Suspiria van Luca Guadagnino ★★★
 |
Gemengde gevoelens: dat is wat wij overhouden aan Luca Guadagnino's eigenzinnige remake van Dario Argento's visueel verbluffende Italiaanse horrorklassieker Suspiria uit 1977 (één van onze favoriete horrorfilms; bekijk de hele film hier). Guadagnino's versie, met overtuigende hoofdrollen van Dakota Johnson als een jonge, ambitieuze dansstudente en van Tilda Swinton als een dominante choreografe, boeit op diverse vlakken en is ook een visuele voltreffer. Het scenario is echter te beladen en evolueert naar een verwarrende ontknoping.
Al bij al, loont deze ambitieuze remake -in feite is het een reboot- toch de moeite, want hoewel hij uiteindelijk niet kan tippen aan de originele Suspiria, komt de nieuwe versie soms aardig in de buurt. Sommige scènes steken Argento's beklemmende cultklassieker zelfs naar de kroon.
Dansen tussen hoop en vrees
Al bij al, loont deze ambitieuze remake -in feite is het een reboot- toch de moeite, want hoewel hij uiteindelijk niet kan tippen aan de originele Suspiria, komt de nieuwe versie soms aardig in de buurt. Sommige scènes steken Argento's beklemmende cultklassieker zelfs naar de kroon.
 |
| Tilda Swinton als Madame Blanc. |
Het verhaal van Guadagnino's remake begint in 1977 (het jaar waarin Argento's Suspiria uitkwam) en speelt zich, net als de originele film, in Duitsland af. Scenarist David Kajganich en regisseur Guadagnino verplaatsten het verhaal echter van Freiburg naar Berlijn. Dit liet hen toe om de plot uit te breiden met verwijzingen naar de terreurgolf van de marxistische Rote Armee Fraktion (ook Baader-Meinhof-Groep genoemd) die West-Berlijn in 1977 met gijzelingen en bomaanslagen letterlijk deed daveren op zijn grondvesten.
Tegen de achtergrond van deze crisisperiode in de Duitse geschiedenis, maken we kennis met Susie Bannion (gespeeld door Dakota Johnson): een jonge, getalenteerde en ambitieuze danseres die opgroeide in een strikt religieuze familie van mennonieten in de Amerikaanse staat Ohio. Zij is net gearriveerd in West-Berlijn om auditie te doen in de Markos dansacademie. Zij hoopt er immers dansles te mogen volgen bij de gerespecteerde artistiek directeur en choreografe Madame Blanc (Tilda Swinton). Susie maakt indruk tijdens haar auditie en krijgt een prominente plek in de dansklas van Madame Blanc. Er gebeuren echter vreemde dingen in de dansschool: danseres Patricia (Chloë Grace Moretz) verdwijnt spoorloos; danseres Olga (Elena Fokina) beschuldigt Madame Blanc van leugens; en Susie krijgt 's nachts bizarre dromen...
 |
| Een angstaanjagend shot met Dakota Johnson als Susie (links) en Tilda Swinton als Madame Blanc in de deuropening. |
Deze remake blinkt (net als Argento's originele versie) uit op visueel vlak, met heel knap camerawerk onder leiding van de Thaise cameraman Sayombhu Mukdeeprom, waaronder kunstzinnige beeldcomposities, wervelende camerabewegingen (vooral tijdens de dansscènes) en een sfeervolle, expressieve belichting. Het grootste verschil met Argento's gedurfde visuele stijl ligt op het vlak van production design. Argento koos voor kleurrijke belichting, kitscherige decors in felle kleuren en zinderende Technicolor-opnames, wat een visueel overdonderend resultaat opleverde en bijdroeg tot een surrealistische atmosfeer. Die opvallende visuele stijl was Argento's handelsmerk binnen het subgenre van de Italiaanse giallo-horrorfilms en inspireerde onder meer de gestileerde, vaak kleurrijke look van Brian De Palma's horrorthrillers. Guadagnino en zijn ploeg daarentegen kozen voor een grauw kleurenpalet en groezelige decors in sobere Bauhaus-stijl. Deze remake van Suspiria ziet er daardoor realistischer uit dan Argento's surrealistische horrorfantasie uit 1977. Guadagnino's combinatie van een sombere setting en creatief in beeld gebrachte dansscènes (met heel wat reflecties in spiegels) deed ons soms denken aan Darren Aronofsky's uitstekende balletthriller Black Swan uit 2011 (lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier).
Ballast
Dankzij een goede casting, bevat deze remake van Suspiria sterke vertolkingen van o.a. Dakota Johnson als Susie, Tilda Swinton als Madame Blanc, Mia Goth als danseres Sara, Angela Winkler als begeleidster Miss Tanner, de Nederlandse actrice Renée Soutendijk als begeleidster Miss Huller, en het pikzwarte, Soedanees-Britse fotomodel Alek Wek als begeleidster Miss Millius.
 |
Ballast
Dankzij een goede casting, bevat deze remake van Suspiria sterke vertolkingen van o.a. Dakota Johnson als Susie, Tilda Swinton als Madame Blanc, Mia Goth als danseres Sara, Angela Winkler als begeleidster Miss Tanner, de Nederlandse actrice Renée Soutendijk als begeleidster Miss Huller, en het pikzwarte, Soedanees-Britse fotomodel Alek Wek als begeleidster Miss Millius.
Johnson en Swinton maken indruk met hun ambivalente uitstraling als de ambitieuze Susie en de mysterieuze Madame Blanc. Ook de begeleidsters hebben de juiste, onrustwekkende uitstraling en dragen bij tot een samenzweerderige sfeer. Swinton speelt tevens de bijrol van Helena Markos, naar wie de dansschool vernoemd is, en ook dat griezelige personage is een schot in de roos.
De rol van Patricia's oude psychiater (ook vertolkt door Swinton) overtuigde ons niét, onder meer vanwege de merkbare ouderdomsgrime die verklapt dat deze rol niet gespeeld wordt door een bejaarde man. Dit personage wordt bovendien beladen met een voorgeschiedenis die als subplot afleidt van de hoofdplot en het verhaal nodeloos compliceert. Dit brengt ons bij het grootste gebrek van deze remake: het wisselvallige scenario.
 |
De rol van Patricia's oude psychiater (ook vertolkt door Swinton) overtuigde ons niét, onder meer vanwege de merkbare ouderdomsgrime die verklapt dat deze rol niet gespeeld wordt door een bejaarde man. Dit personage wordt bovendien beladen met een voorgeschiedenis die als subplot afleidt van de hoofdplot en het verhaal nodeloos compliceert. Dit brengt ons bij het grootste gebrek van deze remake: het wisselvallige scenario.
Tijdens de openingsscène, waarin Patricia haar psychiater bezoekt, komt de kijker meteen te weten dat zich mogelijk heksen schuilhouden in de dansschool. Argento hield de kijker in spanning over wat er in de dansschool gaande is, maar de remake brengt de vermoedelijke hekserij meteen ter sprake en bevat dus een grote spoiler voor kijkers die de originele Suspiria nooit gezien hebben. In tegenstelling tot Argento's versie, bevat de remake ook talrijke verwijzingen naar de terreur van de Rote Armee Fraktion, naar het Duitse collectieve trauma als gevolg van de Tweede Wereldoorlog en de Berlijnse Muur, naar het feminisme in de jaren zeventig en naar problematisch moederschap. Die thema's zijn bedoeld als historische context en psychosociale betekenislaag. Maar in tegenstelling tot de historische en psychosociale thema's in Andrzej Zulawski’s fascinerende relatiedrama en horrormysterie Possession uit 1981 (lees onze recensie hier), dat zich ook afspeelt in de schaduw van de Berlijnse Muur, sluiten de onderhuidse historische en psychosociale thema's in Guadagnino's Suspiria niet voldoende aan bij de horrorplot en voelen zij soms geforceerd aan. Vanwege twee subplots -één draait rond de oude psychiater, de andere rond de problematische relatie tussen Susie en haar doodzieke moeder- moeten er tijdens de onthullende finale en epiloog bovendien tal van narratieve knopen ontward worden.
Kortom, ondanks de vakkundige montage, bezwijkt het scenario onder de ambitieuze ballast van zijsporen en betekenislagen, die de horrorplot vaak onderbreken. Dit gaat ten koste van sfeerschepping en spanningsopbouw, wat juist de sterkste punten waren in Argento's veel eenvoudigere originele versie.
De beklemmende, onderhuidse spanning in de originele Suspiria was mee te danken aan de briljante, sfeervolle muziek van de Italiaanse prog-rockgroep Goblin (la, la, la, la, la, la, laaa...). Voor de soundtrack van de remake schreef Thom Yorke (leadzanger van de Engelse rockgroep Radiohead) ook sfeervolle muziek, die echter veel minder spannend is dan die van Goblin.
Op het vlak van nasynchronisatie (het afstemmen van de geluiden en stemmen op de zichtbare beelden en mondbewegingen) is deze remake van Suspiria vanzelfsprekend stukken beter dan de gebrekkige nasynchronisatie in de originele film uit 1977 (een frequent euvel in Italiaanse films uit die tijd).
Verrassende dansmagie
Een lovenswaardige verdienste van deze remake is dat het scenario de focus legt op dans, waarbij de kunstzinnig in beeld gebrachte dansscènes organisch verbonden zijn met het horrorverhaal, net zoals in Black Swan. In de originele Suspiria fungeert klassiek ballet goeddeels op de achtergrond, terwijl de remake letterlijk en figuurlijk draait rond de betoverende magie van (hedendaagse) dans. Zo worden dansbewegingen door Susie toepasselijk omschreven als magische formules. Het was ook een uitstekende narratieve vondst om aan de talrijke dansscènes een geheime betekenis te geven die gradueel onthuld wordt, bijvoorbeeld tijdens een gruwelijke dansscène met cross-cutting tussen Susie en Olga. Kortom, de grondig uitgewerkte dansdimensie verleent aan deze remake een meerwaarde op inhoudelijk, artistiek en filmtechnisch vlak.
 |
| Susie en Sara. |
Op het vlak van nasynchronisatie (het afstemmen van de geluiden en stemmen op de zichtbare beelden en mondbewegingen) is deze remake van Suspiria vanzelfsprekend stukken beter dan de gebrekkige nasynchronisatie in de originele film uit 1977 (een frequent euvel in Italiaanse films uit die tijd).
Verrassende dansmagie
Een lovenswaardige verdienste van deze remake is dat het scenario de focus legt op dans, waarbij de kunstzinnig in beeld gebrachte dansscènes organisch verbonden zijn met het horrorverhaal, net zoals in Black Swan. In de originele Suspiria fungeert klassiek ballet goeddeels op de achtergrond, terwijl de remake letterlijk en figuurlijk draait rond de betoverende magie van (hedendaagse) dans. Zo worden dansbewegingen door Susie toepasselijk omschreven als magische formules. Het was ook een uitstekende narratieve vondst om aan de talrijke dansscènes een geheime betekenis te geven die gradueel onthuld wordt, bijvoorbeeld tijdens een gruwelijke dansscène met cross-cutting tussen Susie en Olga. Kortom, de grondig uitgewerkte dansdimensie verleent aan deze remake een meerwaarde op inhoudelijk, artistiek en filmtechnisch vlak.
Bovendien zijn Susie en Madame Blanc complexere personages in de remake, waardoor deze versie enkele boeiende verrassingen bevat die ontbreken in de originele film.
Horrorliefhebbers komen in elk geval aan hun trekken met onder meer de knappe montages van Susie's bizarre droombeelden, de gruwelijke 'dansscène' met Olga, en de bloederige finale. In die scènes toont deze film zich als een waardige reboot van Argento's cultklassieker.
Blijf kijken tot de eindgeneriek afgelopen is, want nadien volgt nog een kort extraatje.
 |
| De gruwelijke 'dansscène' met Olga. |
JN.
Suspiria (Italië/USA-2018): in de bioscoop sinds 14 november 2018.
Met: Dakota Johnson, Tilda Swinton, Mia Goth, Chloë Grace Moretz, Angela Winkler, Ingrid Caven, Renée Soutendijk, Elena Fokina en Alek Wek.
Genre: horror / dansfilm / mysterie
Genre: horror / dansfilm / mysterie
Klik op de oranje links voor:
- de trailer: Suspiria (2018) - trailer
- de originele Suspiria uit 1977: Suspiria (1977) - full movie
- een achtergrondartikel: Onze favoriete horrorfilms: Top 25
- een achtergrondartikel: Visuele meesterwerken: Top 80
- een achtergrondartikel: Waarom kijken we graag naar horrorfilms?
 |
