Een stijlvolle neo noir actiethriller

 A Bittersweet Life  van Jee-woon Kim     ★★★½ 

Net zoals de door John Travolta vertolkte coole Amerikaanse gangster en vrijgezel Vincent Vega (één van de beste movie villains aller tijden) in Quentin Tarantino's briljante misdaadmozaïek Pulp Fiction uit 1994 (één van onze favoriete films) op verzoek van Vincents gangsterbaas Marsellus Wallace (Ving Rhames) diens vrouw Mia Wallace (Uma Thurman) gezelschap moet houden en dat slecht afloopt, zo ook moet in de stijlvolle Zuid-Koreaanse neo noir actiethriller A Bittersweet Life (2005) de introverte, eenzame en koelbloedige Zuid-Koreaanse gangster en vrijgezel Sun-woo Kim (glansrol van Byung-hun Lee) in opdracht van zijn gangsterbaas Mr. Kang (Yeong-cheol Kim) diens jonge minnares Hee-soo (Min-a Shin) gezelschap houden en heeft ook dat (erg) negatieve gevolgen.

Min-a Shin als de jonge femme fatale Hee-soo,
en Byung-hun Lee als de getroebleerde antiheld Sun-woo.

Zowel Vincent Vega in Pulp Fiction als Sun-woo in A Bittersweet Life zijn loyale gangsters, die zich echter tegen wil en dank aangetrokken voelen tot de respectievelijke love interests van hun respectievelijke bazen. Maar in tegenstelling tot Vincent, krijgt Sun-woo tevens de opdracht van zijn baas om te achterhalen of diens love interest nog een andere vrijer heeft en beiden te vermoorden als inderdaad zou blijken dat de jongdame ontrouw is. Zonder te veel te verklappen van de plot, kunnen we alvast onthullen dat Sun-woo zodanig gecharmeerd geraakt door de bevallige Hee-soo dat hij, na 7 jaar loyale dienstverlening als trouwe enforcer van Mr. Kang, voor het eerst in conflict komt met zijn baas, waarna Sun-woo betrokken geraakt in een spiraal van gewelddadige vergeldingen tijdens zijn confrontaties met zowel de gangsterbende van Mr. Kang als met de bende van een concurrerende gangster (gespeeld door Jung-min Hwang) die ook nog een eitje te pellen heeft met Sun-woo...

Yeong-cheol Kim als de gangsterbaas Mr. Kang (links)
en Byung-hun Lee als diens rechterhand Sun-woo.

Hybride stijloefening

Geschreven en geregisseerd door de veelzijdige Zuid-Koreaanse cineast Jee-woon Kim, ontvouwt de gewelddadige plot van A Bittersweet Life (oorspronkelijke titel: Dalkomhan insaeng) zich op het eerste gezicht als een rechttoe rechtaan hard-boiled wraakthriller, die doet denken aan de brutale wraakexpedities van de respectievelijke protagonisten in de beklijvende gangsterfilm Point Blank (1967) van John Boorman, de vigilante-actiethriller Death Wish (1974) van Michael Winner, de neo noir gangsterfilm Payback (1999) van Brian Helgeland (een reboot van Point Blank; bekijk Payback hier), de bikkelharde Zuid-Koreaanse wraakthriller Oldboy (2003) van Chan-wook Park, het flamboyante martial arts-tweeluik Kill Bill 1 & 2 (2003 en 2004) van Quentin Tarantino (dat behoort tot onze favoriete films) en Jee-woon Kims eigen horrorthriller I Saw the Devil uit 2010 (één van onze favoriete horrorfilms en één van onze favoriete films over seriemoorden; lees onze recensie hier) waarin Byung-hun Lee ook de hoofdrol vertolkt als een op wraak beluste protagonist.

 

Deze vechtscène in A Bittersweet Life herinnert aan een gelijkaardige scène in de wraakthriller Oldboy.

Ook de gewelddadige actiescènes in A Bittersweet Life, met onder meer flitsend gemonteerde lijf-aan-lijfgevechten en schietpartijen, doen denken aan Oldboy, Kill Bill 1 & 2 en I Saw the Devil, alsook aan de actiefilms van de invloedrijke Hongkongse actieregisseur par excellence John Woo. De sequentie in A Bittersweet Life waarin de antiheld Sun-woo levend begraven wordt lijkt rechtstreeks gebaseerd op de memorabele sequentie in Kill Bill: Volume 2 waarin de door Uma Thurman gespeelde wraakengel levend begraven wordt. Ook de dosis zwarte humor in A Bittersweet Life (zoals de scène waarin twee wapenhandelaars kibbelen met elkaar) voelt Tarantinesk aan. De actiesequentie in A Bittersweet Life waarin Sun-woo het met zijn vuisten en met brokken steen en brandende houtlatten opneemt tegen zijn voormalige gangstercollega's lijkt geïnspireerd door de ultragewelddadige sequentie in Oldboy waarin de wraakengel het in een smalle hotelgang met een hamer opneemt tegen talrijke tegenstanders. En de knappe openingssequentie in A Bittersweet Life, waarin Sun-woo als hotelmanager een trio concurrerende gangsters drie tellen geeft om het hotel te verlaten en hij na hun weigering vraagt aan één van zijn ondergeschikten om de deur op slot te doen, waarna een explosief gevecht volgt, lijkt een inspiratiebron te zijn van de spannende sequentie in het eerste deel van de actiereeks rond The Equalizer (2014), waarin de door Denzel Washington gespeelde titelheld vier gangsters confronteert in hun restaurantbureeltje en hij de deur op slot doet zodat zij niet kunnen ontsnappen terwijl hij hen gewelddadig afstraft.  

Een actie-shot uit de knappe openingssequentie van A Bittersweet Life.

Toch overstijgt A Bittersweet Life de actie- en gangstergenres, door ook subtiel in te gaan op de evoluerende psychologie van de antiheld Sun-woo: een harde en efficiënte maar eenzame gangster, die verliefd lijkt te worden op Hee-soo, zich met tranen in de ogen verraden voelt door zijn baas ("Tell me the real reason why. Were you really trying to kill me? Do you know how long I have worked for you? Like a dog, I have served you for 7 years! Why? Tell me anything. Anything. Tell me!"), zijn buik vol lijkt te hebben van zijn lege en gewelddadige gangsterleventje, zijn eigen hachje riskeert tijdens zijn roekeloze wraakexpeditie, in dit verband met een fatalistische berusting zelfs suïcidale neigingen vertoont ("I have nowhere else to go") en uiteindelijk schijnt te beseffen dat wraak en geweld zinloos en zelfdestructief zijn (wat ook het basisthema is van Jee-woon Kims I Saw the Devil). Deze weemoedige psychologische dimensie in A Bittersweet Life blijkt ook in de slotsequentie, terwijl de zwaargewonde en bitterzoet glimlachende antiheld droomt van een beter maar onbereikbaar leven, bevestigd door een parabel in voice-over die meteen ook de filmtitel verklaart:          

One late autumn night, the disciple awoke crying. 

So the master asked the disciple: "Did you have a nightmare?" 

"No." 

"Did you have a sad dream?" 

"No", said the disciple. "I had a sweet dream." 

"Then why are you crying so sadly?" 

The disciple wiped his tears away and quietly answered: "Because the dream I had can't come true."

Op stilistisch vlak verraadt A Bittersweet Life ook invloeden van onder meer:

- de stijlvolle Franse neo noir gangsterfilm Le Samouraï (1967) van Jean-Pierre Melville, die ook draait rond een zwijgzame protagonist die een zware prijs betaalt voor zijn omgang met een criminele opdrachtgever, met gestileerde decors, coole maatpakken en een droefgeestige sfeerschepping die een hedendaagse update kregen in A Bittersweet Life;

- de films van Sergio Leone (één van onze favoriete regisseurs): hoofden van personages schuiven soms plots lateraal in beeld; langzaam opgebouwde spanning ontlaadt zich in explosief geweld; zwarte humor; de zwaargewonde Sun-woo mijmert glimlachend in de slotsequentie van A Bittersweet Life terwijl zijn leven een puinhoop is, net zoals de door Robert De Niro gespeelde gangster David "Noodles" Aaronson (één van de beste movie villains aller tijden) in het slotbeeld van Leone's schitterende gangsterkroniek Once Upon a Time in America (1984) glimlacht nadat hij opium rookte om even te kunnen ontsnappen aan zijn harde werkelijkheid (bekijk de hele film hier);  

- de films van Brian De Palma (ook één van onze favoriete regisseurs): gewelddadige set pieces met onder meer shots in slow motion en theatrale muziek, zoals de finale shoot out in A Bittersweet Life die herinnert aan de iconische shoot out in de gewelddadige finale van De Palma's schitterende gangsterkroniek Scarface (1983).

Het resultaat is een boeiende hybride stijloefening, waarmee regisseur Jee-woon Kim zijn eigen, genre-overstijgende draai geeft aan de gangsterfilms, films noirs, actiethrillers en krijgskunstenfilms die hem inspireerden.

A Bittersweet Life had nog wat spannender gekund. Sommige acteurs in bijrollen doen soms iets te veel hun best. De (vaak flauwe) zwarte humor beklijft niet echt. En ook de muziekkeuze had beter gekund.

Toch verdient deze film aanbeveling, dankzij de knappe sfeerschepping, met onder meer toepasselijke kostuums en decors, de geslaagde actiescènes, het vakkundige camerawerk onder leiding van Ji-yong Kim, de degelijke montage van Jae-keun Choi, de overtuigende onderkoelde vertolking van Yeong-cheol Kim als de kille gangsterbaas Mr. Kang, en vooral de glansrol van hoofdrolspeler Byung-hun Lee, die zowel zijn charisma en vechtkunsten als zijn ontroerende gevoeligheid toont in zijn belichaming van de getroebleerde wraakengel Sun-woo.

JN.

A Bittersweet Life (Zuid-Korea-2005): beschikbaar op dvd en blu-ray disc.

Met: Byung-hun Lee, Yeong-cheol Kim, Roi-ha Kim, Jung-min Hwang en Min-a Shin.

Genre: actie / gangsterfilm / thriller / neo noir / martial arts / drama