tussen hen een kloof, want Lenù is doorgaans naïef en gehoorzaam, terwijl Lila een vroegrijpe en sluwe dwarsligger is die haar zinnetje doorzet. Bovendien liggen affectie en afgunst dicht bij elkaar in hun vriendschap, want de meisjes willen op school niet voor elkaar onderdoen. Maar als het er op aankomt, steunen zij elkaar. Ze delen immers hetzelfde instinct naar vrijheid en zijn op dat vlak, ondanks hun verschillend temperament, zielsverwanten: geen van beiden verzoent zich met hun schijnbaar voorbestemd lot om later even saaie huismoeders te worden als hun eigen moeders en de meeste andere vrouwen in hun wijk.
Feministisch
Het boeiende scenario van My Brilliant Friend is onmiskenbaar gebaseerd op een bij uitstek vrouwelijke roman, geschreven vanuit het oogpunt en de gemoedstoestand van de twee vrouwelijke hoofdpersonages. Bovendien worden bijna alle mannelijke personages (zowel jongens als mannen) in een negatief daglicht gesteld als pestkoppen, geldwolven, agressievelingen, losers, geilaards of zelfs verkrachters. Deze radicaal feministische ondertoon doet afbreuk aan het feit dat er in de jaren vijftig in Italiaanse volkswijken ook tal van goedhartige, competente en deftige jongens en mannen rondliepen. Bovendien was Italië destijds niet alleen een patriarchaat waarin mannen doorgaans de enige kostwinners waren en aan het hoofd van hun gezinnen stonden, maar ook een matriarchiaat waarin de kinderen thuis goeddeels opgevoed werden door hun vaak strenge, traditionele moeders die de oude rollenpatronen, met inbegrip van de negatieve aspecten, mee in stand hielden. Die actieve en passieve medeplichtigheid van vrouwen aan de vrouwonvriendelijke aspecten van de toenmalige Italiaanse cultuur komt in My Brilliant Friend wél aan bod, bijvoorbeeld in de rol van Lenù's ouderwetse en botte moeder.
Authentieke sfeer
Wat de vertolkingen betreft, hebben wij vooral genoten van Ludovica Nasti en Gaia Girace in hun respectievelijke rol van Lila als kind en als tiener. Beide actrices stralen veel charisma uit en overtuigen in hun belichaming van de zelfzekere Lila. Elisa Del Genio acteert verdienstelijk als Lenù in haar kindertijd, maar maakt minder indruk dan Nasti die de show steelt als de piepjonge Lila. Margherita Mazzucco is dan weer uitstekend als Lenù in haar tienerjaren: een onzekere en eenzame puber, die voor het eerst in haar eentje op zomervakantie gaat en laveert tussen verlegenheid en nieuwsgierigheid terwijl ze de wereld en haar eigen seksualiteit ontdekt. Die bitterzoete vakantiescènes ontroeren dankzij de toepasselijke, ingehouden maar genuanceerde vertolking van Mazzucco. Ook Anna Rita Vitolo schittert in haar bijrol als Lenù's strenge moeder. Daarnaast zijn er degelijke bijrollen van Luca Gallone als Lenù's vader, Antonio Buonanno als Lila's vader, Gennaro De Stefano als Lila's oudere broer Rino, Dora Romano als juf Oliviero, Giovanni Amura als de kruidenierszoon Stefano Carracci, Elvis Esposito als de opdringerige jongeman Marcello Solara, Emanuele Valenti als de ontrouwe dichter Donato Sarratore, Francesca Pezzella als buurmeisje Carmela en Rosaria Langellotto als buurmeisje Gigliola. De rest van de omvangrijke cast is minder memorabel.
 |
| Ludovica Nasti als Lila (links) en Elisa Del Genio als Lenù. |
Lila en Lenù voelen zich gevangen in hun benepen volkswijk, waar iedereen elkaar kent en waar jaloezie, roddels, burenruzies en familievetes bijdragen tot aanslepende conflicten. Daarom streven beide meisjes naar een betere toekomst, waarin zij vrij en onafhankelijk zouden kunnen zijn. Hun wapen: zoveel mogelijk kennis vergaren. Want, zoals de Engelse geleerde Francis Bacon reeds schreef in zijn Mediationes Sacrae uit 1597: "Ipsa scientia potestas est." Kennis is macht. En macht betekent vrijheid.
