NIEUWS! 

Italiaanse filmdiva 

Claudia Cardinale 

overlijdt op 87-jarige leeftijd

   

Ciao bella...

Slechts één week na de dood van de Amerikaanse oldskool Hollywoodster Robert Redford (hij werd 89; lees ons In Memoriam hier), is nu ook de Italiaanse actrice Claudia Cardinale overleden. Zij stierf afgelopen dinsdag, op 23 september 2025, in haar woning in het Franse stadje Nemours, ten zuiden van de Franse hoofdstad Parijs. Ze was 87. Cardinale groeide in de jaren 60 uit tot één van de populairste Italiaanse filmsterren, dankzij haar oogstrelende uiterlijk en haar memorabele rollen in tijdloze filmklassiekers zoals Rocco e i suoi fratelli (1960), Il gattopardo (1963), 8½ (1963) en Once Upon a Time in the West (1968). 

Geboren op 15 april 1938 in het Tunesische havenstadje La Goulette, vlakbij de Tunesische hoofdstad Tunis, was Claude ("Claudia") Joséphine Rose Cardinale de dochter van een echtpaar met Siciliaanse roots dat Siciliaans en Frans sprak met de jonge Claudia. 

Het mooiste Italiaanse meisje van Tunis

Claudia Cardinale als Amina
in Goha (1957).

Tijdens haar studies aan het Collège technique de filles Paul Cambon in Tunis -een meisjesschool waar de jonge Claudia haar diploma van lerares behaalde- speelde Cardinale, samen met haar klasgenoten, voor het eerst mee in een film: de Tunesische kortfilm Les Anneaux d'or uit 1956 van Mustapha Fersi en René Vautier, die de Zilveren Beer won op het Filmfestival van Berlijn. De enige close-up van Cardinale in haar rol van een Tunesisch meisje was genoeg om haar nadien een bijrolletje op te leveren als het Egyptische dienstmeisje Amina in de Frans-Tunesische langspeelfilm Goha: een drama van de Franse cineast Jacques Baratier, met de (nog jonge) Egyptische acteur Omar Sharif in de hoofdrol (lees ons In Memoriam over Sharif hier). Goha ging op 19 mei 1958 in première op het Filmfestival van Cannes en won daar de prijs Le Premier Regard.

Intussen was Cardinale in de zomer van 1957 nabij Tunis verkozen tot "la plus belle Italienne de Tunis" tijdens een plaatselijke schoonheidswedstrijd die hoorde bij de Week van de Italiaanse film, georganiseerd door het Italiaanse filmmagazine Unitalia Film. Cardinale was toen 19 lentes jong en mocht als winnares op reis naar het Filmfestival van Venetië in 1958. Daar, op en rond het filmfestival, viel haar schoonheid -zoals haar prachtige, donkere en opvallend grote ogen- meteen in de smaak bij de aanwezige filmmakers en fotografen. 

Claudia Cardinale op het Filmfestival van Venetië in 1958.

In de voetsporen van Brigitte Bardot

  

Terug in Tunis, ontdekte de jonge en ongetrouwde Claudia dat zij zwanger was van haar eerste kind Patrick. Naar eigen zeggen, was haar toenmalige zwangerschap het gevolg van haar verkrachting door een 10 jaar oudere Fransman, met wie Cardinale vanaf haar 17de gedurende circa een jaar lang een relatie had in Tunis. Als aanstaande moeder zocht Cardinale naar een eigen bron van inkomsten, terwijl zij, dankzij haar opgemerkte verschijning op het Filmfestival van Venetië, aanbiedingen ontving om mee te spelen in films. Bovendien was zij al sinds haar schooltijd, zoals zovele jongedames (en jongeheren) van toen, in de ban van de Franse actrice Brigitte Bardot alias "BB" (één van de mooiste filmgodinnen aller tijden) die in 1956 was doorgebroken als een internationaal sekssymbool met haar hoofdrol in het Franse romantisch drama Et Dieu... créa la femme van Roger Vadim. Daarover zei Cardinale later: "Iedereen noemde me CC. Mijn schoolvriendinnen vonden dat ik op Brigitte Bardot leek. Ik moet toegeven dat ik haar een beetje imiteerde: de paardenstaart, de haarlokken op het voorhoofd, de geruite jurkjes..." En dus besloot Cardinale om zich ook zelf te wagen aan een professionele carrière als actrice en ondertekende zij een samenwerkingscontract met de filmstudio Vides Cinematografica van de Italiaanse producent Franco Cristaldi (met wie Cardinale later een jarenlange romantische relatie had).

De rest is geschiedenis, want Cardinale groeide in de jaren 60 uit tot een filmster van formaat in Italië en daarbuiten.

Claudia Cardinale op het strand van Malibu in Californië,
tijdens een pauze gedurende de opnames van de pikante Amerikaanse komedie
Don't Make Waves uit 1967 van Alexander Mackendrick,
waarin Cardinale de jonge Italiaanse kunstenares Laura Califatti speelt
aan de zijde van Tony Curtis, Dave Draper en Sharon Tate.

Bloemlezing

Cardinale speelde in de loop der jaren mee in ruim 100 films. Tot haar meest memorabele filmrollen behoren:

- haar bijrol van de verloofde Ginetta in de tragische Italiaanse familiekroniek Rocco e i suoi fratelli (internationale Engelstalige titel: Rocco and His Brothers) van Luchino Visconti uit 1960, met de Franse topacteur Alain Delon (één van de knapste acteurs aller tijden), de Italiaan Renato Salvatori en de Franse actrice Annie Girardot als de hoofdpersonages;

Claudia Cardinale als Ginetta
in Rocco e i suoi fratelli (1960).

