In
2023
namen we
afscheid van...
Nu 2023 onherroepelijk voorbij is,
staan we hieronder even stil bij enkele
memorabele namen uit de filmindustrie
die het afgelopen jaar overleden zijn.
Onze selectie is
chronologisch gerangschikt
op basis van hun geboortedata:
Gina Lollobrigida
1927-2023
Na haar verdienstelijke 3de plaats in de Miss Italia-verkiezing van 1947, groeide de donkerharige Romeinse schoonheid Luigia "Gina" Lollobrigida stilaan uit tot een populaire actrice, die aanvankelijk vooral te zien was in Italiaanse romantische komedies zoals onder meer de kaskrakers:
- Pane, amore e fantasia (1953);
- de sequel Pane, amore e gelosia (1954);
- en La donna più bella del mondo (1955) die Lollobrigida niet alleen de David de Donatello-prijs voor beste actrice maar ook de bijnaam "de mooiste vrouw ter wereld" opleverde.
Daarnaast was zij ook te zien in Italiaanse drama's, zoals La provinciale (1953) en La romana (1954).
Tegelijk scoorde Lollobrigida in Frankrijk met haar rollen in enkele succesvolle Franse films:
- de romantische mantel-en-degenfilm Fanfan la tulipe (1952);
- de muzikale fantasy-komedie Les belles de nuit (1952);
- het avontuurlijke romantisch drama Le grand jeu (1954);
- en het historisch drama Notre-Dame de Paris (1956) met Hollywoodster Anthony Quinn.
Vanaf 1953 speelde Lollobrigida ook mee in Engelstalige Hollywoodproducties, zoals:
- de avontuurlijke film noir-komedie Beat the Devil (1953) van John Huston met Humphrey Bogart;
- het succesvolle romantisch circusdrama Trapeze (1956) van Carol Reed met Burt Lancaster en Tony Curtis;
- en het lucratieve Bijbeldrama
Solomon and Sheba (1959) van King Vidor (lees onze recensie
hier).
In 1961 won Lollobrigida een Golden Globe voor haar vertolking van een Italiaanse maîtresse in de Amerikaanse romantische komedie Come September van Robert Mulligan met Hollywoodster Rock Hudson. En voor haar rol titelrol als Paolina Bonaparte (de favoriete zuster van de Franse veroveraar Napoleon Bonaparte) in het Frans-Italiaanse romantisch kostuumdrama Venere imperiale (1962) van Jean Delannoy won Lollobrigida zowel de David di Donatello-prijs als de Nastro d'argento in de categorie 'beste actrice in een hoofdrol'. Ook voor haar titelrol in de romantische komedie Buona Sera, Mrs. Campbell (1968) van Hollywoodregisseur Melvin Frank kreeg Lollobrigida (voor de derde keer) de David di Donatello-prijs als beste actrice.
Vanaf de jaren zeventig ging het bergaf met haar filmcarrière. Zij was nog te zien in enkele bioscoopfilms, bijvoorbeeld als een hoofdpersonage in de zwarte komedie King, Queen, Knave (1972) van de Poolse regisseur Jerzy Skolimowski (naar de gelijknamige roman van Vladimir Nabokov), maar haar hoogdagen als filmster waren definitief voorbij.
Gina Lollobrigida overleed op 16 januari 2023 in een ziekenhuis in de Italiaanse hoofdstad Rome op de gezegende leeftijd van 97 jaar.
Piper Laurie
1932-2023
Deze veelzijdige Amerikaanse karakteractrice zal altijd in ons geheugen gegrift blijven dankzij haar schitterende vertolking van de dominante, seksueel gefrustreerde, verbitterde en religieus fanatieke moeder Margaret White (één van de beste movie villains aller tijden) in de briljante horrorthriller Carrie uit 1976 (één van onze favoriete horrorfilms) onder regie van Brian De Palma (één van onze favoriete cineasten). Bekijk een making-of-documentaire over Carrie hier.
Piper Laurie kreeg in haar carrière driemaal een Oscarnominatie, voor haar rollen in:
- Carrie (1976);
- en Children of a Lesser God (1986).
Maar geen van die nominaties leverde Laurie een Oscar op, terwijl zij volgens ons sowieso de Oscar voor beste vrouwelijke bijrol had moeten krijgen voor haar onnavolgbare vertolking in Carrie (lees daarover meer hier).
Ze won wel een Golden Globe, voor haar bijrol als het personage Catherine Martell in de fascinerende tv-serie Twin Peaks (1990-1991) van David Lynch (ook één van onze favoriete regisseurs).
Piper Laurie overleed op 14 oktober 2023 in de filmstad Los Angeles. Zij was reeds 91.
Carlos Saura
1932-2023
Carlos Saura Atarés was een kunstzinnige Spaanse cineast, die voor het eerst internationale bekendheid verwierf toen hij in 1966 met zijn psychosociale dramathriller La caza de Zilveren Beer voor beste regisseur won op het Filmfestival van Berlijn. Het jaar nadien won hij er met zijn dramathriller Peppermint Frappé (1967) opnieuw de Zilveren Beer voor beste regie.
Ook in de jaren zeventig viel Saura in de prijzen: zijn drama's La prima Angélica (1974) en Cría cuervos (1976) wonnen beide de Grand Prix van de Jury op het Filmfestival van Cannes, en Saura's tragikomedie Mamá cumple 100 años werd genomineerd voor een Oscar in de categorie 'beste niet-Engelstalige film'.
In 1999 won Saura's romantische exploitatiefilm Deprisa, deprisa op het Filmfestival van Berlijn de Gouden Beer voor beste film.
Saura was gepassioneerd door dans en muziek, met name door flamenco, tango en fado, wat blijkt uit zijn documentaires Flamenco (1995) en Fados (2007) en uit zijn volgende romantische drama's waarin muziek en dans een centrale rol spelen:
- Bodas de sangre uit 1981;
- Carmen uit 1983 (bekijk een filmfragment hier), naar de gelijknamige opera van Georges Bizet, dat de BAFTA Award won voor de beste niet-Engelstalige film en ook een Oscarnominatie kreeg in de categorie 'beste niet-Engelstalige film'; - El amor brujo uit 1986;
- en Tango uit 1998, die (alweer) een Oscarnominatie opleverde in de categorie 'beste niet-Engelstalige film'.
Alle hogervermelde films zijn gebaseerd op scenario's die Saura zélf schreef.
Hij wordt beschouwd als één van de belangrijkste cineasten in de Spaanse filmgeschiedenis.
Carlos Saura overleed op 10 februari 2023 op de gezegende leeftijd van 91 jaar in zijn woning in de Madrileense gemeente Collado Mediano.
William Friedkin
1935-2023
Deze Amerikaanse iconoclast is één van onze favoriete cineasten en zal vooral herinnerd worden als de eigenzinnige regisseur van een rist compromisloze meesterwerken die hij in de jaren zeventig inblikte: - de realistische politiefilm The French Connection uit 1971, die wij opnamen in onze Top 20 van onze favoriete politiefilms, met Gene Hackman (één van onze favoriete acteurs) in zijn briljante, Oscarwinnende hoofdrol als de intense en racistische politiedetective Jimmy "Popeye" Doyle die obsessief jacht maakt op een bende internationale drugsmokkelaars (lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier); - The Exorcist: een angstaanjagende en uiterst invloedrijke horrorklassieker uit 1973, die wij opnamen in onze Top 25 van onze favoriete horrorfilms, met Linda Blair in haar onvergetelijke hoofdrol als een 12-jarig meisje dat door de duivel bezeten lijkt (bekijk de trailer hier); - de intense thriller Sorcerer uit 1977 (een remake van Le salaire de la peur van de Franse cineast Henri-Georges Clouzot uit 1953), over vier mannen die zich schuilhouden in een afgelegen dorpje in Colombia en daar de kans krijgen om veel geld te verdienen door met twee vrachtwagens een explosieve en dus levensgevaarlijke lading dynamiet te vervoeren door de jungle;
Voormelde films leverden Friedkin de reputatie op van een vernieuwende beeldenstormer die controversiële thema's exploreerde in rauwe en realistische films met een bijna documentair karakter. Vooral The Exorcist en Cruising veroorzaakten destijds flink wat ophef: The Exorcist omdat deze griezelfilm volgens velen de meest angstaanjagende en shockerendste film ooit was; en Cruising omdat heel wat leden van de homoseksuele gemeenschap bezwaar hadden tegen de manier waarop de film volgens hen de pejoratieve, homofobe indruk wekt dat de homoseksuele gemeenschap doordrongen is van seksuele perversiteiten en geweld.
Friedkin regisseerde later nog andere boeiende films, zoals:
- de misdaadthriller To Live and Die in L.A. uit 1985 (bekijk de hele film hier); - de erotische neo noir misdaadthriller Jade uit 1995;
- en de misdaadthriller Killer Joe uit 2011 (lees onze recensie hier).
In zijn lange filmcarrière won Friedkin één Oscar als regisseur: voor The French Connection.
Friedkins laatste film, The Caine Mutiny Court-Martial, is een militair rechtbankdrama (met Kiefer Sutherland in de hoofdrol) dat in augustus 2023 in première ging op het Filmfestival van Venetië.
William Friedkin overleed op 7 augustus 2023 in zijn woning in de wijk Bel Air in Los Angeles aan hartfalen en een longontsteking. Hij werd 87.
Raquel Welch
1940-2023
Deze knappe Amerikaanse actrice groeide vanaf het midden van de jaren zestig uit tot een internationaal sekssymbool dankzij haar vertolkingen in films zoals Fantastic Voyage (1966), One Million Years B.C. (1966), Bedazzled (1967), Bandolero! (1968), 100 Rifles (1969), Myra Breckinridge (1970), Hannie Caulder (1971), Kansas City Bomber (1972), Fuzz (1972), The Last of Sheila (1973) en The Wild Party (1975).
Haar bijrol in het vermakelijke mantel-en-degen-avontuur The Three Musketeers (1973) van Richard Lester leverde Raquel Welch een Golden Globe op in de categorie 'beste actrice in een musical of komedie'. En voor haar rol in de tv-film Right to Die (1987) werd zij genomineerd voor een Golden Globe in de categorie 'beste actrice in een tv-film'.
Raquel Welch overleed op 15 februari 2023 in Los Angeles aan een hartaanval. Ze was 82 en leed al een tijd aan de ziekte van Alzheimer.
Ryan O'Neal
1941-2023
Wij zullen deze Amerikaanse acteur vooral herinneren voor zijn hoofdrollen in:
- het tragiromantisch drama Love Story van Arthur Hiller uit 1970;
- en de misdaadthriller The Driver van Walter Hill uit 1978.
Ryan O'Neil overleed op 8 december 2023 in een hospitaal in Santa Monica, Californië aan hartfalen. Hij werd 82.
Terence Davies
1945-2023
Een poëet in hart en nieren, voltooide de Engelse cineast Terence Davies onder meer drie weemoedige drama's die zich afspelen in het Engeland van de jaren veertig en/of vijftig:
- Distant Voices, Still Lives uit 1988, dat een rist internationale prijzen won en in 2011 op de 3de plaats belandde in de Top 100 van de beste Britse films aller tijden volgens een toenmalige enquête van het tijdschrift Time Out;
- The Long Day Closes uit 1992;
- en
The Deep Blue Sea uit 2011 (lees onze recensie
hier).
Zijn voorlaatste langspeelfilm is de biopic
A Quiet Passion uit 2016, over het leven van de 19de-eeuwse Amerikaanse dichteres Emily Dickinson (bekijk de trailer
hier).
Terence Davies overleed op 7 oktober 2023 in zijn woning in het Engelse dorpje Mistley aan kanker. Hij was 77.
Tom Wilkinson
1948-2023
De Engelse karakteracteur Thomas Geoffrey Wilkinson viel op door zijn degelijke vertolkingen in films zoals onder meer In the Name of the Father (1993), Martin Chuzzlewit (1994), The Full Monty (1997) waarmee hij een BAFTA Award won, Shakespeare in Love (1998), In the Bedroom (2001) waarvoor hij een Oscarnominatie kreeg, Michael Clayton (2007) waarvoor hij zijn tweede Oscarnominatie kreeg, en de miniserie John Adams (2008) waarmee hij een Golden Globe en Emmy Award won.
Tom Wilkinson stierf in zijn woning in Londen op 30 December 2023. Hij was 75.
Treat Williams
1951-2023
Hoewel Treat Williams nooit een grote ster werd, zullen wij deze Amerikaanse acteur toch blijven herinneren dankzij zijn doorleefde, emotionele hoofdrol van de corrupte flik in gewetensnood Daniel Ciello in het beklijvende psychosociaal politiedrama Prince of the City van Sidney Lumet uit 1981, één van onze favoriete politiefilms.
Daarnaast was Treat Williams ook te zien in onder meer de hippiemusical
Hair (1979) van Miloš Forman, de briljante gangsterkroniek
Once Upon a Time in America (1984) van Sergio Leone (bekijk de hele film
hier), het psychologisch tv-drama
A Streetcar Named Desire (1984) van John Erman waarmee Williams een Golden Globe won, het romantisch drama
Smooth Talk (1985) van Joyce Chopra, de superheldenfilm
The Phantom (1996) van Simon Wincer, de tv-film
The Late Shift (1996) van Betty Thomas, de actiethriller
The Devil’s Own (1997) van Alan J. Pakula, de komedie
Hollywood Ending (2002) van en met Woody Allen, de dramaserie
Everwood (2002 t.em. 2006) van bedenker Greg Berlanti, en de tragikomedie
The Etruscan Smile (2018) van Oded Binnun en Mihal Brezis.
Binnenkort zal Treat Williams te zien zijn in Feud: Capote vs. The Swans (2024), geregisseerd door Gus Van Sant. Dat is het tweede seizoen van de Amerikaanse docudramaserie Feud. Williams speelt in het tweede seizoen zijn laatste rol: als Bill Paley, het voormalige hoofd van de Amerikaanse tv-zender CBS.
Treat Williams overleed op 12 juni 2023 nadat hij op zijn motorfiets aangereden was door een auto in het stadje Dorset in de Amerikaanse staat Vermont. Hij was 71.
Matthew Perry
1969-2023
Deze sympathieke Amerikaans-Canadese acteur verwierf wereldfaam en een fortuin met zijn vertolking van het personage Chandler Bing in de razend populaire Amerikaanse sitcom Friends (1994 t.e.m. 2004).
Perry, die naar eigen zeggen vanaf zijn 14de een alcoholicus was en later ook verslaafd geraakte aan andere verdovende middelen, werd op 28 oktober 2023 op 54-jarige leeftijd dood aangetroffen in de jacuzzi van zijn woning in de wijk Pacific Palisades in Los Angeles. Volgens de lijkschouwer overleed Perry aan de gevolgen van onder meer zijn consumptie van de verdovende middelen ketamine en buprenorfin.
Joeri Naanai