Juf Oliviero (Dora Romano), die lesgeeft in de klas van Lenù en Lila, raadt de verstandige schoolmeisjes aan om verder te studeren. Ten huize van Lenù protesteert haar strenge, verbitterde moeder echter tegen die dure plannen. En de arme ouders van Lila verwachten dat zij met haar oudere broer in de schoenmakerij van de vader des huizes werkt in plaats van met haar neus in de boeken te zitten. En zo worden de groeiende intellectuele vleugels van beide vriendinnetjes gekortwiekt. Dat houdt hen echter niet tegen: op de vleugels van hun stimulerende vriendschap proberen zij hardnekkig tegen de wind van de ouderwetse en verstikkende tijdsgeest in te blijven vliegen...
 |
| Lila is een slim en opstandig meisje. |
Kloof
Behalve over vriendschap, verlangen, ambitie, teleurstelling, kinderleed en doorzettingsvermogen, gaat My Brilliant Friend ook over de sociale kloof tussen rijk en arm in een oude Zuid-Italiaanse volkswijk waar die kloof mee aan de basis ligt van de vele conflicten tussen de wijkbewoners.
Hoewel zowel Lenù als Lila het thuis niet breed hebben, gaapt ook tussen hen een kloof, want Lenù is doorgaans naïef en gehoorzaam, terwijl Lila een vroegrijpe en sluwe dwarsligger is die haar zinnetje doorzet. Bovendien liggen affectie en afgunst dicht bij elkaar in hun vriendschap, want de meisjes willen op school niet voor elkaar onderdoen. Maar als het er op aankomt, steunen zij elkaar. Ze delen immers hetzelfde instinct naar vrijheid en zijn op dat vlak, ondanks hun verschillend temperament, zielsverwanten: geen van beiden verzoent zich met hun schijnbaar voorbestemd lot om later even saaie huismoeders te worden als hun eigen moeders en de meeste andere vrouwen in hun wijk.
 |
| Anna Rita Vitolo geeft uitstekend gestalte aan Lenù's strenge moeder. |
Feministisch
Het boeiende scenario van My Brilliant Friend is onmiskenbaar gebaseerd op een bij uitstek vrouwelijke roman, geschreven vanuit het oogpunt en de gemoedstoestand van de twee vrouwelijke hoofdpersonages. Bovendien worden bijna alle mannelijke personages (zowel jongens als mannen) in een negatief daglicht gesteld als pestkoppen, geldwolven, agressievelingen, losers, geilaards of zelfs verkrachters. Deze radicaal feministische ondertoon doet afbreuk aan het feit dat er in de jaren vijftig in Italiaanse volkswijken ook tal van goedhartige, competente en deftige jongens en mannen rondliepen. Bovendien was Italië destijds niet alleen een patriarchaat waarin mannen doorgaans de enige kostwinners waren en aan het hoofd van hun gezinnen stonden, maar ook een matriarchiaat waarin de kinderen thuis goeddeels opgevoed werden door hun vaak strenge, traditionele moeders die de oude rollenpatronen, met inbegrip van de negatieve aspecten, mee in stand hielden. Die actieve en passieve medeplichtigheid van vrouwen aan de vrouwonvriendelijke aspecten van de toenmalige Italiaanse cultuur komt in My Brilliant Friend wél aan bod, bijvoorbeeld in de rol van Lenù's ouderwetse en botte moeder.