- Cardinale's eerste hoofdrol als de jonge en naïeve zangeres Aida Zepponi in het Italiaanse romantisch drama La ragazza con la valigia (internationale Engelstalige titel: Girl with a Suitcase) van Valerio Zurlini uit 1961, waarmee Cardinale meteen een speciale David di Donatello-prijs won voor haar vertolking;

Claudia Cardinale als Aida Zepponi
in La ragazza con la valigia (1961).

- haar hoofdrol als de zigeunerin Vénus in de avontuurlijke en succesvolle Franse mantel- en degenfilm Cartouche van Philippe de Broca uit 1962, met de Franse filmster Jean-Paul Belmondo als de sympathieke bandiet en titelheld Louis de Bourguignon alias "Cartouche";

Claudia Cardinale als Vénus
en Jean-Paul Belmondo als Cartouche
in Cartouche (1962).

- Cardinale's rol van de barones Angelica Sedàra in de oogstrelende Italiaanse familiekroniek Il gattopardo (internationale Engelstalige titel: The Leopard) uit 1963, ook onder regie van Luchino Visconti, met Alain Delon en Hollywoodveteraan Burt Lancaster als de belangrijkste tegenspelers;

Claudia Cardinale als barones Angelica Sedàra
en Alain Delon als prins Tancredi Falconeri
in Il gattopardo (1963).

- Cardinale's rol van actrice Claudia in de schitterende, visueel verbluffende tragikomedie en metafilm 8½ uit 1963 van Federico Fellini (één van onze favoriete regisseurs), met de Italiaanse topacteur Marcello Mastroianni in de hoofdrol;

Claudia Cardinale als de actrice Claudia
in 8½ (1963).

- haar bijrol als prinses Dala in de succesvolle detectivekomedie The Pink Panther uit 1963 van de Amerikaanse regisseur Blake Edwards (lees ons biografische portret van Edwards hier), met de Engelse acteur Peter Sellers in zijn allereerste en meteen iconische vertolking van de dommige en stuntelende Franse politie-inspecteur Jacques Clouseau;

Claudia Cardinale als prinses Dala
in The Pink Panther (1963).

- haar bijrol van de ontvoerde echtgenote Maria Grant in de succesvolle western The Professionals van de Amerikaanse Hollywoodregisseur Richard Brooks uit 1966, met de Amerikaanse Hollywoodacteurs Burt Lancaster, Lee Marvin, Robert Ryan, Woody Strode, Jack Palance en Ralph Bellamy als belangrijkste tegenspelers;

Claudia Cardinale als Maria Grant,
met Burt Lancaster (links) en Lee Marvin (rechts),
in The Professionals (1966). 

- Cardinale's hoofdrol als de onfortuinlijke en eenzame voormalige prostituee Jill McBain in de magistrale spaghettiwestern Once Upon a Time in the West uit 1968 (onze favoriete western en tevens één van onze favoriete films tout court) van de Italiaanse cineast Sergio Leone (ook één van onze favoriete regisseurs), met topvertolkingen van Charles Bronson, Jason Robards, Henry Fonda, Gabriele Ferzetti én Claudia Cardinale;

Claudia Cardinale als Jill McBain
in Once Upon a Time in the West (1968).

- haar hoofdrol als de echtgenote Rosa Nicolosi in het Italiaanse maffiadrama Il giorno della civetta (internationale Engelstalige titel: The Day of the Owl) van Damiano Damiani uit 1968, met de Italiaanse acteur Franco Nero en de Amerikaanse acteur Lee J. Cob als tegenspelers, waarmee Cardinale destijds de David di Donatello-prijs voor beste actrice won; 

Claudia Cardinale als Rosa Nicolosi
in Il giorno della civetta (1968). 

- haar hoofdrol als de prostituee Carmela in de Italiaanse komedie Bello onesto emigrato Australia sposerebbe compaesana illibata (internationale Engelstalige titel: A Girl in Australia) van Luigi Zampa uit 1971, met Alberto Sordi als de belangrijkste tegenspeler, waarmee Cardinale alweer de David di Donatello-prijs voor beste actrice won;

Claudia Cardinale als Carmela
in Bello onesto emigrato Australia sposerebbe compaesana illibata (1971). 

- en haar titelrol in het Italiaanse historisch drama Claretta van Pasquale Squitieri uit 1984: een biopic over Claretta Petacci, de maîtresse van de Italiaanse fascistische leider Benito Mussolini (gespeeld door Fernando Briamo), waarmee Cardinale op het Filmfestival van Venetië de Pasinetti-prijs voor beste actrice won.

Claudia Cardinale als Claretta Petacci
in Claretta (1984).

Claudia Cardinale bleef meespelen in films en tv-series tot in 2022. Zij was toen reeds 84.   

  

Joeri Naanai

Ter herinnering aan de schoonheid en het charisma van Claudia Cardinale, kan u hieronder genieten van een briljant filmfragment uit Once Upon a Time in the West, waarin Cardinale te zien is als de voormalige prostituee Jill McBain wanneer zij voor het eerst arriveert in het Wilde Westen maar teleurgesteld merkt dat haar kersverse echtgenoot niet is komen opdagen in het treinstation om haar op te halen. De betoverende, bitterzoete muziek van de Italiaanse maestro Ennio Morricone in deze sequentie kreeg de toepasselijke titel Jill's Theme. Lees hier meer over onderstaand filmfragment.

(Klik op de playbutton en dan rechtsonder bij instellingen op "Kwaliteit" en op 720p of 1080p voor hogere beeldkwaliteit)

 

Wat is 

het beste filmjaar 

aller tijden?

                         

De uitvinding van het medium film dateert van de tweede helft van de 19de eeuw, toen er voor het eerst stille kortfilms vertoond werden. De eerste volwaardige langspeelfilm was wellicht de Australische stille zwart-wit western The Story of the Kelly Gang van Charles Tait uit 1906 (die zo'n 70 minuten duurde). Sindsdien zijn er talloze films gemaakt, waaronder heel wat memorabele meesterwerken. Maar welk jaar is het beste filmjaar ooit? Wij twijfelen tussen 1968, 1979 en 1980, waarbij we ons uitsluitend baseren op de kwaliteit van de beste langspeelfilms die jaarlijks uitkwamen sinds 1906.

Heel wat filmhistorici, recensenten en cinefielen verwijzen naar 1922 als één van de beste jaren in de filmgeschiedenis. Begrijpelijk, want in 1922 kwamen enkele vernieuwende stille zwart-wit films uit die een grote creatieve impact hadden, zoals onder meer de volgende tijdloze klassiekers:

- de visueel verbluffende en invloedrijke Duitse vampierklassieker Nosferatu van F.W. Murnau (bekijk de hele film hier), die met zijn griezelige thematiek en expressionistische sfeerschepping de basis legde voor heel wat latere films in het gothic horror-subgenre;

- het minstens even visueel verbluffende en sfeervolle horrordocudrama Häxan van en met de Deense cineast Benjamin Christensen (één van onze favoriete horrorfilms; bekijk de hele film hier);

- het middeleeuwse actie-avontuur Robin Hood van de Canadese Hollywoodregisseur Allan Dwan, met de Amerikaanse filmster Douglas Fairbanks sr. in de titelrol;

- en het Duitse expressionistische misdaaddrama Dr. Mabuse, der Spieler van Fritz Lang.

De vampierklassieker Nosferatu uit 1922
blinkt uit in expressionistische sfeerschepping.

Volgens sommigen is 1939 het beste filmjaar ooit, omdat er tijdens dat zogenaamde "Golden Year of Hollywood" heel wat memorabele klassiekers uitkwamen, zoals:

- het razend populaire en visueel verbluffende tragiromantisch oorlogsdrama Gone with the Wind van Victor Fleming, George Cukor en Sam Wood, met Vivien Leigh en Clark Gable in de hoofdrollen;

- het betoverende en uiterst succesvolle muzikale Technicolor-sprookje The Wizard of Oz, ook onder regie van o.a. Victor Fleming, met Judy Garland in de hoofdrol;

- de uitstekende en invloedrijke westernklassieker Stagecoach van John Ford (één van onze favoriete westerns), met westernicoon John Wayne in zijn doorbraakrol (lees onze recensie hier en bekijk de hele film hier);

- de politieke tragikomedie Mr. Smith Goes to Washington van Frank Capra, met James Stewart in de titelrol;

- het sfeervolle tragiromantisch kostuumdrama Wuthering Heights van William Wyler, naar de gelijknamige Engelse roman uit 1847 van Emily Brontë, met Laurence Olivier en Merle Oberon in de hoofdrollen; 

- de romantische komedie Ninotchka van de Duitse Hollywoodregisseur Ernst Lubitsch, met de Amerikaanse filmsterren Greta Garbo en Melvyn Douglas in de hoofdrollen;

- de kritische Franse satire La règle du jeu van Jean Renoir, met Nora Gregor, Paulette Dubost, Marcel Dalio, Roland Toutain en Jean Renoir in de belangrijkste rollen;

- en het Franse misdaaddrama Le jour se lève van Marcel Carné, met Jean Gabin in de hoofdrol.

De ambitieuze kaskraker Gone with the Wind uit 1939
was destijds de meest winstgevende film ooit.

Naar onze smaak is 1968 echter een nog beter filmjaar dan 1922 en 1939, want in 1968 kwamen onder meer de volgende unieke meesterwerken uit:  

- het magistrale, visueel verbluffende en uiterst invloedrijke sciencefictionmysterie 2001: A Space Odyssey van Stanley Kubrick (één van onze favoriete sciencefictionfilms en tevens één van onze favoriete films tout court ongeacht het genre; lees onze recensie hier, bekijk de trailer hier en een filmfragment hier);

- de schitterende spaghettiwestern Once Upon a Time in the West van de Italiaanse cineast Sergio Leone (onze favoriete western en tevens één van onze favoriete films tout court), met Charles Bronson, Jason Robards, Claudia Cardinale en Henry Fonda in de onvergetelijke hoofdrollen en met iconische muziek van Ennio Morricone (bekijk een filmfragment hier);

- de briljante psychologische horrorthriller Rosemary's Baby van Roman Polanski (één van onze favoriete horrorfilms en tevens één van onze favoriete films tout court), met topvertolkingen van Mia Farrow, John Cassavetes, Ruth Gordon en Sidney Blackmer in de hoofdrollen (bekijk de trailer hier, een filmfragment hier en een making-of-documentaire hier);

- en de sfeervolle, humoristische maar ook tragische musical Oliver! van Carol Reed (onze favoriete musical en één van onze favoriete komedies), naar de beroemde roman Oliver Twist uit 1837 van Charles Dickens, met Mark Lester, Ron Moody, Oliver Reed, Shani Wallis en Jack Wild in de hoofdrollen (bekijk een filmfragment hier).

Bovendien werd het bioscooppubliek in 1968 ook getrakteerd op de volgende boeiende films:

- het Zweedse psychologisch folk horror-drama Hour of the Wolf (originele Zweedse titel: Vargtimmen) van Ingmar Bergman, met Max von Sydow en Liv Ullmann in de hoofdrollen;

- de intense politiefilm Bullitt van Peter Yates, met Steve McQueen in de titelrol;

- het middeleeuwse historisch drama The Lion in Winter van Anthony Harvey, met Peter O'Toole en Katherine Hepburn in de hoofdrollen;

- het populaire sciencefictiondrama Planet of the Apes van Franklin J. Schaffner, met Charlton Heston in de hoofdrol;

- de vermakelijke buddy-komedie The Odd Couple van Gene Saks, met Jack Lemmon en Walter Mathhau in de titelrollen; 

- het gevoelige tragiromantisch drama Romeo and Juliet van de Italiaanse regisseur Franco Zefirelli, naar het gelijknamige Engelse toneelstuk uit 1597 van Willliam Shakespeare, met Leonard Whiting en Olivia Hussey in de titelrollen;

- de biografische misdaadthriller The Boston Strangler van Richard Fleischer, met Tony Curtis in de titelrol van de beruchte Bostoniaanse seriemoordenaar Albert DeSalvo;

- en het psychosociaal relatiedrama Faces van John Cassavetes, met John Marley, Gena Rowlands en Lynn Carlin in de hoofdrollen.

Een iconische match cut in de epische sciencefictionklassieker
2001: A Space Odyssey uit 1968.

Bijna even goed als 1968 was het filmjaar 1973, met onvervalste meesterwerken zoals:

- de angstaanjagende en invloedrijke horrorklassieker The Exorcist van William Friedkin (één van onze favoriete horrorfilms), die destijds een kaskraker van formaat was, met memorabele vertolkingen van Linda Blair, Ellen Burstyn, Jason Miller en Max von Sydow (bekijk de trailer hier);

- de poëtische en visueel verbluffende tragiromantische coming-of-age-road movie Badlands van Terrence Malick (één van onze favoriete road movies, alsook één van onze favoriete films over seriemoorden en één van onze favoriete films tout court), met glansrollen van hoofdrolspelers Martin Sheen en Sissy Spacek als een smoorverliefd koppel op de vlucht voor de lange arm van de wet (bekijk een interview met Sheen en Spacek over de film hier);

-het uitstekende biografisch politiedrama Serpico van Sidney Lumet (één van onze favoriete politiefilms), met Al Pacino (één van onze favoriete acteurs) in zijn doorleefde titelrol van de integere New Yorkse politieman Frank Serpico die jarenlang moet opboksen tegen de wijd verbreide corruptie in het politiekorps (bekijk de hele film hier);

- en de nostalgische en oogstrelende Italiaanse tragikomedie Amarcord van Federico Fellini (één van onze favoriete komedies en tevens één van onze favoriete films tout court; bekijk een filmfragment hier).

Daarnaast kwamen in 1973 nog heel wat andere boeiende films uit, zoals:

- de Oscarwinnende Franse romantische tragikomedie en metafilm La nuit Américaine van François Truffaut, met François Truffaut, Jacqueline Bisset, Valentina Cortese, Jean-Pierre Léaud, Alexandra Stewart en Dani in de belangrijkste rollen;

- - de sfeervolle en beklemmende folk horror-cultklassieker The Wicker Man van Robin Hardy, met Neil Howie en Christopher Lee (één van onze favoriete acteurs) in de hoofdrollen (bekijk de hele film hier);

- de uitstekende tragikomische road movie The Last Detail van Hal Ashby, met Jack Nicholson (één van onze favoriete acteurs), Randy Quaid en Otis Young in de hoofdrollen; 

- de avontuurlijke en aangrijpende biopic Papillon van Franklin J. Schaffner, met Steve McQueen in zijn doorleefde titelrol van de verbeten Franse gevangene Henri "Papillon" Charrière, en Dustin Hoffman in de belangrijkste bijrol;

- het misdaaddrama Mean Streets, waarmee regisseur Martin Scorsese destijds doorbrak, met Harvey Keitel en Robert De Niro in de hoofdrollen (die beiden behoren tot onze favoriete acteurs);

- de neo noir satire The Long Goodbye van Robert Altman, met Elliott Gould in de hoofdrol;

- het nostalgische coming-of-age-drama American Graffiti van George Lucas, met o.a. de acteurs Richard Dreyfuss, Ron Howard en Harrison Ford;

- de stijlvolle en invloedrijke Japanse krijgskunsten- en wraakthriller Lady Snowblood (originele Japanse titel: Shurayuki-hime) van Toshiya Fujita, met Meiko Kaji in de titelrol; 

- het knap in beeld gebrachte Hongkongse historisch krijgskunstendrama The Fate of Lee Khan (originele Chinese titel: Ying chun ge zhi Fengbo) van King Hu, met Li-hua Li, Roy Chiao en Feng Hsu in de hoofdrollen;

- en het oogstrelende Poolse surrealistische drama The Hourglass Sanatorium (originele Poolse titel: Sanatorium pod klepsydrą) van Wojciech Jerzy Has, met Jan Nowicki en Tadeusz Kondrat in de hoofdrollen.

De kaskraker The Exorcist uit 1973
is één van de beste en invloedrijkste griezelfilms ooit.

Ook 1979 was een grandioos filmjaar, met tijdloze meesterwerken zoals:

- het briljante, meeslepende en visueel verbluffende anti-oorlogsepos Apocalypse Now van Francis Ford Coppola (wellicht de beste oorlogsfilm ooit, alsook één van onze favoriete road movies en één van onze favoriete films tout court; bekijk een filmfragment hier), met topvertolkingen van o.a. Martin Sheen, Marlon Brando (onze favoriete acteur), Robert Duvall en Dennis Hopper (één van onze favoriete acteurs);

- de nagelbijtende en invloedrijke sciencefiction-en horrorthriller Alien van Ridley Scott (onze favoriete sciencefictionfilm, alsook één  van onze favoriete horrorfilms en één van onze favoriete films tout court), met Sigourney Weaver in haar iconische doorbraakrol van het vrouwelijke hoofdpersonage Luitenant Ellen Ripley als bemanningslid van een ruimteschip dat landt op een verre, onbekende planeet waar levensgevaarlijke dingen schuilgaan... (lees onze recensie hier);

- het gevoelige en oogstrelende tragiromantisch drama Tess van Roman Polanski (één van onze favoriete historische drama's en tevens één van onze favoriete road movies), naar de feministische roman Tess of the d'Urbervilles: A Pure Woman uit 1891 van de Engelse schrijver Thomas Hardy, met Nastassia Kinski (één van de mooiste filmgodinnen aller tijden) in de rol van het arme en onfortuinlijke titelpersonage Tess (bekijk een filmfragment hier en de hele film hier);

- de intense, dystopische sciencefiction- en road action-thriller Mad Max van George Miller (één van onze favoriete sciencefictionfilms en tevens één van onze favoriete road movies), met Mel Gibson in zijn iconische doorbraakrol van de zwijgzame titelheld "Mad" Max Rockatansky (bekijk de hele film hier);

- en het veelzijdige, Oscarwinnende Duitse coming-of-age-oorlogsdrama Die Blechtrommel van Volker Schlöndorff, naar de gelijknamige historische roman uit 1959 van Günter Grass, met David Bennent, Angela Winkler, Mario Adorf, Katharina Thalbach, Daniel Olbrychski, Berta Drews en Tina Engel in de belangrijkste rollen.

Bovendien kwamen in 1979 nog andere boeiende films uit, zoals bijvoorbeeld:

- het bevreemdende Russische sciencefictionmysterie Stalker van Andrei Tarkovsky: een visueel meesterwerk, met Alexander Kaidanovsky, Anatoly Solonitsyn, Alisa Freindlich en Nikolai Grinko als de belangrijkste personages;

- de romantische tragikomedie Manhattan (in sfeervol zwart-wit) van en met Woody Allen;

- het gevangenisdrama Escape from Alcatraz van Don Siegel, met Clint Eastwood in de hoofdrol;

- de semi-autobiografische musical All That Jazz van Bob Fosse, met Roy Scheider in de hoofdrol;

- de controversiële Engelse komedie Monty Python's Life of Brian van Terry Jones -een gedurfde parodie op de lotgevallen van de Bijbelse figuur Jezus Christus- met de prettig gestoorde lolbroeken Graham Chapman, John Cleese, Michael Palin, Terry Gilliam, Eric Idle, Terry Jones en Sue Jones-Davies als de belangrijkste personages; 

- het succesvolle echtscheidingsdrama Kramer vs. Kramer van Robert Benton, met Dustin Hoffman en Meryl Streep in de titelrollen;

- de sfeervol in beeld gebrachte en ophefmakende erotische schandaalfilm Caligula van Tinto Brass, over de exploten van de waanzinnige Romeinse keizer Caligula, met Malcolm McDowell in de titelrol en met Peter O'Toole, Teresa Ann Savoy, Helen Mirren, Guido Mannari, John Steiner en John Gielgud  in de belangrijkste bijrollen;

- en de sfeervolle horrorfilm The Amityville Horror van Stuart Rosenberg, met James Brolin, Margot Kidder en Rod Steiger in de hoofdrollen.

Apocalypse Now uit 1979 is een briljant anti-oorlogsepos.

Een ander jaar dat volgens ons in aanmerking komt voor de titel van het beste filmjaar aller tijden is 1980, dankzij onder meer de volgende meesterwerken die destijds uitkwamen:

- de briljante en visueel verbluffende horrorthriller The Shining van Stanley Kubrick (één van onze favoriete horrorfilms, alsook één van onze favoriete films over seriemoorden en één van onze favoriete films tout court), met topvertolkingen van Jack Nicholson (één van onze favoriete acteurs) en Shelley Duvall in de hoofdrollen (bekijk de trailer hier, de hele film hier en een minidocumentaire over regisseur Stanley Kubrick hier);

- de spannende en visueel verbluffende  slasher movie Dressed to Kill van Brian De Palma (ook één van onze onze favoriete horrorfilms en tevens één van onze favoriete films over seriemoorden en één van onze favoriete films tout court), met meeslepende vertolkingen van Nancy Allen, Michael Caine, Keith Gordon, Angie Dickinson en Dennis Franz (lees onze recensie hier, bekijk de trailer hier en de hele film hier);

- de schitterende psychosociale bokserbiopic Raging Bull van Martin Scorsese, ook een visueel meesterwerk, met topvertolkingen van Robert De Niro (in zijn doorleefde titelrol van de opvliegende en ziekelijke jaloerse bokser Jake LaMotta), Joe Pesci en Cathy Moriarty (bekijk een filmfragment hier);

- het briljante homo-erotisch seriemoordenmysterie Cruising van William Friedkin (één van onze favoriete politiefilms en tevens één van onze favoriete films over seriemoorden), met Al Pacino (één van onze favoriete acteurs) in zijn fenomenale hoofdrol als een politieman die diep (te diep?) undercover gaat in de homo-erotische S&M-onderwereld van New York om een homoseksuele seriemoordenaar op te sporen. Of zijn er meerdere daders...? (bekijk de hele film hier);

- en het epische en visueel verbluffende historisch oorlogsdrama Kagemusha van de Japanse meestercineast Akira Kurosawa (één van onze favoriete historische drama's), met Tatsuya Nakadai in de titelrol (bekijk de trailer hier).

In 1980 kwamen bovendien ook de volgende memorabele films uit:

- de aangrijpende zwart-wit biopic The Elephant Man van David Lynch, over de tragische en ontroerende lotgevallen van de zwaar misvormde Engelsman Joseph Merrick alias "The Elephant Man" (1862-1890), gespeeld door John Hurt, met Anthony Hopkins als de sympathieke dokter Frederick Treves;

- het razend populaire Star Wars-sciencefictionavontuur The Empire Strikes Back van Irvin Kershner, met Mark Hamill, Harrison Ford en Carrie Fisher in de hoofdrollen;

- de biografische western The Long Riders van Walter Hill (één van onze favoriete westerns), over de beruchte James-Younger Gang: een bende Amerikaanse bandieten die tussen 1866 en 1882 gewapende overvallen pleegden op banken, treinen en postkoetsen;

- de amusante muzikale komedie The Blues Brothers van John Landis, met John Belushi en Dan Aykroyd in de titelrollen;

- de absurde komedie en kaskraker Airplane! van Jim Abrahams, David Zucker en Jerry Zucker, met o.a. de acteurs Robert Hays, Julie Hagerty en Leslie Nielsen;

- het veelgeprezen misdaaddrama Gloria van John Cassavetes, met Gena Rowlands in de titelrol;

- het stijlvolle neo noir-drama American Gigolo van Paul Schrader, met Richard Gere in de titelrol;

- en de visueel verbluffende western Heaven's Gate van Michael Cimino, losjes gebaseerd op historische feiten, met Kris Kristofferson, Christopher Walken (één van onze favoriete acteurs), John Hurt, Sam Waterston, Brad Dourif, Isabelle Huppert, Jeff Bridges en Joseph Cotten in de belangrijkste rollen.

De briljante horrorfilm The Shining uit 1980 staat bol van iconische shots.

Wat is volgens u het beste filmjaar aller tijden? Reageer hieronder in de reactiebox (klik op de link "reacties" als de reactiebox nog niet open is).

Joeri Naanai

  

 NIEUWS! 

Hollywoodicoon 

Robert Redford 

is overleden 

op 89-jarige leeftijd

Alweer treurig nieuws uit Hollywood: de gerespecteerde Amerikaanse acteur, regisseur en filmproducent Robert Redford is eergisteren overleden, op dinsdag 16 september 2025. Hij was 89. Naar verluidt, stierf hij in zijn slaap in zijn woning in het Sundance Resort: een door hemzelf opgericht skipark en cultuurcentrum aan de voet van de Mount Timpanogos in de Amerikaanse staat Utah. Redford was één van de populairste acteurs in de jaren 70, dankzij zijn knappe looks, charisma en memorabele hoofdrollen in onder meer de uitstekende westerns Butch Cassidy and the Sundance Kid (1969) en Jeremiah Johnson (1972), de fijne oplichterskomedie The Sting (1973) en het meeslepende journalistieke drama All the President's Men (1976). 

Bij heel wat huidige jongeren is Robert Redford geen grote naam. Bij sommigen onder hen doet de naam niet eens een belletje rinkelen. Robert wie...? Maar ooit was deze getalenteerde acteur een wereldster: de Brad Pitt van de jaren 70. Dat had Redford niet alleen te danken aan zijn knappe uiterlijk (mooie donkerblonde haren, grijsblauwe ogen, een atletisch lichaam, perfecte tanden en een brede, guitige glimlach), maar ook aan zijn charismatische uitstraling.

Jeugd

Charles Robert Redford Jr. werd geboren op 18 augustus 1936 in de Californische badplaats Santa Monica. Na zijn studies schilderkunst aan het Pratt Institute in Brooklyn, New York, volgde Redford acteerlessen aan de American Academy of Dramatic Arts in New York.

Zijn professionele carrière als acteur begon met toneelrollen in de New Yorkse theaterwijk Broadway vanaf 1959 en met gastrollen in Amerikaanse tv-series vanaf 1960. 

In 1960 was Redford ook voor het eerst te zien in een langspeelfilm, als figurant in de romantische komedie Tall Story van Joshua Logan, met Anthony Perkins en Jane Fonda (ook in haar filmdebuut) in de hoofdrollen. Redford was toen 24.  

Zes jaar later, in 1966, speelde Redford mee in The Chase van Arthur Penn (lees ons In Memoriam over Penn hier): een beklijvend psychosociaal drama over racisme, overspel, roddels, corruptie en vigilantisch geweld in een bekrompen Amerikaans stadje, met Marlon Brando (onze favoriete acteur) en Jane Fonda in de hoofdrollen en met Redford in zijn bijrol als de ontsnapte gevangene Charlie "Bubba" Reeves.

Jane Fonda en Robert Redford in The Chase.

Doorbraak

Redfords grote doorbraak begon in 1969, toen hij als de zwijgzame outlaw The Sundance Kid een hoofdrol vertolkte in de schitterende western en buddy movie Butch Cassidy and the Sundance Kid van George Roy Hill (één van onze favoriete westerns). Redfords tegenspelers waren de 11 jaar oudere, ervaren en reeds beroemde method-acteur Paul Newman (één van onze favoriete acteurs) als de flamboyante partner in crime Butch Cassidy, en de mooie actrice Katharine Ross in haar bijrol als Etta Place: de love interest van The Sundance Kid. Losjes gebaseerd op historische feiten in de misdadige levenswandel van de beruchte bandieten Robert LeRoy Parker alias Butch Cassidy en Harry Alonzo Longabaugh alias The Sundance Kid, werd deze avontuurlijke western en road movie een kaskraker. Dat was onder meer te danken aan de meeslepende chemie tussen Newman en Redford, wier veelzijdige vertolkingen van het duo voortvluchtige outlaws -van komisch tot dramatisch- onweerstaanbaar bleken. Bekijk een filmfragment hier.

