Van wensdroom naar nachtmerrie

Lost Highway  van David Lynch     ★★★★★ 

Lost Highway - één van onze favoriete films - is een duister, angstaanjagend meesterwerk van de Amerikaanse cultcineast David Lynch uit 1997.

Bill Pullman als de achterdochtige en jaloerse Fred,
en Patricia Arquette als zijn ondoorgrondelijke vrouw Renée.

Waarschuwing

Om de bizarre plot van Lost Highway beter te begrijpen, hebben we hieronder mogelijke verklaringen gegeven die de film veel toegankelijker maken maar SPOILERS bevatten. Wie de film nog niet gezien heeft en hem onbevangen wil bekijken, kan nu stoppen met lezen.

Een mysterieuze neo noir relatiethriller

Het fascinerende verhaal van Lost Highway is opgebouwd als een mysterieuze, psychoseksuele neo noir relatiethriller over de Amerikaanse saxofonist Fred (gespeeld door Bill Pullman), die zijn donkerharige vrouw Renée (met sensuele ondoorgrondelijkheid briljant vertolkt door Patricia Arquette) verdenkt van ontrouw. Op een dag hoort Fred in hun woning de deurbel. Via de intercom zegt iemand tegen Fred: "Dick Laurent is dood." In de verte klinken politiesirenes. Wanneer Fred door het venster naar buiten kijkt, ziet hij echter niemand op straat. De dagen nadien ontdekken Fred en Renée elke ochtend een anonieme envelop met een videocasette op het bordes van hun woning. De beelden op de videocasettes tonen vreemd genoeg de voorgevel en zelfs het interieur van hun eigen woning. Met elke nieuwe videocassette worden de beelden steeds angstaanjagender. Wie heeft ze gefilmd...?   

Robert Blake als de mysterieuze Man in het Zwart.

Op een feestje ontmoeten Fred en Renée de gluiperige gastheer Andy (gespeeld door een perfect gecaste Michael Massee). Hij is een oude bekende van Renée die met haar flirt, wat Fred jaloers maakt. Vlak daarna ontmoet Fred op het feestje een mysterieuze, in het zwart geklede man (gespeeld door Robert Blake), die in raadsels spreekt. Zo beweert de man dat hij Fred eerder al ontmoette bij Fred thuis, wat Fred zich echter niet kan herinneren. De Man in het Zwart beweert op het feestje zelfs dat hij zich gelijktijdig in Freds woning bevindt. Fred gelooft dat natuurlijk niet en telefoneert naar zijn eigen woning, waar de Man in het Zwart daadwerkelijk opneemt en antwoordt. Wat is hier aan de hand...?

Michael Massee is perfect gecast als de gluiperige Andy.

Volgens Andy is de Man in het Zwart een vriend van (de intussen dode?) Dick Laurent. Het gezicht van de Man in het Zwart lijkt bovendien als twee druppels water op het gezicht van een man die Fred enkele dagen voordien tijdens een ominueuze hallucinatie thuis meende te ontwaren in het gezicht van zijn vrouw nadat Fred haar seksueel teleurstelde (omdat hij wellicht last heeft van impotentie). Volgens ons symboliseert de Man in het Zwart de duivel en/of Freds donkere kant (het Freudiaanse Es met zijn instinctieve driften, waaronder jaloezie en agressie). Dit verklaart waarom de Man in het Zwart overal (zelfs gelijktijdig) kan opduiken waar Fred is of ooit was: de duivel is niet gebonden aan plaats of tijd, en kwalijke innerlijke driften (zoals Freds jaloerse boosheid bv.) kunnen overal opdagen (op het feestje bv.) en blijven rondhangen als een slechte atmosfeer op de plek waar ze heers(t)en (bv. in Freds woning en problematische huwelijk). Wanneer Fred op het feestje naar huis belt en de Man in het Zwart daar opneemt (hoewel die zich tegelijkertijd ook op het feestje bevindt), vraagt Fred aan hem: "Hoe ben je in mijn huis geraakt?" De Man in het Zwart antwoordt: "Jij hebt me uitgenodigd. Het is niet mijn gewoonte om te gaan waar ik niet welkom ben." Dit antwoord heeft een diepere betekenis en bevestigt dat de Man in het Zwart de duivel is en/of het product/de incarnatie van kwaadaardige driften (zoals Freds jaloerse agressie). Daarom daagt de Man in het Zwart op waar men kwaad van zin is (zoals op het feestje en in Freds woning), want kwalijke gedachten of gevoelens (zoals jaloezie) zijn een uitnodiging om hem te doen verschijnen. Toen Fred het gezicht van de Man in het Zwart meende te zien in het gezicht van zijn vrouw, was dat dus het gevolg/product van Freds kwalijke gevoelens ten aanzien van zijn vrouw nadat hij haar in hun bed seksueel teleurstelde en zij hem met een (goedbedoeld of integendeel minachtend) schouderklopje troostte, wat Fred aanvoelde als een vernedering.   

Freds hallucinatie, waarin het gezicht van zijn vrouw
er plots uitziet als dat van de Man in het Zwart.

Na het feestje keren Fred en Renée terug naar huis, waar Fred haar op gruwelijke wijze vermoordt in een jaloerse razernij. De resultaten van dat bloedbad waren reeds te zien op de laatste videocassette (zie hoger), die Fred in zijn eentje bekeek. Na zijn arrestatie en terdoodveroordeling voor de moord op zijn vrouw, beeldt Fred zich in de dodencel (of op de elektrische stoel) een wensdroom in, waarin zijn jongere, viriele en beheerste alter ego Pete (rol van Balthazar Getty) plots zijn plaats in de dodencel ingenomen heeft. In Freds droom wordt Pete vrijgelaten door de gevangenisdirecteur, omdat Pete niet op de veroordeelde Fred lijkt. Zo bevrijdt Fred zichzelf figuurlijk uit de gevangenis via zijn droompersonage Pete. In Freds droom begint Pete bovendien stiekem een romantische affaire met een blondharige, geïdealiseerde versie van zijn vrouw, die in Freds droom Alice heet (ook briljant vertolkt door Arquette) en het liefje is van ene Mr. Eddy (met charismatisch brio vertolkt door Robert Loggia). Mr. Eddy is een gangster die later Dick Laurent blijkt te heten: een gewetenloze pornograaf die bevriend is met Andy en (in Freds droom) niét dood is.  

Patricia Arquette als Alice en Balthazar Getty als Pete.

Freds droom evolueert echter naar een nachtmerrie waarin Alice zich steeds manipulatiever en onbetrouwbaarder begint te gedragen, waardoor de onvoorspelbare droomrelatie tussen Pete en Alice tot op zekere hoogte gelijkenissen begint te vertonen met de (echte) fatale relatie die Fred had met zijn (vermoedelijk ontrouwe) vrouw Renée. Zo wordt Pete/Fred ook in de wensdroom/nachtmerrie steeds achterdochtiger en jaloerser, terwijl Alice/Renée stilaan haar ware gelaat als femme fatale toont, bijvoorbeeld in de shockerende droomsequentie (of flashback?) waarin Dick Laurent/Mr. Eddy en Renée/Alice samen naar een (wellicht door Mr. Eddy/Dick Laurent geproduceerde en door Andy gecaste) snuff movie kijken. In die snuff movie spelen rockster Marilyn Manson en zijn bassiste Twiggy Ramirez trouwens bijrolletjes als pornoacteurs.  

Dick Laurent/Mr. Eddy en Renée/Alice.

Een psychogene fugue

Lost Highway is een hermetische, surrealistische film over controle- en bezitsdrang, driften (vooral seksuele lust, jaloezie en agressie) en gespleten identiteit, met een complexe narratieve structuur, schijnbaar onmogelijke plotwendingen, symbolen en metaforen. Net als een droom. Of liever: een droom die afglijdt naar een nachtmerrie wanneer Freds ondraaglijke realiteit als jaloerse moordenaar doorsijpelt in zijn droom. Gespleten identiteit en wensdromen die evolueren naar nachtmerries waarin de realiteit doorsijpelt zijn terugkerende motieven in het oeuvre van David Lynch, met name in zijn latere film Mulholland Drive uit 2001 (ook één van onze favoriete films).

Patricia Arquette in haar glansrol als Alice.

Wanneer Fred zich in zijn dodencel (of op de elektrische stoel) een alternatieve realiteit inbeeldt waarin hij als zijn jonge en viriele alter ego Pete een passionele relatie begint met Alice (de geïdealiseerde versie van zijn vrouw Renée), is dat Freds manier om zichzelf te kunnen blijven aanvaarden; om de gruwelijke moord op zijn vrouw Renée te verdringen naar zijn onderbewuste en te vervangen door een romantische fantasie. Eerder in de film zei Fred trouwens: “Ik hou ervan om dingen op mijn eigen manier te herinneren. Hoe ik ze herinnerde. Niet noodzakelijk hoe ze echt gebeurden." Zulk een psychologische vlucht uit de realiteit wordt in de medische vakliteratuur een dissociatieve (of psychogene) fugue genoemd en is vaak het gevolg van posttraumatische stress (in Freds geval zijn ondraaglijke zelfbeeld als de jaloerse moordenaar van zijn vrouw). Lynch beschreef Lost Highway overigens zelf als een "psychogenic fugue".

Balthazar Getty als Pete en Patricia Arquette als Alice.

Freds onbewuste herinneringen aan zijn echte leven werken echter door in zijn wensdroom. Zo hoort zijn droompersonage Pete op de radio saxofoonmuziek die identiek is aan de muziek die Fred in werkelijkheid zelf speelde. Pete verandert de radiozender en zegt dat hij niet van die muziek houdt, wat begrepen moet worden als Fred die tijdens zijn droom zijn alter ego Pete verbiedt om de droom te laten verpesten door de realiteit. Tevergeefs, want Freds dissociatieve romantische fantasie over Pete's relatie met Alice wordt verder ondergraven door Freds reële herinneringen aan de vermoedelijke ontrouw van zijn vrouw Renée en aan zijn eigen toenmalige achterdocht en jaloezie, die zijn fantasie binnendringen en wijzigen. Dit verklaart waarom de (door Fred ingebeelde) relatie tussen Pete en Alice ontspoort tot een verschrikkelijke nachtmerrie die Freds recente (echte) verleden tot op zekere hoogte weerspiegelt. Een verleden waarin Fred niet alleen zijn vrouw Renée vermoordde, maar (misschien) ook haar (vermeende) minnaar Dick Laurent (in de droom aka Mr. Eddy). 

Robert Loggia blinkt uit als Mr. Eddy/Dick Laurent.

Als kijker komen we er niet achter of Renée echt ontrouw was. Het is mogelijk dat ook Fred twijfelt aan de ontrouw van zijn vrouw. Net zoals het stikjaloerse hoofdpersonage Paul in het boeiende, Hitchockiaanse psychologisch relatiedrama L'Enfer (1994) van de Franse cineast Claude Chabrol, waarin Paul én de kijker ook niet te weten komen of Pauls echtgenote echt ontrouw is dan wel of Paul zich gewoon op sleeptouw laat nemen door zijn eigen jaloerse verbeelding (bekijk L'Enfer hier). Vraagje: heeft David Lynch L'Enfer ooit gezien alvorens hij aan Lost Highway begon...?  

Hoe dan ook, in Freds fantasie creëert hij een zelfverontschuldigende legitimatie voor Renée's gruwelijke dood: door van Alice (en onrechtstreeks dus ook van Renée) een verleidelijke en onbetrouwbare vrouw te maken, die haar ware aard toont en niet alleen een ontrouwe maar bovendien ronduit kwaadaardige femme fatale blijkt te zijn, probeert Fred zich in zijn fantasie post factum vrij te pleiten van de moord op Renée en zichzelf te overtuigen dat zulke vrouwen niet beter verdienen.

Alice blijkt een femme fatale.

Incubus

Om het verhaal van Lost Highway beter te kunnen volgen, is het tevens van belang om de cruciale rol van de Man in het Zwart op waarde te schatten: telkens wanneer die diabolisch uitziende man iets zegt of doet, moeten zijn woorden en daden begrepen worden als de gedachten, gevoelens, woorden of daden van de duivel en/of van Freds donkere kant. De Man in het Zwart is een soort van incubus, die Fred/Pete (en wellicht ook Dick Laurent/Mr. Eddy, Renée/Alice en Andy) kwaadaardige dingen influistert en zo o.m. lust, hebzucht, ontrouw, verraad, jaloezie, haat en geweld zaait. Wanneer de Man in het Zwart in de woestijn een mes geeft aan Fred (zie verder), is het dus Fred zélf die, in zijn droom of in een reële (of deels reële) herinnering/flashback, een mes grijpt op instructie van de duivel en/of van zijn innerlijke stem. Dat blijkt ook wanneer de Man in het Zwart in de woestijn een pistool afvuurt dat zich vlak nadien in Freds hand blijkt te bevinden.  

 

De mysterieuze Man in het Zwart ligt op de loer.

Ingehaald door de werkelijkheid

Tijdens de spannende finale van Lost Highway verandert Pete 's nachts in de woestijn plots weer in Fred. Maar Fred draagt nu Pete's kleren. 

Pete verandert pas in Fred nadat Alice in de droom seks heeft met Pete in de woestijn, terwijl ze aan Pete toch provocatief onthult: "Je zult me nooit bezitten." Freds droom valt daardoor in duigen: hij herinnert zich zijn machteloosheid (impotentie) en jaloezie in zijn huwelijk met Renée. Daarom verdwijnen Pete en Alice (bijna spoorloos) uit Freds droom (en uit de film): Fred kan die droompersonages niet meer gebruiken, want zijn herinneringen aan de allesbehalve romantische werkelijkheid van zijn rampzalige verleden met Renée hebben zijn geïdealiseerde droompersonages verknoeid. Daarom droomt Fred verder met zichzelf als droompersonage, waarbij sommige scènes misschien reële (of deels reële) gebeurtenissen tonen die Fred zich herinnert en/of begrepen moeten worden als reële (of deels reële) flashbacks.

Robert Blake als de mysterieuze Man in het Zwart.

Wanneer de Man in het Zwart diezelfde nacht opduikt in een mysterieuze blokhut in de woestijn, onthult hij daar aan Fred dat Alice in feite Renée heet. Zo wordt Freds droom verder ondergraven door de realiteit. En wanneer de Man in het Zwart plots een videocamera op Fred richt, vlucht Fred de woestijn in. Dit suggereert dat het De Man in het Zwart, en dus de duivel en/of Fred zélf was die in het begin van de film de beelden op de mysterieuze videocassettes filmde en die videocassettes achterliet aan Freds woning. Dat Fred ook zelf op die beelden te zien is, zou het product van zijn verbeelding kunnen zijn. In dat geval is de Man in het Zwart niet letterlijk maar slechts figuurlijk de duivel als Freds donkere kant/innerlijke stem. 

De scène waarin Fred wegvlucht in de woestijn nadat de Man in het Zwart een videocamera op hem richt, houdt ook verband met een veelzeggende opmerking van Renée in de eerste helft van de film (dus alvorens Freds droom begon): nl. dat Fred videocamera's haat. Herinner u dat Fred verkiest om dingen op zijn eigen (subjectieve) manier te herinneren. Camera's daarentegen registreren de realiteit op een objectieve manier. Wanneer Fred wegvlucht van de filmende Man in het Zwart, vlucht hij dus eens te meer weg van de realiteit. 