 |
| Gaia Girace als tiener Lila en Elvis Esposito als de opdringerige Marcello. |
Authentieke sfeer
Wat de vertolkingen betreft, hebben wij vooral genoten van Ludovica Nasti en Gaia Girace in hun respectievelijke rol van Lila als kind en als tiener. Beide actrices stralen veel charisma uit en overtuigen in hun belichaming van de zelfzekere Lila. Elisa Del Genio acteert verdienstelijk als Lenù in haar kindertijd, maar maakt minder indruk dan Nasti die de show steelt als de piepjonge Lila. Margherita Mazzucco is dan weer uitstekend als Lenù in haar tienerjaren: een onzekere en eenzame puber, die voor het eerst in haar eentje op zomervakantie gaat en laveert tussen verlegenheid en nieuwsgierigheid terwijl ze de wereld en haar eigen seksualiteit ontdekt. Die bitterzoete vakantiescènes ontroeren dankzij de toepasselijke, ingehouden maar genuanceerde vertolking van Mazzucco. Ook Anna Rita Vitolo schittert in haar bijrol als Lenù's strenge moeder. Daarnaast zijn er degelijke bijrollen van Luca Gallone als Lenù's vader, Antonio Buonanno als Lila's vader, Gennaro De Stefano als Lila's oudere broer Rino, Dora Romano als juf Oliviero, Giovanni Amura als de kruidenierszoon Stefano Carracci, Elvis Esposito als de opdringerige jongeman Marcello Solara, Emanuele Valenti als de ontrouwe dichter Donato Sarratore, Francesca Pezzella als buurmeisje Carmela en Rosaria Langellotto als buurmeisje Gigliola. De rest van de omvangrijke cast is minder memorabel.
 |
| Margherita Mazzucco als Lenù in haar tienerjaren. |
My Brilliant Friend is verzorgd in beeld gebracht, met een degelijke fotografie en een geslaagd production design. De authentiek ogende sets, retro kleding, oude wagens en vintage rekwisieten wekken de sfeer van de jaren vijftig overtuigend tot leven. Filmkenners zullen ook enkele cinefiele knipoogjes herkennen naar oude films, zoals het Italiaanse neorealistische oorlogsdrama Roma, città aperta van Roberto Rossellini uit 1945 (tijdens de scène waarin een schreeuwende vrouw achter een wagen rent waarin haar gearresteerde man zit), en naar het romantisch drama Jules et Jim van de Franse nouvelle vague-cineast François Truffaut uit 1962 (tijdens de scène waarin enkele jongeren een synchroon dansje doen).
 |
| De makers van deze serie creëerden een levensechte Italiaanse volkswijk uit de jaren vijftig. |
Gebrek aan humor
Hoewel My Brilliant Friend een meeslepende serie is, stoorden wij ons aan enkele opvallende minpunten. Zo laat de montage soms te wensen over, onder meer omdat sommige shots en scènes te lang duren, wat te nadrukkelijke accenten oplevert. Ook de muziek (van Max Richter) is te nadrukkelijk, met typische zeurende strijkers die spanning willen wekken of met enerverende orgelmuziek. Dit emotioneel effectbejag zit ook in het scenario, dat een (melo)dramatische focus legt op tragiek. Deze serie mist een gezonde dosis humor als tegengewicht. Humor hoeft immers niet ten koste te gaan van drama en kan tragiek zelfs verdiepen met lichtvoetige of prettig gestoorde contrapunten, zoals in de briljante Italiaanse coming-of-age-tragikomedie Amarcord van Federico Fellini uit 1973.
Spijts voormelde gebreken van My Brilliant Friend, hebben wij de acht afleveringen toch in één ruk volledig uitgekeken. Tijdens die binge-watch leefden we immers van begin tot eind mee met Lenù en Lila.
Vervolg
De serie eindigt met een aangrijpend slot dat nieuwsgierig maakt naar het vervolg. Dat vervolg komt er trouwens, want het tweede deel in de Napolitaanse romanreeks van Ferrante, getiteld The Story of a New Name, zal ook verfilmd worden als een miniserie.
Vervolg
De serie eindigt met een aangrijpend slot dat nieuwsgierig maakt naar het vervolg. Dat vervolg komt er trouwens, want het tweede deel in de Napolitaanse romanreeks van Ferrante, getiteld The Story of a New Name, zal ook verfilmd worden als een miniserie.
JN.
My Brilliant Friend (Italië/USA-2018): beschikbaar op dvd en blu-ray disc, alsook gratis te bekijken met Nederlandse ondertitels via onderstaande link.
Met: Margherita Mazzucco, Gaia Girace, Elisa Del Genio en Ludovica Nasti.
Genre: psychosociaal drama
Klik op de oranje link om de hele serie te bekijken: My Brilliant Friend - full movie
 |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten