De Zweeds-Deense coproductie Häxan (Zweeds voor "Heksen"), ook bekend onder de langere Engelstalige titel Häxan: Witchcraft Through the Ages, is een visueel verbluffende stille zwart-wit horrorfilm van de Deense cineast Benjamin Christensen uit 1922, verpakt als een docudrama over het bijgeloof in heksen en de duivel.
Gedeeltelijk gebaseerd op boeken zoals de Malleus Maleficarum van de Duitser en Rooms-Katholieke Inquisiteur Heinrich Kramer uit 1487, dat heksenjachten aanbeveelt, toont Häxan aan dat bijgeloof, burenruzies en misverstanden over ziektes en geestesziektes in de middeleeuwen konden leiden tot hysterische heksenjachten. De film bevat tal van griezelige scènes die dit bijgeloof visualiseren met beelden van middeleeuwse heksen, duivelaanbidders, heksensabbats, de hel en Satan himself. Daarvoor deed regisseur Christensen een beroep op knappe visuele effecten, zoals grime, special effects, middeleeuwse decors en sfeervolle belichting. De visueel verbluffende aanblik van Häxan is mee te danken aan de briljante zwart-wit-fotografie van cameraman Johan Ankerstjerne en aan de creatieve art direction en decors van Richard Louw. De productie kostte de Zweedse filmstudio Svensk Filmindustri, die Häxan financierde, bijna 2 miljoen Zweedse kronen: een historisch record voor een Zweedse stille film. Het geld was echter goed besteed, want de film zag er niet alleen voor het publiek in 1922 erg realistisch en angstaanjagend uit, maar wordt ook vandaag nog beschouwd als een visueel meesterwerk. Vermits Häxan echter satanisme, naakt, folteringen en seksuele perversiteiten toont, werd de film destijds verboden in de VS en zwaar gecensureerd in heel wat andere landen.
Pas in 1929 mocht Häxan in de VS vertoond worden. In de krant The New York Times werd de film toen als volgt beschreven: "The picture is, for the most part, fantastically conceived and directed, holding the onlooker in a sort of medieval spell. Most of the characters seem to have stepped from primitive paintings." Inderdaad, want Häxan is een unieke film met bizarre taferelen die soms doen denken aan de pre-surrealistische doeken van de laatmiddeleeuwse kunstschilder Jheronimus Bosch.
Christensen deed overigens niet alleen de regie, maar schreef ook het scenario van Häxan en vertolkte bovendien zelf de rol van Satan. Hij deed dat met brio.
De dvd-versie hieronder (uit The Criterion Collection) kwam uit in 2001 en is een door het Zweeds Filminstituut in 1976 fotochemisch gerestaureerde print die 1 uur en 45 minuten duurt, wat ruim een kwartier korter is dan de oorspronkelijke bioscoopfilm uit 1922. Tijdens de Deense bioscooppremière van de originele versie op 7 november 1922, die plaatsvond in de hoofdstad Kopenhagen, speelde een 50-koppig orkest begeleidende muziekfragmenten van o.a. Beethoven, Schubert en Gluck. De soundtrack van de dvd-versie uit 2001 sluit aan bij de originele klassieke muziekfragmenten, maar werd in onderstaande versie vervangen door hedendaagse muziek.
(Klik op de playbutton en dan rechtsonder bij instellingen op 720p voor hogere beeldkwaliteit)
Genre: docudrama / horror / fantasy
Klik op de oranje link voor een achtergrondartikel: Visuele meesterwerken: Top 80
Geen opmerkingen:
Een reactie posten