Maar het is te laat, want in de volgende ingebeelde of (misschien deels) herinnerde scène ziet Fred in het gore woestijnhotelletje Lost Highway Motel dat het voordien blonde droompersonage Alice donkere haren heeft en er nu dus krak hetzelfde uitziet uit als Renée, terwijl ze in het motel bovendien seks heeft met Mr. Eddy/Dick Laurent. Dit bevestigt dat Alice niet bestaat, zelfs niet meer in Freds droom, en dat Fred zich zijn jaloezie over de (vermoedelijke) ontrouw van zijn vrouw Renée herinnert.    

De volgende sequentie in de woestijn, waarin de Man in het Zwart weer opdaagt als product/incarnatie van Freds jaloerse moordlust en Fred een mes aanreikt om Mr. Eddy/Dick Laurent de keel over te snijden, speelt zich nog steeds af in Freds verbeelding of is een (misschien deels reële) herinnering/flashback.

Het is trouwens mogelijk dat Renée's vermoedelijke minnaar Dick Laurent/Mr. Eddy, voor zover hij ooit echt bestond (of bestaat), géén gangster noch een gewetenloze pornograaf was (of is), maar louter zo door Fred voorgesteld wordt in diens droom ter impliciete zelfverontschuldiging; sletten zoals Renée, die ontrouw zijn met criminele klootzakken zoals Dick Laurent/Mr. Eddy, verdienen een gruwelijke dood...    

Robert Loggia als Mr. Eddy/Dick Laurent.

Vicieuze cirkel

Na de (ingebeelde of herinnerde) moord op Mr. Eddy/Dick Laurent, rijdt Fred naar huis, waar hij aanbelt en via de intercom zegt dat Dick Laurent dood is. Fred zegt dat dus tegen zichzelf, want in het begin van de film hoorde Fred de deurbel én luisterde hij via de intercom naar dezelfde boodschap terwijl hij zich in zijn woning bevond. Minstens één van beide scènes is louter Freds inbeelding, want hij kan natuurlijk niet tegelijkertijd buiten en binnen zijn. 

Indien Dick Laurent/Mr. Eddy echt bestond én stierf, dan ging zijn dood wellicht vooraf aan de (reële) moord op Renée, vermits Fred zijn vrouw Renée pas enkele dagen nà de intercomscène vermoordde (zo bleek in de eerste helft van de film).  

Na de (ingebeelde of herinnerde) intercomscène, volgt de slotscène waarin Fred in zijn auto vlucht op de snelweg, terwijl politiewagens hem achtervolgen. In de eerste helft van de film, dus alvorens Freds droom begon, lagen echter meerdere dagen tussen de intercomscène en de (reële) moord op Renée. Dit suggereert dat Fred zijn eigen droom en herinneringen censureert door zijn moord op Renée mentaal weg te knippen uit zijn wensdroom en herinneringen, waardoor hij zijn (wellicht herinnerde) vlucht op de snelweg voorstelt als het gevolg van de (ingebeelde of herinnerde) moord op Dick Laurent/Mr. Eddy, met weglating van de reële moord op Renée. Dààrmee kan Fred wél leven. Met de realiteit, nl. dat Fred pas op die snelweg vluchtte nadat hij zijn eigen vrouw vermoordde, kan hij niét leven.   

Fred vlucht op zijn Lost Highway.

Tijdens de vluchtscène haalt de werkelijkheid Freds droom echter volledig in: terwijl hij achter het stuur van zijn wagen zit, lijkt Freds gezicht te transformeren tot een verwrongen massa, wat een zware psychologische crisis suggereert. Fred herinnert zich nu de ondraaglijke realiteit, en dus ook zijn vlucht op de snelweg als de psychopatische moordenaar van zijn vrouw. Alsof hij wakker schiet uit zijn droom...

De cirkel is rond. De snelweg waarop Fred vlucht is immers dezelfde snelweg die getoond werd in het begin van de film tijdens de openingsgeneriek. Vandaar de filmtitel Lost Highway ('verloren snelweg'), want Fred is een verloren, psychologisch gestoorde man die wanhopig vlucht voor de realiteit terwijl hem aan het eind van die snelweg zijn terdoodveroordeling, dodencel, wanhopige wensdroom en (wellicht ook) executie (het ultieme verlies) te wachten staat. Dit wordt onderstreept door het toepasselijke en sfeerversterkende rocknummer I'm Deranged ('ik ben gestoord') van David Bowie, dat zowel tijdens tijdens de begingeneriek als tijdens de slotgeneriek weerklinkt. 

Vanwege het cirkelvormige slot, sluit het einde van Lost Highway aan bij het begin, en herbegint het verhaal dus ad infinitum. Ook dat deed ons denken aan L'Enfer van Claude Chabrol, want die film over de waanzin van obsessieve jaloezie eindigt niét met het traditionele opschrift Fin ('einde') maar integendeel met de woorden "Sans fin" ('eindeloos') omdat het stikjaloerse hoofdpersonage Paul en zijn (misschien ontrouwe) vrouw aan het eind van de film nog steeds de gevangen zijn van hun ontwrichte relatie, waarmee Chabrol duidelijkt maakt dat ziekelijke jaloezie (ongeacht of de partner al of niet ontrouw is) een bodemloze, eindeloze hel (enfer) is (niet alleen voor de partner, maar ook voor diegene die jaloers is), net zoals de hel die Lynch in Lost Highway evoceert.

Hierboven hebben we geprobeerd om het complexe, labyrinthische verhaal van Lost Highway toegankelijker te maken. Maar vermits Freds herinneringen aan zijn echte leven gedeeltelijk doorsijpelen in zijn droom, blijft de grens tussen verbeelding en werkelijkheid (doelbewust) vaag in Lost Highway, waardoor de film een kunstwerk is dat openstaat voor verschillende interpretaties. Dat is mee te danken aan het ingenieuze, raadselachtige, 'cirkelvormige' scenario, dat geschreven werd door Barry Gifford en regisseur David Lynch.

Briljante sfeerschepping

Het unheimliche decorontwerp (let bv. op de beklemmende scènes in Freds modernistische woning in het eerste deel van de film), de briljante fotografie van Peter Deming en de creatieve montage van Mary Sweeney dragen bij tot de unieke Lyncheaanse sfeer van Lost Highway en zijn vandaag nog steeds een vruchtbare inspiratiebron voor cineasten en filmvaklui. Dat geldt ook voor de geniale soundtrack, met onheilspellende soundscapes en toepasselijke, sfeerversterkende muziek van Angelo Badalamenti, Barry Adamson, Trent Reznor, David Bowie, Lou Reed, Rammstein, Marilyn Manson, The Smashing Pumpkins en Antônio Carlos Jobim. 

Die briljante sfeerschepping maakt van Lost Highway een tragiromantisch misdaaddrama dat tegelijk dicht in de buurt komt van een mysterieuze horrorthriller.

Minpunten? Ach, de vertolking van Balthazar Getty als Pete maakte op ons een nogal tamme indruk, wat ook ligt aan zijn rol als een lijdzaam droompersonage dat veeleer ondergaat dan proactief handelt (in tegenstelling tot Fred, die controlezuchtig is en proactief handelt). Maar de andere hoofdrolspelers zorgen voor memorabele vertolkingen, met glansrollen van Bill Pullman als de getroebleerde Fred en vooral van Patricia Arquette in haar briljante dubbelrol als de supersensuele en onpeilbare femme fatale Alice/Renée, Robert Loggia als de dreigende Mr. Eddy/Dick Laurent, Michael Massee als de gluiperige Andy, en Robert Blake als de angstaanjagende Man in het Zwart.

Kortom, Lost Highway is een uniek, provocerend meesterwerk dat we elke cinefiel kunnen aanbevelen. 

U kan de hele film hier bekijken.

JN.

Lost Highway (USA-1997): beschikbaar op dvd en blu-ray disc.

Met: Bill Pullman, Patricia Arquette, Balthazar Getty, Robert Loggia, Robert Blake en Michael Massee.

Genre: psychologische relatiethriller / neo noir / romantisch drama / erotiek / misdaad / mysterie / horror

Klik op de oranje links voor:

- de hele film: Lost Highway - full movie

- een achtergrondartikel: Onze favoriete films: Top 35

- een achtergrondartikel: Visuele meesterwerken: Top 80

The Boys from Brazil - full movie

Een heerlijk donkere thriller van Franklin J. Schaffner uit 1978 naar de gelijknamige roman van Ira Levin, met Gregory Peck als de Duitse 'Engel des Doods' Jozef Mengele die sinistere plannen heeft en met Laurence Olivier en Steve Guttenberg als de nazi-jagers die Mengele op het spoor komen...

(Klik op de playbutton en dan rechtsonder bij instellingen op "Ondertiteling" en "Engels (Verenigd Koninkrijk)" voor Engelse ondertitels, en op 720p voor hogere beeldkwaliteit)

Genre: thriller / zwarte komedie

The Nightcomers - full movie

The Nightcomers is een eigenzinnig existentieel drama van de Britse regisseur Michael Winner uit 1971, met een mysterieuze, fatalistische ondertoon en topvertolkingen van Marlon Brando, Stephanie Beacham en Thora Hird.  

Gebaseerd op een fascinerend scenario van Michael Hastings, sfeervol in beeld gebracht door cameraman Robert Paynter en voorzien van barokke muziek door Jerry Fielding, is The Nightcomers bedoeld als een prequel op de gothic horror-novelle The Turn of the Screw van Henry James uit 1898 die reeds verfilmd was door Jack Clayton in 1961 onder de titel The Innocents met Deborah Kerr in de hoofdrol (bekijk die sfeervolle psychosociale gothic horrorthriller hier).

The Nightcomers draait rond de Engelse weeskinderen Miles (Christopher Ellis) en Flora (Verna Harvey), wier rijke ouders net overleden zijn. Hun afstandelijke voogd laat de twee pubers achter in het grote landhuis dat zij van hun ouders erfden, waar zij onder de hoede geplaatst worden van de strenge huishoudster Mrs. Grose (Thora Hird) en de jonge gouvernante Miss Jessel (Stephanie Beacham). De beïnvloedbare kinderen geraken echter in de ban van de speelse, rebelse en libertijnse tuinier Quint (glansrol van Marlon Brando). Zo luisteren zij geboeid naar Quints meeslepende verhalen en eigenzinnige opvattingen over liefde en dood. Ook Miss Jessel voelt zich, tegen wil en dank, onweerstaanbaar aangetrokken door de cynische en charismatische Quint. Als dat maar goed afloopt...

(Klik op de playbutton en dan rechtsonder bij instellingen op "Kwaliteit" en op 720p voor hogere beeldkwaliteit)


Genre: existentieel drama / erotiek / romantiek / psychosociale horrorthriller

The Red Shoes - full movie

De fascinerende dansdrama's Carmen (1983) van Carlos Saura (bekijk een filmfragment hier) en Black Swan (2010) van Darren Aronofsky (lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier) zijn minstens even interessant, maar The Red Shoes uit 1948 van het geniale Britse duo Michael Powell en Emeric Pressburger is en blijft nog steeds de mooiste dansfilm aller tijden.

Om The Red Shoes integraal te bekijken, klikt u hieronder in het videoscherm op de link "Bekijken op YouTube".

(Klik op de link "Bekijken op YouTube" en dan op de playbutton en rechtsonder bij instellingen op 720p of 1080p voor hogere beeldkwaliteit)

Genre: dansfilm / drama / romantiek

Klik op de oranje links voor:

- onze recensie van The Red Shoes: Betoverend

- een filmfragment: The Red Shoes - fragment

- een achtergrondartikel: Zijn romantische films gevaarlijk voor uw relatie?

- een achtergrondartikel: Visuele meesterwerken: Top 80

Elephant - full movie

Geïnspireerd door de infame schietpartij in de Amerikaanse Columbine High School in 1999, voltooide de Amerikaanse cineast Gus Van Sant in 2003 Elephant: een briljant psychosociaal misdaaddrama dat op afstandelijke, klinische, quasi documentaire wijze vanuit verschillende oogpunten de onheilspellende aanloop naar een nihilistische tienertragedie registreert. 

 

(Klik op de playbutton)

Genre: psychosociaal misdaaddrama

Klik op de oranje link voor een achtergrondartikel: Onze favoriete films: Top 35 

 

Onze favoriete 

horrorfilms

                                                        

Hoewel wij niet behoren tot het soort van fanatieke horroradepten die zo verslingerd zijn aan griezelfilms dat zij zelfs een minderwaardige horrorfilm prijzen omdat die bijvoorbeeld extreem gewelddadig is en/of een andere onverdiende cultstatus verwierf, behoren wij evenmin tot het soort van moraalridders en fatsoenrakkers die neerkijken op het horrorgenre. Als cinefiel kunnen wij immers élke goede film appreciëren, ongeacht het (sub)genre en ongeacht de mate van getoonde gruwel of geweld. Onze eerder gepresenteerde Top 35 van favoriete films (ongeacht het genre) omvat trouwens niet minder dan 5 horrorfilms. 

Wij beschouwen horror dus als een volwaardig genre, dat overigens veel talent en vakmanschap vergt want het is niet makkelijk om kijkers de stuipen op het lijf te jagen, temeer omdat er in de loop der jaren zoveel horrorfilms uitkwamen dat het publiek gewend geraakt is aan sommige genreclichés en horrortechnieken, zoals bijvoorbeeld de vaak stereotiepe aanloop naar jump scares (met eerst spanningsopbouw, dan een ogenschijnlijk stille kalmte en tot slot de plotse verschrikking).

Het horrorgenre boort fundamentele menselijke emoties aan, zoals agressie en angst (lees ons achtergrondartikel over de cathartische werking van angstaanjagende films hier), waardoor dit genre dus uiterst geschikt is voor expressie middels het filmmedium vermits films bij uitstek emoties uitdrukken en ontlokken.

Het onderscheid tussen horrorfilms en thrillers is vaag en beide genres worden vaak gecombineerd. Maar er bestaan wel degelijk verschillen: horrorfilms tonen geweld explicieter en zijn vaak minder geloofwaardig (vooral wanneer ze over geesten, demonen, zombies, monsters of buitenaardse wezens gaan), terwijl thrillers doorgaans meer suggereren dan tonen en bovendien vaak realistischer aanvoelen. Meer toelichting over ons onderscheid tussen horrorfilms en thrillers, alsook onze verklaring voor de aantrekkingskracht van angstaanjagende films, vindt u hier.

Hieronder hebben we onze Top 25 van favoriete horrorfilms opgelijst, waarbij we in onze selectie uitsluitend rekening hielden met horrorfilms pur sang of thrillers die voldoende horrorelementen omvatten, en dus niet met thrillers die amper horror bevatten. Dit verklaart waarom zelfs schitterende thrillers die dicht maar niet dicht genoeg aanleunen bij het horrorgenre, zoals bijvoorbeeld het briljante Zuid-Koreaanse seriemoordenmysterie Memories of Murder (2003) van Joon-ho Bong (bekijk de hele film hier), hieronder niét aan bod komen.

Waarschuwing:

de beschrijvingen van de films 

in onderstaande lijst

kunnen SPOILERS bevatten

TOP 25
in chronologische volgorde

Häxan (1922) van Benjamin Christensen: een visueel verbluffende stille horrorfilm in zwart-wit van de Deense cineast Benjamin Christensen uit 1922, verpakt als een historisch docudrama over het bijgeloof in heksen en de duivel. De film bevat tal van griezelige scènes die dat bijgeloof visualiseren met beelden van middeleeuwse heksen, duivelaanbidders, heksensabbats, de hel en Satan himself. Daarvoor werden knappe visuele effecten gebruikt, zoals grime, special effects, middeleeuwse decors en sfeervolle belichting. De evocatieve aanblik van Häxan is vooral te danken aan de briljante zwart-wit fotografie van cameraman Johan Ankerstjerne (met soms ingekleurde frames) en de creatieve art direction en decors van Richard Louw. Häxan is een unieke film met bizarre taferelen die soms doen denken aan de pre-surrealistische doeken van de laatmiddeleeuwse kunstschilder Jheronimus Bosch. De film zag er niet alleen voor het publiek in 1922 erg realistisch en angstaanjagend uit, maar wordt ook vandaag nog beschouwd als een visueel meesterwerk. Vermits Häxan echter satanisme, naakt, folteringen en seksuele perversiteiten toont, werd de film destijds zwaar gecensureerd in heel wat landen. In de VS bijvoorbeeld werd de film zelfs compleet verboden tot 1929. Christensen deed overigens niet uitsluitend de regie, maar schreef ook het scenario van Häxan en vertolkte bovendien zelf de rol van Satan. Hij deed dat met brio. Bekijk de hele film hier.

Psycho (1960) van Alfred Hitchcock: de Britse Master of Suspense Alfred Hitchcock (één van onze favoriete regisseurs) scoorde in 1960 een internationale kaskraker met deze geniale en uiterst invloedrijke horrorthriller in sfeervol zwart-wit. Psycho, gebaseerd op de gelijknamige roman van Robert Bloch, bevat verrassende plotwendingen en draait rond voyeurisme en psychoseksuele seriemoorden, losjes geïnspireerd door de gruwelijke misdaden van de Amerikaanse seriemoordenaar Ed Gein. Als zodanig wordt Psycho beschouwd als de moeder (pun intended) aller slasher movies en als één van de meest beklijvende films over seriemoorden. Ook op het vlak van montage was Psycho zijn tijd ver vooruit. Zo is de fameuze, destijds shockerende en later vaak geïmiteerde douchescène een master class in baanbrekende, 'kubistische' montage (met maar liefst 78 cuts in slechts 45 seconden) die in elke filmopleiding aan bod komt. Samen met de sfeervolle zwart-wit fotografie van cameraman John L. Russell levert dat een visueel meesterwerk op.  Hoofdrolspeler Anthony Perkins werd na de release van Psycho een veelgevraagde (zij het getypecaste) acteur dankzij zijn veelzijdige, fascinerende vertolking van het iconische hoofdpersonage Norman Bates: één van de beste movie villains aller tijden. De briljante muziek van Hitchcocks huiscomponist Bernard Herrmann, met onder meer 'stekende' strijkers, inspireerde tal van andere filmcomponisten. Omdat Hitchcock het aandurfde om in Psycho de gewelddadige en seksueel perverse psyche van een seriemoordenaar te exploreren, wat in 1960 nog taboe was, opende deze spannende film de deur voor scenaristen en cineasten naar talloze andere thrillers en slasher movies die Vrouwe Cinema in toenemende mate hielpen bevrijden uit haar moralistische kuisheidsgordel. Bekijk een boeiende 'deconstructie' van Psycho hier.

Rosemary's Baby (1968) van Roman Polanski: een quasi volmaakte psychologische horrorthriller over satanisme (en misschien ook paranoia), op basis van een ijzersterk, ambivalent scenario van regisseur Roman Polanski (naar de gelijknamige roman van Ira Levin) dat zowel bovennatuurlijke als louter psychologische interpretaties (of combinaties daarvan) toelaat, sfeervolle beelden van cameraman William A. Fraker, een heel mooi production design van Richard Sylbert en dito kostuums van Anthea Sylbert, een gevoelige Mia Farrow in de beklemmende hoofdrol, schitterende bijrollen van Ruth Gordon (als één van de beste movie villains aller tijden), John Cassavetes, Sidney Blackmer en Patsy Kelly, briljante muziek van Krzysztof Komeda en een uitstekende montage van Sam O'Steen en Bob Wyman, onder de strakke regie van meesterverteller Roman Polanski (één van onze favoriete regisseurs), waardoor wij Rosemary's Baby opnamen in onze Top 35 van onze favoriete films aller tijden. Bekijk de trailer hier, een filmfragment hier en een making-of-documentaire hier.

The Exorcist (1973) van William Friedkin: door velen beschouwd als de meest angstaanjagende horrorfilm aller tijden, draait de wereldwijde kaskraker The Exorcist (gebaseerd op de gelijknamige roman van William Peter Blatty) rond het 12-jarige Amerikaanse meisje Regan (gespeeld door Linda Blair), die zich steeds meer begint te gedragen als een vuilbekkende en agressieve bezetene. Haar bezorgde moeder (briljant vertolkt door een emotionele Ellen Burstyn) roept de hulp in van dokters, maar ook zij weten niet wat er met Regan aan de hand is. De wanhoop nabij, gaat Regans moeder te rade bij de katholieke priester Damien Karras (Jason Miller), die op zijn beurt de oude katholieke exorcist Lankester Merrin (Max von Sydow) inschakelt om Regan te bevrijden uit de greep van schijnbaar demonische krachten... The Exorcist blinkt uit in een langzame, efficiënte spanningsopbouw met enkele boeiende plotwendingen, overtuigende vertolkingen (vooral van Ellen Burstyn, Linda Blair, Max von Sydow en Kitty Winn in haar bijrolletje als de toegewijde assistente van Regans moeder), een realistische maar niettemin sfeervolle fotografie, geslaagde special effects die de shockerende gruwel tot ondraaglijke hoogte opdrijven, sfeerversterkende muziek van Lalo Schifrin en een compromisloze regie van meesterprovocateur William Friedkin (één van onze favoriete regisseurs; lees ons In Memoriam hier), waardoor The Exorcist destijds een vernieuwende instantklassieker was die uitgroeide tot één van de meest succesvolle en invloedrijke horrorfilms aller tijden. Bekijk de trailer hier.

Don't Look Now (1973) van Nicolas Roeg: deze eigenzinnige psychologische horrorthriller (naar het gelijknamige kortverhaal van de Britse schrijfster Daphne du Maurier) begint als een tragisch gezinsdrama wanneer het Engelse echtpaar John en Laura, doorleefd vertolkt door Donald Sutherland en Julie Christie, af te rekenen krijgt met de ongelukkige verdrinkingsdood van hun dochtertje. Om hun verlies te verwerken, reist het koppel naar Venetië, waar John toeziet op de restauratie van een oude kerk. In de sfeervolle Italiaanse dogestad gebeuren echter vreemde dingen: er circuleren geruchten over een seriemoordenaar; Laura ontmoet een oude blinde vrouw die beweert dat ze helderziende is en kan communiceren met het dode dochtertje; en John ziet in de Venetiaanse steegjes een meisje met een rood jasje dat lijkt op het rode regenjasje dat zijn dochtertje droeg toen zij verdronk... Don't Look Now is een unieke, mysterieuze, nachtmerrieachtige film over liefde, rouwverwerking en onheilspellende self-fullfiling toekomstvisioenen, die dankzij de creatieve sfeerschepping (met betoverende locatieopnames in Venetië), kunstzinnige montagetechnieken (waaronder flashbacks, flashforwards, en cross-time editing tijdens de destijds ophefmakende want realistische seksscène tussen John en Laura), symbolische motieven (zoals water, glas, spiegelingen, labyrintische steegjes, de kleur rood), sfeerversterkende muziek van Pino Donaggio (zijn allereerste filmsoundtrack), beklemmende ondertoon en verrassende finale terecht uitgroeide tot een beklijvende en invloedrijke cultklassieker in het subgenre van de psychologische horrorthriller. Bekijk de hele film hier.

The Texas Chain Saw Massacre (1974) van Tobe Hooper: geïnspireerd door de gruwelijke misdaden van de beruchte Amerikaanse seriemoordenaar Ed Gein, is The Texas Chain Saw Massacre een rauwe, realistisch in beeld gebrachte en extreem gewelddadige horrorfilm over een groepje jonge Amerikanen (twee vrouwen en drie mannen) die in handen vallen van een zwaar gestoorde familie kannibalistische seriemoordenaars... Dankzij de goede casting (Jim Siedow bijvoorbeeld is onuitstaanbaar evil als de verraderlijke eigenaar van een benzinestation), de bijna documentaire maar toch sfeervolle fotografie en mise-en-scène, de efficiënte spanningsopbouw en een rist ondraaglijk intense en shockerende scènes (zoals het moment waarop het iconische personage Leatherface plots een stalen deur openzwaait en één van de jonge Amerikanen op diens hoofd slaat met een sloophamer), groeide deze briljante en compromisloze horrorfilm uit tot een zeer invloedrijke instantcultklassieker in het subgenre van slasher movies, die wij opnamen in onze Top 45 van beklijvende films over seriemoorden. Een absolute aanrader, maar niet voor gevoelige zielen... Bekijk de hele film hier.

Jaws (1975) van Steven Spielberg: een spannende, onverwoestbare kaskraker, die behoort tot onze favoriete films aller tijden, geregisseerd door een nog jonge Steven Spielberg (één van onze favoriete cineasten), op basis van een ijzersterk scenario van Peter Benchley en Carl Gottlieb (naar de gelijknamige roman van Peter Benchley), met briljante muziek van John Williams, creatief camerawerk en topvertolkingen van Roy Scheider, Richard Dreyfuss en Robert Shaw als een schijnbaar incompatibel trio dat samen jacht maakt op een moorddadige grote witte haai die een Amerikaans kuststadje teistert terwijl daar het toeristische zomerseizoen begint... Lees onze recensie hier, bekijk een filmfragment hier en bekijk een analyse van het knappe camerawerk hier.

Carrie (1976) van Brian De Palma: geregisseerd door één van onze favoriete cineasten, die zich baseerde op de gelijknamige roman van de populaire Amerikaanse horrorschrijver Stephen King, gaat onder deze sfeervol in beeld gebrachte en met toenemende spanning opgebouwde horrorthriller over de telekinetische krachten van het titelpersonage in wezen een hartverscheurend coming-of-age-drama schuil waarin de jonge, introverte en verlegen maagd Carrie (gevoelig vertolkt door een perfect gecaste Sissy Spacek) gepest wordt op school en zich met de moed der wanhoop probeert te bevrijden uit de greep van haar dominante, seksueel gefrustreerde en religieus fanatieke moeder (glansrol van Piper Laurie als één van de beste movie villains aller tijden), met alle gevolgen vandien... Deze film is een tijdloze klassieker, dankzij de boeiende plot, de meeslepende vertolkingen (vooral van Sissy Spacek als Carrie, Piper Laurie als Carrie's moeder, Amy Irving als klasgenote Sue, William Katt als Sue's populaire vrijer Tommy, Nancy Allen en John Travolta als een duo onuitstaanbare pestkoppen die ook behoren tot de beste movie villains aller tijden, en Betty Buckley als de sympathieke turnlerares), het sfeervolle camerawerk en de knappe montage (met onder meer een rist split screens; één van De Palma's handelsmerken). Bekijk een making-of-documentaire hier.

The Omen (1976) van Richard Donner: een sfeervolle en invloedrijke horrorthriller over satanische krachten, op basis van een ijzersterk scenario van David Seltzer, met Gregory Peck en Lee Remick in de doorleefde hoofdrollen als een Amerikaanse ambassadeur en zijn vrouw, die beginnen te vermoeden dat hun zoontje Damien (een perfect gecaste Harvey Stephens) en diens nieuwe kinderoppas Mrs. Baylock (een verontrustende Billie Whitelaw) minder onschuldig zijn dan zij zich voordoen... De onheilspellende muziek is van de beroemde Amerikaanse filmcomponist Jerry Goldsmith. Bekijk een filmfragment hier en de hele film hier.

Suspiria (1977) van Dario Argento: een sfeervolle, visueel verbluffende en zeer invloedrijke cultklassieker uit het 'barokke' Italiaanse horror-subgenre dat giallo genoemd wordt, met een surrealistisch production design in high kitsch, zeer gedurfd kleurgebruik (veel rood, roze, paars, blauw en groen), schitterend camerawerk in zinderende Technicolor, een efficiënte spanningsopbouw en briljante sfeerversterkende muziek van de Italiaanse prog-rockgroep Goblin in samenwerking met regisseur Dario Argento. Het spannende, sprookjesachtige verhaal draait rond de jonge Amerikaanse danseres Suzy Bannion (gespeeld door Jessica Harper), die in de jaren zeventig in Duitsland arriveert om er balletles te volgen in een dansacademie waar echter vreemde dingen gebeuren... Bekijk een compilatie van betoverende shots hier en de hele film hier.

Alien (1979) van Ridley Scott: geregisseerd door één van onze favoriete cineasten, is deze nagelbijtende, claustrofobische combinatie van sciencefiction en horror, over de bemanning van een ruimteschip die belaagd wordt door een moorddadig buitenaards wezen, onze favoriete sciencefictionfilm en één van onze favoriete films tout court, dankzij het superspannende scenario, het sfeervolle en realistische production design, de griezelige special effects en de overtuigende vertolkingen van de cast, met een doorleefde doorbraakrol van hoofdrolspeelster Sigourney Weaver. Lees onze recensie hier, bekijk een interview met regisseur Ridley Scott over Alien hier, lees onze 10 redenen om Alien op een groot scherm te zien hier, onze Top 10 van de beste sciencefictionfilms aller tijden hier en ons biografische portret van regisseur Ridley Scott hier.

The Shining (1980) van Stanley Kubrick: losjes gebaseerd op de gelijknamige roman van de populaire Amerikaanse horrorschrijver Stephen King, is The Shining een briljante, visueel verbluffende horrorthriller die wij opnamen in onze Top 45 van beklijvende films over seriemoorden en tevens behoort tot onze favoriete films tout court, dankzij de fascinerende en mysterieuze paranormale plot, de schitterende vertolkingen van Jack Nicholson (één van onze favoriete acteurs) als een naar waanzin afglijdende hotelconcièrge (de beste movie villain aller tijden) en Shelley Duval als zijn doodsbange echtgenote, het knappe camerawerk met onder meer iconische steadicam tracking shots die het paranormaal begaafde zoontje Danny op zijn driewieler volgen door de lege gangen van het verlaten en omineuze Overlook Hotel, de briljante sfeerversterkende soundtrack en het verrassende slotbeeld van de film dat het hele verhaal in een nieuw licht plaatst en diverse interpretaties toelaat, onder de onnavolgbare regie van grootmeester Stanley Kubrick (onze favoriete cineast). Bekijk de trailer hier, de hele film hier en een minidocumentaire over regisseur Stanley Kubrick hier.

Dressed to Kill (1980) van Brian De Palma: geregisseerd door één van onze favoriete cineasten, is dit een heel spannende, briljant in beeld gebrachte en geniaal gemonteerde slasher movie, die wij niet alleen opnamen in onze Top 45 van beklijvende films over seriemoorden maar tevens behoort tot onze favoriete films tout court, met boeiende plotwendingen en knappe vertolkingen van Nancy Allen, Michael Caine (als één van de beste movie villains aller tijden) en Angie Dickinson. Lees onze recensie hier, bekijk de trailer hier en de hele film hier.

The Evil Dead (1981) van Sam Raimi: gebaseerd op Sam Raimi's eigen kortfilm Within the Woods (uit 1978), is The Evil Dead een destijds vernieuwende en uiterst invloedrijke instanthorrorklassieker die gruwel en zwarte humor combineert in een meeslepend (en nadien vaak geïmiteerd) verhaal over een groepje Amerikaanse studenten die samen in de uitgestrekte bossen van Tennesssee arriveren om er tijdens hun vakantie te logeren in een afgelegen blokhut, waar zij echter verschrikkelijke dingen meemaken nadat zij in de kelder van de blokhut een dagboek en bandopnames met incantaties uit een antiek Sumerisch Boek van de Doden ontdekken... Geschreven en geregisseerd door een nog erg jonge Sam Raimi, dankt deze low budget horrorfilm zijn succes vooral aan het spannende verhaal, de sfeervolle mise-en-scène (met locatieopnames in de bossen van Tennesssee), het dynamische camerawerk (met onder meer knappe shaky cam shots), de geslaagde special effects, het angstaanjagende sound design en de geslaagde combinatie van huiver en humor, met een tragikomische Bruce Campbell in de hoofdrol, waardoor The Evil Dead tal van latere horrorfilms inspireerde, zoals Cabin Fever en The Cabin in the Woods (lees onze recensie hier). Lees onze recensie van The Evil Dead hier, bekijk een filmfragment hier en de hele film hier.

An American Werewolf in London (1981) van John Landis: een even grappige als spannende horrorkomedie waarin de Amerikaanse regisseur John Landis op basis van zijn zelfgeschreven scenario hedendaagse varianten opvoert van de traditionele genreclichés in oudere horrorfilms en twee jonge Amerikaanse toeristen volgt, gespeeld door David Naughton en Griffin Dunne, die begin jaren tachtig met hun rugzakken door het Engelse platteland trekken en op een avond bij volle maan terechtkomen in een pub met de toepasselijke naam The Slaughtered Lamb, waar de ongastvrije dorpelingen blijkbaar een gevaarlijk geheim verbergen... De meest memorabele sequentie is ongetwijfeld de sequentie waarin een personage (wie verklappen we niet) in een Londense woning bij volle maan transformeert tot een weerwolf, met destijds baanbrekende special make-up effects, terwijl op de achtergrond de liedjes Bad Moon Rising van Creedence Clearwater Revival en Blue Moon van Sam Cooke weerklinken. Ook onvergetelijk: de sfeervolle en spannende nachtelijke sequentie op het Engelse platteland (in het begin van de film); de even grappige als griezelige hallucinatie- en droomscènes met een gruwelijke verminkte levende dode (wie verklappen we niet); de spannende achtervolgingsscène in de Londense metro; en de scène waarin de weerwolf paniek zaait in de Londense straten. De romantische subplot, die draait rond een Londense verpleegster (gespeeld door de charmante Britse actrice Jenny Agutter), is een speelse, geslaagde variant op De Schone en Het Beest-achtige films zoals King Kong. Kortom, An American Werewolf in London is een eigenzinnige, vernieuwende en meeslepende stijloefening in het weerwolfgenre, die terecht uitgroeide tot een invloedrijke cultklassieker. Lees onze recensie hier en bekijk een video-interview met John Landis, John Carpenter en David Cronenberg uit 1982 over angstaanjagende films hier.

The Thing (1982) van John Carpenter: gebaseerd op het kortverhaal Who Goes There? van John W. Campbell (reeds verfilmd in 1951 door Christian Nyby en Howard Hawks onder de titel The Thing from Another World), is The Thing een zenuwslopende horror- en sciencefictionfilm over een groepje Amerikaanse wetenschappers die op de zuidpool gruwelijke, levensgevaarlijke dingen ontdekken en elkaar beginnen te wantrouwen... The Thing, met Kurt Russell in de hoofdrol, dankt zijn cultstatus als één van de meest angstaanjagende horrorfilms ooit vooral aan de claustrofobische en paranoïde spanning (die versterkt wordt door muziek van Ennio Morricone, John Carpenter en Alan Howarth) en de baanbrekende special effects waarmee de gruwelijke mutaties van een buitenaardse parasitaire levensvorm getoond worden. Onvergetelijk...

Henry: Portrait of a Serial Killer (1986) van John McNaughton: een ondraaglijk realistische, bijna documentaire slasher movie over een Amerikaans duo misselijk makende seriemoordenaars (glansrollen van Michael Rooker en Tom Towles) die zinloze moorden plegen. Het aangrijpende, nihilistische, volstrekt compromisloze slot van de film draagt bij tot de maatschappijkritische ondertoon van dit shockerende meesterwerk, dat wij opnamen in onze Top 45 van beklijvende films over seriemoorden.

Misery (1990) van Rob Reiner: gebaseerd op de gelijknamige roman van de populaire Amerikaanse horrorschrijver Stephen King over een eenzame en labiele vrouw (glansrol van Kathy Bates) wier fanatieke aanbidding van een schrijver (gespeeld door James Caan) totaal ontspoort, is Misery een ijzersterke psychosociale misdaadthriller met horrorelementen, die zowel behoort tot onze Top 45 van beklijvende films over seriemoorden als onze Top 35 van favoriete films tout court, dankzij het spannende scenario van William Goldman, de perfecte vertolkingen van de Oscarwinnende Kathy Bates als de fanatieke schrijversfan (één van de beste movie villains aller tijden) en James Caan als de onfortuinlijke schrijver, onder de strakke regie van Rob Reiner. Bekijk een filmfragment hier en de hele film hier.

The Silence of the Lambs (1990) van Jonathan Demme: gebaseerd op de gelijknamige roman van Thomas Harris, is dit een spannende en zeer invloedrijke horrorthriller die ook behoort tot onze Top 45 van beklijvende films over seriemoorden. Het verhaal draait rond de jonge FBI-agente Clarice Sterling (een Oscarwinnende hoofdrol van Jodie Foster), die in een zwaar beveiligde psychiatrische gevangenis te rade gaat bij de opgesloten seriemoordenaar Hannibal 'The Cannibal' Lecter (een Oscarwinnende glansrol van Anthony Hopkins als één van de beste movie villains aller tijden) om de identiteit te achterhalen van een andere, nog actieve seriemoordenaar met de bijnaam Buffalo Bill (ook één van de beste movie villains aller tijden, schitterend vertolkt door Ted Levine)... Naast de meeslepende vertolkingen van de cast, onder wie ook Anthony Heald als de gluiperige directeur van de voormelde psychiatrische gevangenis, dankt The Silence of the Lambs zijn reputatie als één van de beste, meest vernieuwende en invloedrijkste films over de jacht op seriemoordenaars ook aan het intelligente, Oscarwinnende scenario van Ted Tally (met veel aandacht voor de psychologie van de hoofdpersonages en voor de wijze waarop het FBI profielen opstelt van mogelijke daders), enkele onvoorspelbare plotwendingen, de degelijke montage, de sfeerversterkende muziek van Howard Shore en de strakke regie van Jonathan Demme (die ook een Oscar kreeg). Behalve de Oscars voor beste actrice (Foster), beste mannelijke bijrol (Hopkins), beste regisseur (Demme) en beste scenario (van Tally), won The Silence of the Lambs ook de Oscar voor beste film.  

Cape Fear (1991) van Martin Scorsese: spijts de iets te theatrale slotscènes, is dit een heel geslaagde, erg spannende en visueel interessante remake (van de gelijknamige misdaadthriller uit 1962), met tal van onvergetelijke scènes, dankzij de charismatische glansrol van Robert De Niro (één van onze favoriete acteurs) als de wraaklustige ex-gedetineerde Max Cady (één van de beste movie villains aller tijden), de uitstekende vertolkingen van Nick Nolte, Jessica Lange en Juliette Lewis als het getroebleerde gezin dat geterroriseerd wordt door Cady, en de geslaagde bijrollen van Illeana Douglas, Joe Don Baker, Fred Thompson en de Hollywoodveteranen Robert Mitchum en Gregory Peck, onder de creatieve regie van meestercineast Martin Scorsese (één van onze favoriete regisseurs). Daarom behoort Cape Fear tot onze favoriete films aller tijden. Meerdere scènes leunen dicht genoeg aan bij het horrorgenre om Cape Fear ook op te nemen in deze Top 25 van onze favoriete horrorfilms. Bekijk een filmfragment hier en lees ons biografische portret van regisseur Martin Scorsese hier.

Sleepy Hollow (1999) van Tim Burton: gebaseerd op het gothic horror-sprookje The Legend of Sleepy Hollow van de Amerikaanse auteur Washington Irving uit 1819, is de verfilming Sleepy Hollow een sfeervolle, spannende en oogstrelend in beeld gebrachte horrorfabel die wij opnamen in onze Top 45 van beklijvende films over seriemoorden en in onze Top 80 van visuele meesterwerken. Het verhaal draait rond de New Yorkse politieagent en forensische wetenschapper Ichabod Krane, met droge humor vertolkt door hoofdrolspeler Johnny Depp (één van de knapste acteurs aller tijden), die naar het slaperige plattelandsdorpje Sleepy Hollow reist om er een reeks mysterieuze moorden te onderzoeken. Ter plaatse aangekomen, stelt Ichabod vast dat elk van de slachtoffers onthoofd werd. Sommige dorpelingen beweren dat de moorden het werk zijn van een mysterieuze ruiter zonder hoofd... Sleepy Hollow blinkt uit in sfeerschepping dankzij de efficiënte spanningsopbouw, het mooie production design, de briljante fotografie van cameraman Emmanuel Lubezki, de sfeervolle muziek van Danny Elfman (de huiscomponist van regisseur Tim Burton), de historische kostuums en de overtuigende vertolkingen van de cast, onder wie Johnny Depp, Christina Ricci, Jeffrey Jones, Miranda Richardson (als één van de beste movie villains aller tijden), Michael Gambon en Christopher Walken (ook als één van de beste movie villains aller tijden), onder de kunstzinnige regie van Tim Burton. Lees ons biografische portret van regisseur Tim Burton hier, ons biografische portret van hoofdrolspeler Johnny Depp hier en ons biografische portret van cameraman Emmanuel Lubezki hier. 

I Saw the Devil (2010) van Jee-woon Kim: deze uiterst gewelddadige en schitterend in beeld gebrachte slasher movie uit Zuid-Korea volgt de meedogenloze strafexpeditie van een verbeten geheim agent (met emotioneel brio vertolkt door Byung-hun Lee) die wraak wil nemen op een sluwe en al even meedogenloze seriemoordenaar (een charismatische glansrol van Min-sik Choi). Dankzij de verrassende plotwendingen, overtuigende vertolkingen, knappe sfeerschepping, psychologische diepgang (die de grens tussen goed en kwaad doet vervagen) en dramatische finale, is I Saw the Devil één van de meest beklijvende films over seriemoorden aller tijden. Lees onze recensie hier.

 

It Follows (2014) van David Robert Mitchell: afgezien van de wisselvallige slotsequentie, is It Follows een uitstekende Amerikaanse horrorthriller op basis van een origineel, onvoorspelbaar en meeslepend scenario (geschreven door regisseur David Robert Mitchell) over een mysterieuze en moorddadige kracht die de gedaante van om het even wie kan aannemen, eenieder meedogenloos achtervolgt die seks gehad heeft met iemand die voordien door het wezen gestalkt werd, en alleen gezien kan worden door wie achtervolgd wordt door het wezen... It Follows is een stevige aanrader, dankzij het spannende verhaal, de diepere betekenislagen die draaien rond de tienerangsten (voor o.m. SOA's) en coming-of-age-perikelen van verveelde en seksueel gefrustreerde jongeren, de overtuigende vertolkingen van de goeddeels jonge en naturalistisch acterende cast (met o.a. hoofdrolspeelster Maika Monroe als het gevoelige tienermeisje Jay), de geslaagde, bitterzoete suburbia-setting, de sfeervolle belichting, het briljante camerawerk en de knappe elektronische soundtrack van Disasterpeace (die herinnert aan de bezwerende synthesizerklanken in de films van John Carpenter uit de jaren zeventig en tachtig, maar ook aan de muziek van Angelo Badalamenti in de films van David Lynch). Samen maakt dit van It Follows een unieke urban legend, die zweeft tussen weemoedige tienerpoëzie en grauw realisme, tussen kwetsbare schoonheid en botte gruwel. Lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier.

Hereditary (2018) van Ari Aster: dit ijzersterke langspeelfilmdebuut van de Amerikaanse cineast Ari Aster (één van onze favoriete regisseurs), die zelf het scenario schreef, is een onvoorspelbare horrorthriller die begint als een mysterieus en onheilspellend familiedrama over een disfunctionele Amerikaanse familie, maar genadeloos evolueert naar een huiveringwekkende griezelfilm over kwaadaardige externe invloeden, met tal van onvergetelijke scènes dankzij de boeiende plotwendingen, de geslaagde vertolkingen van de cast, met een emotionele glansrol van hoofdrolspeelster Toni Collette, het knappe camerawerk van Pawel Pogorzelski, de degelijke montage van Lucian Johnston en Jennifer Lane, de zenuwslopende muziek van jazzmuzikant Colin Stetson en de geslaagde special effects (behalve de digitale vliegen op de zolder in de finale). Lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier.

Midsommar (2019) van Ari Aster: slechts één jaar na zijn ijzersterke langspeelfilmdebuut Hereditary (zie hoger), bevestigde de Amerikaanse cineast Ari Aster (één van onze favoriete regisseurs) zijn talent als schrijver en regisseur van originele horrorthrillers met Midsommar: een uitstekende folk horror-thriller waaronder een beklijvend psychosociaal drama schuilgaat over de eenzaamheid en het verlangen naar verbondenheid van de Amerikaanse psychologiestudente Dani (gespeeld door Florence Pugh), die na een familietragedie op vakantie gaat in Zweden in het gezelschap van haar egocentrische vrijer Christian (Jack Reynor) en diens drie vrienden (gespeeld door Will Poulter, William Jackson Harper en Vilhelm Blomgren). Ze bezoeken er een afgelegen, in de uitgestrekte bossen verscholen Zweedse commune, waarvan de leden er vreemde, traditionele zeden, gewoonten en rituelen op nahouden... De langzaam opgebouwde spanning, de geslaagde sfeerschepping, met onder meer symbolisch kleurgebruik, asymmetrische gebouwen, verontrustende muurschilderingen en veel oog voor detail in het creatieve production design, de uitgekiende belichting, het knappe camerawerk (met onder meer desoriënterende camerabewegingen), de surrealistische special effects met geslaagde computeranimatie, de omineuze dialogen en sporadische humor, maar ook veel ruimte voor ongemakkelijke stiltes waarin de personages met veelzeggende blikken reageren op hun onvoorspelbare situatie, de overtuigende vertolkingen van de hoofdrolspelers, enkele boeiende plotwendingen, een creatieve montage en een toepasselijke finale zorgen samen voor een onvergetelijke film, die herinnert aan de uitstekende folk horror-cultklassieker The Wicker Man van Robin Hardy met Christopher Lee uit 1973 (bekijk The Wicker Man hier). Lees onze recensie van Midsommar hier en bekijk de trailer hier.

Joeri Naanai