Een stilistische freakshow

Lost River  van Ryan Gosling     ★★

Ryan Gosling.

De Amerikaanse acteur Ryan Gosling (bekend van The Notebook, Blue Valentine, Drive en Only God Forgives) heeft zich nu ook àchter de camera gewaagd voor de verfilming van een zelfgeschreven scenario. Zijn regiedebuut heet Lost River en speelt zich af in een verloederde, door leegstand geteisterde wijk in de Amerikaanse grootstad Detroit. 

Vloek

Terwijl heel wat woningen gesloopt of in brand gestoken worden, weigert Billy (Christina Hendricks) als alleenstaande moeder van twee zonen om hun huisje op te geven. Ze staat echter drie maanden achter met de afbetaling van haar hypothecaire lening. Daarom gaat ze in op het voorstel van haar bankier (gespeeld door Ben Mendelsohn) om te gaan werken in diens macabere cabaret. Intussen steelt haar oudste zoon Bones (Iain De Caestecker) oud koper uit leegstaande krotten om het te verpatsen aan een schroothandelaar. Daarmee komt hij in conflict met Bully (Matt Smith), de gewelddadige leider van een plaatselijke dievenbende. Volgens buurmeisje Rat (Saiorse Ronan) is de wijk in de ban van een mysterieuze vloek die iets te maken heeft met een oude verborgen stad op de bodem van een onder water gelopen vallei...  

Iain De Caestecker als Bones.

Stadssprookje

Lost River is een merkwaardige stadsfabel die op het voorbije Filmfestival van Cannes voor verdeelde reacties zorgde. Heel wat journalisten kraakten de film als een pretentieus, pseudo-artistiek project waarvoor Gosling te nadrukkelijk leentjebuur speelde bij cineasten die hij klaarblijkelijk erg bewondert. Zo werd Lost River door filmrecensent Justin Chang in Variety genadeloos de grond in geboord als volgt: "Had Terrence Malick and David Lynch somehow conceived an artistic love-child together, only to see it get kidnapped, strangled and repeatedly kicked in the face by Nicolas Winding Refn, the results might look and sound something like 'Lost River', a risible slab of Detroit gothic that marks an altogether inauspicious writing-directing debut for Ryan Gosling." Anderen (bijvoorbeeld in de Vlaamse pers) waren milder en prezen onder meer de dromerige sfeer, de knappe beelden van de Belgische cameraman Benoît Debie en de charismatische vertolking van Ben Mendelsohn als de perverse bankier. 

Billy aanvaardt een job in een duistere nachtclub.

Lappendeken

Eva Mendez speelt een bijrolletje in Lost River.

Zowel de critici als de fans van Lost River hebben een punt. 

Gosling refereert inderdaad erg vaak naar de stijl van andere cineasten: naar Terrence Malick (bijvoorbeeld in de intimistische openingsbeelden); naar David Lynch (onder meer in het bankkantoor en in het cabaret); naar Dario Argento (in de bloederige cabaretscènes); en vooral naar Drive en Only God Forgives van Nicolas Winding Refn, waarin Gosling de hoofdrol vertolkte (bizarre en gewelddadige personages, veel purpere en roze neonlichten). De referenties zijn sfeervol in beeld gebracht door Benoît Debie, die dankbaar gebruik maakte van fotogenieke locaties in de achterbuurten van Detroit. 

Samen hangen de beelden echter aan elkaar als los zand. Dat ligt niet zozeer aan de degelijke montage van onze landgenoot Nico Leunen, maar aan het onbeheerste scenario, de wisselende mise-en-scène, het inconsistente production design en de heterogene art direction.

Matt Smith als Bully.

Vanwege het gebrek aan samenhang schiet Lost River inhoudelijk en stilistisch alle kanten uit, waardoor de film zowel narratief als visueel op een fragmentair lappendeken lijkt. Gosling was te ambitieus en wilde te veel kwijt in zijn regiedebuut. Wellicht hoopte hij als debutant indruk te maken met een visitekaartje waarin hij via tal van cinefiele verwijzingen aantoont dat hij zijn pappenheimers kent. Hij vergat daarbij echter dat less vaak more is, tenzij je Quentin Tarantino of Stanley Kubrick heet. Bij gebrek aan een strakke (of toch op zijn minst doelgerichte) plot volstaat mooifilmerij niet om te verhullen dat Lost River over van alles en nog wat (de economische crisis, armoede, geweld, perversiteiten, mysterie...) en dus uiteindelijk nergens over gaat. Dat is ook te merken aan de acteurs, die weliswaar behoorlijk acteren maar de gebreken in het scenario van deze stilistische freakshow niet weten te overstijgen en bij ons alvast geen echte empathie met de personages konden losweken. Zo is de rol van Matt Smith als de slechterik Bully te vlak en te karikaturaal. Alleen Ben Mendelsohn beklijft, dankzij zijn onvoorspelbare uitstraling waarmee deze Australische rasacteur elk scenario lijkt te kunnen overstijgen.

Ben Mendelsohn.

Anderzijds verdient Gosling wel lof voor zijn durf en eigenzinnigheid, waardoor zijn regiedebuut in elk geval wereldwijd over de tongen gaat als een opmerkelijke film die afwijkt van platgetreden paden. Hopelijk krijgt hij de kans om nog eens achter de camera te staan en levert dat de volgende keer dan een beter resultaat op.

JN.

Lost River (USA-2014): in de bioscoop sinds 8 april 2015.

Met: Iain De Caestecker, Christina Hendricks, Matt Smith, Ben Mendelsohn en Saiorse Ronan.

Genre: psychosociaal drama / stadsfabel

Klik op de oranje link voor de trailer: Lost River - trailer