Murder by Decree van Bob Clark ★★★
 |
Deels gebaseerd op historische feiten, is Murder by Decree een sfeervol in beeld gebracht misdaadmysterie uit 1979 van de Amerikaanse regisseur Bob Clark over de bewogen speurtocht van de wereldberoemde (fictieve) Britse privédetective Sherlock Holmes (gespeeld door Christopher Plummer) en diens sidekick Dr. Watson (James Mason) naar de dader (of daders?) van minstens vijf gruwelijke (echt gebeurde) moorden die tussen april 1888 en februari 1891 gepleegd werden in en rond de arme volkswijk Whitechapel in de Londense East End en die toegeschreven werden aan de legendarische seriemoordenaar Jack the Ripper. Alle slachtoffers waren vrouwen die werkten als prostituee in de East End van Londen...
Het filmscenario van de Engelse auteur John Hopkins is schatplichtig aan:
- de Britse thriller A Study in Terror van James Hill uit 1965, waarin Sherlock Holmes voor het eerst jacht maakt op Jack the Ripper;
- de zesdelige BBC-serie Jack the Ripper uit 1973 en het daaruit voortvloeiende boek The Ripper File (beide geschreven door Elwyn Jones en John Lloyd), alsook het boek Jack the Ripper: The Final Solution uit 1976 van Stephen Knight. Zowel in de voormelde tv-serie als in de voormelde boeken legt het onderzoek naar de identiteit van Jack the Ripper sporen bloot die hem in verband brengen met de vrijmetselarij en zelfs met het Britse koninklijke hof.
Murder by Decree werd op zijn beurt een inspiratiebron voor de sfeervolle en spannende Jack the Ripper-horrorthriller From Hell van de Hughes Brothers uit 2011 met Johnny Depp in de hoofdrol.
 |
| Christopher Plummer als Sherlock Holmes. |
Gothic horror
Murder by Decree blinkt vooral uit in sfeerschepping. Het was voor regisseur Bob Clark niet de eerste keer dat hij een sfeervol in beeld gebracht misdaadmysterie over een seriemoordenaar inblikte: vijf jaar eerder, in 1974, voltooide hij reeds de invloedrijke slasher movie Black Christmas (lees onze recensie hier en bekijk de hele film hier).
Murder by Decree is een voltreffer op visueel vlak, dankzij onder meer het geslaagde production design (onder leiding van Harry Pottle, met art direction van Peter Childs), de historische kostuums (ontworpen door Judy Moorcroft) en het knappe camerawerk (van Reginald H. Morris).
De Londense skyline (let op de sfeervolle begingeneriek) en de donkere, in mist gehulde steegjes in de groezelige volkswijk Whitechapel (op locatie gefilmd in de East End van Londen) zijn sfeervol, bijna expressionistisch belicht en vormen niet alleen een toepasselijk decor voor het moordmysterie maar maken van de stad als het ware ook een personage op zich: als kijker voélen we hoe onveilig het voor de toenmalige prostituees in het Victoriaanse Londen moet geweest zijn wanneer zij zich na zonsondergang nog op straat waagden in zulke onheilspellende achterbuurten.
De geslaagde sfeerschepping in Murder by Decree leunt dicht aan bij de sfeervolle gothic horror-thrillers van de Britse studio Hammer Film Productions.
Ook de vertolkingen van beide hoofdrolspelers overtuigen: Christopher Plummer en James Mason spelen goed op elkaar in als het duo Holmes en Watson. Zo is er een grappige scène waarin beide partners in crime solving kibbelen over een weerbarstig erwtje op Watsons bord. Naar verluidt zou die scène het resultaat zijn van een stukje improvisatie door Mason.
In sommige ernstige scènes (zoals de scène in de psychiatrische instelling) injecteert Plummer zijn personage met een interessante dosis sociaal engagement en empathie (hij laat zelfs een traan), wat een emotionelere en veel menselijkere Sherlock Holmes oplevert dan de superieure, intellectualistische en ietwat neerbuigende speurneus die het publiek gewoon is.
 |
| Christopher Plummer als Sherlock Holmes en Geneviève Bujold als Annie Crook. |
Daarnaast hebben we ook genoten van Anthony Quayle in zijn bijrol als de autoritaire Sir Charles Warren, hoofd van de Londense politie Scotland Yard, die in conflict komt met Holmes en Watson.
De andere bijrollen komen niet zo goed uit de verf:
- David Hemmings als inspecteur Foxborough;
- Frank Finlay als inspecteur Lestrade;
- Donald Sutherland als de ziener Robert James Lees;
- Susan Clark als de prostituee Mary Kelly;
- Geneviève Bujold als Annie Crook;
- en John Gielgud als de Eerste Minister Lord Salisbury.
 |
| Donald Sutherland als de ziener Robert James Lees. |
Niet spannend genoeg
Spijts de beloftevolle setup van het verhaal en enkele boeiende plotwendingen, boet Murder by Decree na verloop van tijd echter in aan spanning, vanwege onder meer:
- te weinig ingenieuze deducties door Sherlock Holmes (hoewel dat nochtans het handelsmerk is van deze geniale speurneus);
- enkele wisselvallige sequenties, zoals de te lange sequentie waarin Susan Clark overacteert als de bange prostituee Mary Kelly terwijl zij op straat ondervraagd wordt door Sherlock Holmes, alsook de te lange en onhandig gemonteerde sequentie waarin Holmes het personage Annie Crook bezoekt in een psychiatrische instelling;
- de vlakke vertolkingen van David Hemmings als inspecteur Foxborough en Frank Finlay als inspecteur Lestrade;
- de ongeloofwaardige dood van een boosdoener terwijl hij verstrikt is in een koordnet;
- de vrij saaie ontknoping in een vrijmetselaarsloge.
Kortom: hedendaagse adrenalinejunkies en horroradepten zullen Murder by Decree wellicht te tam vinden, maar op het vlak van sfeerschepping is dit misdaadmysterie wel memorabel.
Wie méér spanning zoekt, kunnen we de hogervermelde horrorthriller From Hell (2011) aanbevelen, met een gelijkaardige mise-en-scène, sfeerschepping en plot, maar dan zonder het duo Holmes en Watson.
JN.
Murder by Decree (Groot-Brittannië/Canada-1979): beschikbaar op dvd en blu-ray disc.
Met: Christopher Plummer, James Mason, David Hemmings, Anthony Quayle, Donald Sutherland, John Gielgud, Geneviève Bujold, Susan Clark en Frank Finlay.
Genre: historisch misdaadmysterie / thriller
 |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten