Doodziek

American Psycho  van Mary Harron     ★★★

Op Markies de Sade’s Les 120 journées de Sodome na, moet American Psycho zowat het schandelijkste boek aller tijden zijn. Toen deze briljante bestseller van de Amerikaanse literaire wonderboy Bret Easton Ellis in 1991 verscheen, ontlokte hij een storm van protest wegens de gedetailleerde, haast ondraaglijke beschrijvingen van de perverse martelingen waaraan het moorddadige hoofdpersonage zijn slachtoffers onderwerpt. Intussen wordt het boek terecht beschouwd als een hoogtepunt in het oeuvre van Ellis en als één van de belangrijkste romans van de 20ste eeuw.

Horror vacuï

Ruim 10 jaar geleden waagde de Canadese cineaste Mary Harron zich aan de verfilming van dit als onverfilmbaar geachte boek. 

Net als de roman, biedt de gelijknamige film een blik in het gestoorde brein van het hoofdpersonage Patrick Bateman (glansrol van Christian Bale): een jonge, rijke Amerikaanse beursmakelaar die geobsedeerd is door zijn eigen en andermans uiterlijk, geld, dure merkkleding, cosmetica, snobistische restaurants, popmuziek, drugs, seks en geweld. Bateman is het soort van onmens die meer wakker ligt van de vraag of zijn visitekaartjes er wel trendy genoeg uitzien dan van het tragische lot van de arme daklozen die op een boogscheut van Wall Street uit vuilnisbakken moeten eten. Zijn materiële rijkdom en vlekkeloze uiterlijk maskeren echter een afgrondelijk diepe innerlijke eenzaamheid en (zelf)haat. 's Nachts probeert Bateman met de moed der wanhoop om de zinloosheid van zijn lege en oppervlakkige yuppieleventje op te heffen door willekeurige moorden te plegen. De weerzinwekkende manieren waarop hij zijn slachtoffers martelt en om het leven brengt getuigen van zijn door en door verziekte geest.



Het cosmetische gezichtsmasker dat Patrick Bateman elke ochtend aanbrengt

alvorens hij naar Wall Street vertrekt, is een metafoor voor het sociale masker

waarachter hij zijn eenzaamheid, frustraties en opgekropte agressie verbergt.

Intens

Regisseuse Mary Harron koos omwille van begrijpelijke redenen voor een niet al te letterlijke visualisering van de gruwelijke moorden in de roman van Ellis, wat haar film zowel verteerbaarder als minder beklijvend maakt dan Pier Paolo Pasolini’s shockerende schandaalfilm Salò of De 120 dagen van Sodom uit 1975 naar de hogervermelde pornografische roman van De Sade.

Het scenario, de montage en de visuele vormgeving van American Psycho (zoals het camerawerk, de decors en de kostuums) hadden beter gekund. 

De acteurs daarentegen zijn uitstekend: met name Justin Theroux als de zelfingenomen yuppie Timothy Brice; Reese Witherspoon als Batemans oppervlakkige verloofde Evelyn; Willem Dafoe als de politie-inspecteur die seriemoordenaar Bateman op de hielen zit; en Chloë Sevigny als Batemans naïeve secretaresse die zich aangetrokken voelt tot haar werkgever zonder te beseffen dat hij in feite een moorddadig monster is. Geen van hen kan echter tippen aan Christian Bale in zijn briljante titelrol als de psychopaat Bateman. Zijn intense, bij wijlen hilarische vertolking van de nihilistische yuppie in deze boeiende maatschappijkritische satire is een echte tour de force; bijna even onthutsend als het boek van Ellis dat ons begin jaren negentig een zelfkritische spiegel voorhield en zo onze kijk op onze postmoderne, in wezen doodzieke samenleving onherroepelijk veranderde...

JN.

American Psycho (USA-2000): beschikbaar op dvd en blu-ray disc.

Met: Christian Bale, Justin Theroux, Josh Lucas, Bill Sage, Chloë Sevigny, Reese Witherspoon, Willem Dafoe en Samantha Mathis.

Genre: psychosociale misdaadthriller / horror / satire

Klik op de oranje link voor de trailer: American Psycho - trailer

Christian Bale in zijn fenomenale vertolking
van de zwaar gestoorde seriemoordenaar Patrick Bateman.