Robert Redford (links) en Paul Newman in Butch Cassidy and the Sundance Kid.

Datzelfde jaar was Redford ook te zien als de onpeilbare hulpsheriff Cooper in de antiracistische en tragiromantische western Tell Them Willie Boy Is Here (1969) van Abraham Polonsky, met Robert Blake in de titelrol als de voortvluchtige indiaan Willie Boy, en Katharine Ross als Willie Boy's indiaanse geliefde Lola. Tot slot speelde Redford in datzelfde jaar ook de titelrol van de (fictieve) Amerikaanse competitieskiër David Chappellet in het skidrama Downhill Racer (1969) van Michael Ritchie, met tegenspeler Gene Hackman (één van onze favoriete acteurs) als de coach van de Amerikaanse skiploeg (lees ons In Memoriam over Gene Hackman hier).

Robert Redford als het titelpersonage in Downhill Racer.

Redfords drie hogervermelde vertolkingen in 1969 leverden hem een gezamenlijke BAFTA Award voor beste acteur op.

Stille kracht

In 1972 kwam Redfords stille kracht als acteur voluit tot zijn recht in zijn doorleefde vertolking van de verbeten titelheld in de avontuurlijke frontierwestern Jeremiah Johnson van Sidney Pollack (ook één van onze favoriete westerns), gebaseerd op de echte exploten van de legendarische Amerikaanse pelsjager en avonturier John Jeremiah Garrison Johnston (circa 1824-1900) zoals beschreven in de biografie Crow Killer: The Saga of Liver-Eating Johnson van Raymond Thorp en Robert Bunker uit 1958 en in de historische roman Mountain Man van Vardis Fisher uit 1965. Bekijk de hele film hier.

Robert Redford als de avontuurlijke titelheld in Jeremiah Johnson.

Romantiek

Sydney Pollack zat ook in de regiestoel voor het populaire romantisch drama The Way We Were (1973): een kaskraker waarin Redford en Barbra Streisand de hoofdrollen vertolken.

Tot de latere succesvolle romantische drama's met Robert Redford in een hoofdrol behoren onder meer:

Robert Redford en Meryl Streep in Out of Africa.

- The Great Gatsby (1974) van Jack Clayton, naar de gelijknamige roman uit 1925 van F. Scott Fitzgerald, met Redford in de titelrol van de miljonair Jay Gatsby en met Mia Farrow als de love interest Daisy Buchanan;

- Out of Africa (1985), andermaal onder regie van Sidney Pollack, losjes gebaseerd op de memoires van de Deense barones Karen Christenze von Blixen-Finecke, gespeeld door Meryl Streep, met Redford als de Engelse aristocraat Denys Finch Hatton: een jager op groot wild in Brits-Oost-Afrika (het huidige Kenia). De film won maar liefst 7 Oscars, waaronder die voor beste film, beste regie en beste actrice Meryl Streep;

- en Indecent Proposal (1993) van Adrian Lyne, met Demi Moore en Woody Harrelson als een pasgetrouwd koppel in geldnood en Redford als een miljonair die het echtpaar een onwelvoeglijk maar verleidelijk voorstel doet...

Oplichterskomedie

Eén van de beste en meest succesvolle films met Redford is The Sting: een veelzijdige oplichterskomedie uit 1973, waarvoor Redford opnieuw samenwerkte met regisseur George Roy Hill en acteur Paul Newman. Robert Shaw speelt daarin met brio een onuitstaanbare Iers-Amerikaanse bankdirecteur en gangsterbaas, maar ook de vertolkingen van Redford als de grifter Johnny Hooker en Newman als de ervaren con man Henry Gondorff zijn om van te snoepen. De film werd niet alleen een kaskraker van jewelste (hij kostte circa 5,5 miljoen dollar, maar leverde in de VS alleen al ruim 160 miljoen dollar op), maar won bovendien 7 Oscars, waaronder die voor beste film, beste regie, beste origineel scenario, beste muziek en beste kostuumontwerp. Bekijk een filmfragment met Paul Newman en Robert Shaw hier.

Robert Redford (links) en Paul Newman in The Sting.

Politieke drama's en mysteriethrillers

Redford speelde ook hoofdrollen in memorabele politieke drama's en mysteriethrillers, zoals:

- het cynische politiek drama The Candidate (1972) van Michael Ritchie, met Redford in de titelrol van de (fictieve) Californische gouverneurszoon Bill McKay, die zich kandidaat stelt om verkozen te worden tot senator onder leiding van zijn opportunistische politieke consultant en campagneleider (gespeeld door Peter Boyle);

- het degelijke spionagemysterie Three Days of the Condor (1975), alweer onder regie van Sidney Pollack, met Redford als de New Yorkse CIA-analist Joe Turner die begint te vrezen voor zijn leven nadat zijn collega's vermoord worden;

- en het meeslepende en invloedrijke journalistieke drama All the President's Men (1976) van Alan J. Pakula, naar het gelijknamige boek uit 1974 van de Amerikaanse journalisten Carl Bernstein en Bob Woodward over het politieke Watergate-schandaal, met Redford als Woodward en Dustin Hoffman als Bernstein.   

Robert Redford (links) en Dustin Hoffman in All the President's Men.

Latere filmrollen

In de eerste helft van de jaren 80 speelde Redford nog hoofdrollen in onder meer:

- het op feiten gebaseerde gevangenisdrama Brubaker (1980) van Stuart Rosenberg, met Redford in de titelrol van de integere gevangenisdirecteur Henry Brubaker;

- het populaire honkbaldrama The Natural (1984) van Barry Levinson, met Redford in de titelrol van de getalenteerde (fictieve) honkbalspeler Roy Hobbs (losjes gebaseerd op de echte honkbalspeler Eddie Waitkus);

- en het hogervermelde romantisch drama Out of Africa (1985). 

Daarna waren Redfords hoogdagen als populaire filmster stilaan voorbij, hoewel hij de voorbije decennia nog meespeelde in zo'n 25 films, waaronder:

- het hogervermelde erotisch drama Indecent Proposal (1993);

- het (door Redford zelf geregisseerde) populaire drama The Horse Whisperer (1998): een kaskraker met Redford in de titelrol van de paardenfluisteraar Tom Booker en met een nog piepjonge Scarlett Johansson als het hulpbehoevende tienermeisje Grace MacClean;

- het zeil- en overlevingsdrama All Is Lost (2013) van J.C. Chandor, met Redford als enige acteur in zijn rol van een naamloze zeiler in nood;

- en de razend populaire superheldenfilms Captain America: The Winter Soldier (2014) en Avengers: Endgame (2019), beide geregisseerd door de broers Anthony en Joe Russo, waarin Redford het personage Alexander Pierce speelt.

Robert Redford in Captain America: The Winter Soldier.

Regisseur

Behalve een succesvolle acteur, was Redford ook een verdienstelijke regisseur, die zijn eigen films bovendien meestal zelf produceerde.

Zijn regiedebuut was het psychosociaal familiedrama Ordinary People uit 1980, met Timothy Hutton, Mary Tyler Moore, Donald Sutherland, Judd Hirsch en Elizabeth McGovern in de belangrijkste rollen. De film leverde Redford meteen de Oscar voor beste regisseur op en won ook de Oscars voor beste film, beste mannelijke bijrol (van Timothy Hutton) en beste bewerkte scenario (van Alvin Sargent). Veel te veel eer, volgens ons, want er waren in 1980 veel betere films van veel betere regisseurs met veel betere scenario's en betere vertolkingen, zoals The Shining van Stanley Kubrick, Raging Bull van Martin Scorsese, Dressed to Kill van Brian De Palma en Tess van Roman Polanski. Lees meer over deze en andere missers van de Oscarjury in ons kritische artikel Schaf de Oscars af!. 

De populairste film onder regie van Redford is wellicht het hogervermelde drama The Horse Whisperer uit 1998.

Robert Redford en Scarlett Johansson in The Horse Whisperer.

Maar de beste film die Redford zelf regisseerde, is volgens ons Quiz Show uit 1994: een meeslepend drama, gebaseerd op historische feiten, over bedrieglijke praktijken tijdens de Amerikaanse tv-quiz Twenty One in de jaren 50, met Ralph Fiennes, John Turturro (één van onze favoriete acteurs), David Paymer en Hank Azaria als de bedriegers (die wij opnamen in onze Top 150 van de beste movie villains aller tijden).

Promotie van onafhankelijke films

Redford was ook de oprichter en bezieler van het jaarlijkse Sundance Film Festival in Utah, dat hij startte in 1978, en van het Sundance Film Institute, opgericht in 1981 in Utah, beide bedoeld ter ondersteuning en promotie van onafhankelijke filmproducties. Zowel het Sundance Film Festival als het Sundance Film Institute bestaan vandaag nog steeds. 

Net als Redfords Sundance Resort in Utah (opgericht in 1969), werden het Sundance Film Festival en het Sundance Film Institute vernoemd naar Redfords titelpersonage The Sundance Kid in de western Butch Cassidy and the Sundance Kid: de film waarmee Redford in 1969 voor het eerst een grote ster werd.

Gemiste kans

Redford vertolkte als acteur bijna uitsluitend sympathieke personages. Heel af en toe een ambivalente antiheld, zoals de norse en enigmatische hulpsheriff Cooper in de hogervermelde western Tell Them Willie Boy Is Here uit 1969, waarin Cooper seksueel profiteert van de hunkerende antropologe Liz (gespeeld door Susan Clark). Maar Cooper is au fond een integere en moedige man. En afgezien van Redfords bijrol als het personage Alexander Pierce in de hogervermelde superheldenfilms, speelde Redford nooit een movie villain. Jammer, want hoewel hij geknipt was voor zijn talrijke rollen van good guys en hij daarmee uitgroeide tot een Hollywoodicoon, misten Redfords rollen tot op zekere hoogte variatie en complexiteit, terwijl deze getalenteerde acteur volgens ons nochtans meer dan genoeg in huis had om complexere, meer uitdagende personages te vertolken, zoals volbloed slechteriken die de donkere kant van de condition humaine belichamen. Kortom, Redford was geen verrassende en intense method-acteur à la Marlon Brando of Daniel Day-Lewis (die wij beiden wél opnamen in onze Top 25 van onze favoriete acteurs).

Toch zullen wij Robert Redford blijven koesteren als één van de laatste oldskool Hollywoodsterren, wiens tijdloze charisma gelukkig op film vastgelegd werd. 

Adiós, amigo!

Joeri Naanai

Robert Redford als The Sundance Kid in Butch Cassidy and the Sundance Kid.