De grote boze wereld

Take Shelter  van Jeff Nichols     ★★★½

Curtis (gespeeld door een intense Michael Shannon) en zijn vrouw Samantha (Jessica Chastain) wonen met hun doofstomme dochtertje in een stadje op het Amerikaanse platteland. Hoewel ze het niet breed hebben, verloopt hun leven vrij zorgeloos. Tot Curtis nachtmerries en angstaanjagende visioenen begint te krijgen over een onafwendbare apocalyptische storm en boze krachten die het op hem en zijn gezin gemunt zouden hebben...

Curtis is ervan overtuigd dat er onheil op komst is en begint in zijn tuin een schuilkelder te bouwen. Zijn morbide obsessie met het vermeende gevaar begint zijn familie en zijn collega's op het werk te verontrusten. Lijdt hij aan paranoïde waanvoorstellingen en hallucinaties? Is hij, net als zijn schizofrene moeder, gek aan het worden? Of heeft hij gelijk en is hij de enige in zijn omgeving die de nakende catastrofe voelt aankomen...?

Allegorie



Take Shelter (2011) is een nieuw, fascinerend psychologisch gezinsdrama van de Amerikaanse regisseur Jeff Nichols, over een man die op de rand van de waanzin lijkt te balanceren. Bekijk de trailer hier.

"Schwer ist zu tragen das Unglück, aber schwerer das Glück", schreef de Duitse dichter Friedrich Hölderlin. Is het dat wat Curtis zo rusteloos maakt: zijn angst dat het geluk van zijn harmonische gezinsleven hem ooit zou kunnen ontglippen? Wil hij zich opwerpen als de reddende engel van zijn geliefden en begint hij zich daarom een externe bedreiging in te beelden? Of heeft Curtis echt profetische gaven en is de bedreiging reëel? Het zijn vragen waarop geen eenduidig antwoord bestaat, want het subtiele scenario van regisseur Jeff Nichols laat toe dat elke kijker zijn/haar eigen interpretatie kan geven aan wat Curtis overkomt. Als zodanig is Take Shelter een uit verschillende betekenislagen opgebouwde existentiële allegorie over de angst van de enkeling voor onze door economische recessies, geweld, milieuvervuiling, dodelijke virussen en natuurrampen bedreigde wereld.

Michael Shannon als Curtis: een man die afdaalt naar de duistere krochten van zijn eigen psyche.

Een postmoderne Oedipus

Ook Curtis zelf twijfelt aan de realiteit van zijn dromen en visioenen. Hij zoekt zelfs hulp bij therapeuten. Maar toch bouwt hij die peperdure schuilkelder. Ook al zet hij daarmee zijn geld, werk, huis en huwelijk op het spel. Curtis loopt daarmee het risico alles te verliezen wat hij vreest te verliezen en te eindigen als Oedipus: de antieke mythologische figuur die zijn lot ontmoet op wegen die hij ingeslagen had om het te vermijden. Het paradoxale gedrag van Curtis is het gevolg van zijn eigen onzekerheid over wat echt en wat ingebeeld is. En het is precies deze ambiguïteit die Take Shelter zo bijzonder maakt.

Magisch-realistische kronkels

De film is langzaam opgebouwd, uitstekend gemonteerd en voorzien van erg mooie, minimalistische muziek. Het sfeervolle, magisch-realistische camerawerk en de knappe special effects in de shots met dreigende onweerswolken en bevreemdende vogelformaties boven weidse landschappen dragen bij tot de onderhuidse spanning die van het openingsshot tot het laatste frame voelbaar is. Bovendien leveren Michael Shannon als de panische Curtis en Jessica Chastain als de vertwijfelde Samantha uitstekende acteerprestaties.  

Jessica Chastain en Michael Shannon.

Minder griezelig (en minder goed) dan het bizarre en onheilspellende psychologisch sciencefictionmysterie Donnie Darko (2001) van Richard Kelly, en minder complex dan de psychologische thriller Shutter Island (2010) van Martin Scorsese (één van onze favoriete regisseurs; lees ons biografische portret hier), is Take Shelter wel even interessant en bovendien ook herkenbaarder dan deze eerdere fascinerende studies van de vreemde kronkels waartoe de menselijke psyche in staat is. Zeker in onheuglijke tijden zoals de onze, waarin u 's ochtends alleen maar de krant hoeft open te slaan om vast te stellen dat onheilstijdingen over nakende rampspoed allesbehalve vergezocht lijken...

JN.

Take Shelter (USA-2011): in de bioscoop vanaf 1 februari 2012.

Met: Michael Shannon en Jessica Chastain.

Genre: psychologische thriller / gezinsdrama / mysterie

Klik op de oranje link voor de trailer: Take Shelter - trailer