Killing Them Softly van Andrew Dominik ★★★½
 |
De ijzersterke slotscène van Killing Them Softly (2012) vat de cynische teneur van dit nieuwe, beklijvende Amerikaanse misdaaddrama van Andrew Dominik goed samen. Op de avond van de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november 2008 zitten huurmoordenaar Jackie (hoofdrol van Brad Pitt) en een vertegenwoordiger van de plaatselijke maffia (gespeeld door Richard Jenkins) aan de toog van een bar in New Orleans. Terwijl president Obama op de tv een toespraak houdt, neemt Jackie het pleidooi van de president voor een verenigd Amerika van gelijke burgers op de korrel: "This guy wants to tell me we're living in a community. Don't make me laugh. I'm living in America and in America you're on your own. America is not a country; it's just a business. Now fucking pay me."
Wat voorafging heeft net zo veel weg van een mistroostig psychosociaal portret van de failliete American Dream als van een neo noir gangsterfilm. Terwijl de financiële crisis in de herfst van 2008 losbarst, lijkt New Orleans drie jaar na orkaan Katrina nog steeds een rampgebied: leegstand, armoede, werkloosheid, drugsverslaving en criminaliteit houden er lelijk huis. Te midden van deze tristesse beramen de naïeve loser Frankie (Scoot McNairy), de labiele heroïneverslaafde Russell (Ben Mendelsohn) en hun opdrachtgever Johnny "Squirrel" Amato (Vincent Curatola) een overval op de illegale pokerclub van Markie (Ray Liotta). Markie heeft zijn eigen pokercliënteel al eens beroofd en is daarmee de ideale zondebok voor de nieuwe overval. Alles verloopt naar plan. Tot huurmoordenaar Jackie in opdracht van de maffia de waarheid achterhaalt...
 |
| Brad Pitt (links) en Richard Jenkins. |
 |
| Markie (rechts) moet opdraaien voor de nieuwe overval in zijn pokerclub. |
Sluipmoordenaars
Jackie is een wandelende contradictie: een killer met een geweten, die zijn slachtoffers bij voorkeur niet in de ogen kijkt wanneer hij hen om het leven brengt. Hij vermoordt ze liever vanop een afstand, zodat hij hun smeekbeden niet moet aanhoren alvorens hij ze een kogel door de kop jaagt: "I like to kill them softly." Dat verklaart meteen de filmtitel.
Terwijl het misdaaddrama zich ontvouwt, hoor je op de achtergrond vaak radio- en tv-fragmenten over de financiële crisis. Niet alleen huurmoordenaars, maar ook de grootbanken, de aandeelhouders van de investeringsbedrijven op Wall Street en hun politieke marionetten, zoals de voormalige Amerikaanse minister van Financiën en Goldman Sachs-puppet Henry 'Hank' Paulson, bedienen zich van sluipwegen terwijl zij de wereldeconomie 'zachtjes' om zeep helpen. Wat zijn de traders op de beursvloer en de politici in de wandelgangen van de macht anders dan economische hitmen in dienst van de financiële elite...?
 |
| Scoot McNairy als Frankie. |
De personages in Killing Them Softly zijn de illusie al lang voorbij. Het zijn vrijwel allemaal eenzame mannen; loners die hun kille, verbitterde verdriet verdrinken met alcohol, drugs en betaalde seks. "It's all bullshit", zucht New York Mickey (James Gandolfini, beter bekend als de maffiabaas Tony Soprano in de briljante gangsterserie The Sopranos). Mickey is een depressieve en drankzuchtige huurmoordenaar, die doorgaans te dronken is om zijn job efficiënt uit te voeren.
 |
| James Gandolfini als de gedesillusioneerde hitman Mickey. |
De meest stuurloze personificatie van de mistroostige existentiële eenzaamheid die Killing Them Softly doeltreffend oproept is wellicht Russell. Deze verwaaide junkie wordt briljant vertolkt door de Australische acteur Ben Mendelsohn, die eerder al schitterde als de sociopathische crimineel Pope in de knappe misdaadthriller Animal Kingdom (2010) van David Michôd (lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier). Ook de rest van de cast van Killing Them Softly acteert overtuigend, met geslaagde vertolkingen van vooral Gandolfini, Liotta en Pitt.
 |
| Ben Mendelsohn als de verknipte junkie Russell. |
Contrast
Hoofdrolspeler Brad Pitt werkte eerder al samen met de Nieuw-Zeelandse regisseur Andrew Dominik voor The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford (2007), één van onze favoriete westerns. En net als deze sfeervolle en elegische western, wordt ook Killing Them Softly (gebaseerd op de roman Cogan's Trade van George V. Higgins uit 1974) door Dominik uitgetild boven zijn filmgenre. Hoewel Killing Them Softly als gangsterfilm echo's bevat van de beeldtaal in Martin Scorsese's briljante gangsterkroniek GoodFellas uit 1990 (één van onze favoriete films), van het rauwe realisme in Guy Ritchie's zwarte misdaadkomedie Lock, Stock and Two Smoking Barrels (1998) en van de naturalistische dialogen in de misdaadfilms van Quentin Tarantino, zorgt de eigenzinnige aanpak van Dominik, die het scenario van Killing Them Softly zelf schreef, voor een gelijkaardig genre-overstijgend resultaat als de hybride stijloefening van de Deense cultcineast Nicolas Winding Refn in diens duistere wraakfilm Drive uit 2011 (lees onze recensie hier en bekijk een filmfragment hier). Dankzij de tegenstrijdige combinatie van actie en melancholie, van spanning en sfeer, in scènes die de tijd nemen om ook de psychosociale dimensie van crimineel gedrag te evoceren, is Killing Them Softly net als Drive een boeiend buitenbeentje in het genre van de hardboiled misdaadthriller.
 |
Dominik maakt daarbij gebruik van een soundtrack met weemoedige liedjes uit vervlogen tijden om het contrast met het brutale geweld te accentueren, bijvoorbeeld in de memorabele scène waarin de moordende kogels uit Jackie's vuurwapen in slow motion een autoruit verbrijzelen terwijl op de klankband het lieflijke liedje Love Letters Straight From Your Heart van Ketty Lester uit 1961 weerklinkt. Ook het betoverende jazzdeuntje It's Only a Paper Moon uit de tijd van de Grote Depressie illustreert dat Killing Them Softly behalve een gangsterfilm ook een sociaal geëngageerde aanklacht is tegen de oorzaken van de frauduleuze phony economy die aan de basis liggen van de schrijnende bestaansvoorwaarden en de (zelf)destructieve dynamiek in de gewelddadige onderbuik van Amerika.
JN.
It's Only a Paper Moon
I never feel a thing is real
When I'm away from you
Out of your embrace
The world's a temporary parking place
Mmm, mm, mm, mm
A bubble for a minute
Mmm, mm, mm, mm
You smile, the bubble has a rainbow in it
Say, its only a paper moon
Sailing over a cardboard sea
But it wouldn't be make-believe
If you believed in me
Yes, it's only a canvas sky
Hanging over a muslin tree
But it wouldn't be make-believe
If you believed in me
Without your love
It's a honky-tonk parade
Without your love
It's a melody played in a penny arcade
It's a Barnum and Bailey world
Just as phony as it can be
But it wouldn't be make-believe
If you believed in me
When I'm away from you
Out of your embrace
The world's a temporary parking place
Mmm, mm, mm, mm
A bubble for a minute
Mmm, mm, mm, mm
You smile, the bubble has a rainbow in it
Say, its only a paper moon
Sailing over a cardboard sea
But it wouldn't be make-believe
If you believed in me
Yes, it's only a canvas sky
Hanging over a muslin tree
But it wouldn't be make-believe
If you believed in me
Without your love
It's a honky-tonk parade
Without your love
It's a melody played in a penny arcade
It's a Barnum and Bailey world
Just as phony as it can be
But it wouldn't be make-believe
If you believed in me
Killing Them Softly (USA-2012): in de bioscoop sinds 5 december 2012.
Met: Brad Pitt, Scoot McNairy, Ben Mendelsohn, Ray Liotta, Richard Jenkins, James Gandolfini en Vincent Curatola.
Genre: gangsterfilm / neo noir misdaadthriller / psychosociaal drama
Klik op de oranje link voor de trailer: Killing Them Softly - trailer
 |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten