De prijs van perfectie

Whiplash  van Damien Chazelle     ★★★½ 

Andrew (hoofdrol van Miles Teller) is een jonge, ambitieuze drummer die ervan droomt om ooit even goed te kunnen spelen als de legendarische Amerikaanse jazzdrummer Buddy Rich. Als eerstejaarsstudent aan een prestigieus muziekconservatorium in New York, krijgt Andrew de kans om les te volgen bij de flamboyante en tirannieke dirigent Terence Fletcher (glansrol van J.K. Simmons). Veeleisend op het sadistische af, zet Fletcher zijn drumpupillen onder druk om te oefenen tot hun vingers bloeden terwijl hij hen bestookt met verwijten en beledigingen die niet moeten onderdoen voor de scheldtirades van de vuilgebekte Britse topchef Gordon Ramsay. Fletchers meedogenloze, perfectionistische en vaak vernederende aanpak, waarbij hij zijn leerlingen ook letterlijk en figuurlijk tegen elkaar uitspeelt, drijft Andrew tot het uiterste... 

Miles Teller als Andrew.

Pygmalion

Gebaseerd op zijn eigen gelijknamige kortfilm, maakte de Amerikaanse regisseur en scenarist Damien Chazelle van Whiplash een fascinerend psychosociaal drama over ambitie, de liefde voor muziek, doorzettingsvermogen en de tol van perfectie. Wat is de prijs van perfectie eigenlijk? Hoeveel zweet, bloed en tranen is een mens bereid te betalen om zijn ambities te realiseren? Om indruk te maken op zijn familie? Om herinnerd te worden door latere generaties en als het ware onsterfelijk te worden? Om iets te betekenen te hebben voor anderen? En voor zichzelf? Andrew lijkt er in Whiplash alvast alles voor over te hebben. Zelfs als hij daarmee in conflict komt met zijn klasgenoten in het conservatorium en met zijn nieuwe vriendin. Zelfs als zijn leven daardoor alleen nog maar in het teken staat van eindeloze, bijna ondraaglijke repetities om in de gunst te blijven van de nimmer tevreden Fletcher. In dat opzicht lijkt Andrew op de danseressen Victoria en Nina in de fascinerende balletdrama's The Red Shoes uit 1948 (lees onze recensie hier, bekijk een filmfragment hier en de hele film hier) en Black Swan (lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier); ook tragische personages die onder druk staan van een genadeloze Pygmalion en zware offers brengen voor hun artistieke passie. 

Spannend

Whiplash (de filmtitel verwijst naar het gelijknamige, veeleisende nummer van de Amerikaanse jazzcomponist Hank Levy) focust vooral op de gespannen dynamiek tussen Andrew en Fletcher. Regisseur Chazelle kon daarvoor rekenen op puike acteerprestaties van Miles Teller en J.K. Simmons. Teller kan uitstekend drummen, wat bijdraagt tot de geloofwaardigheid van de film. Maar het is vooral Simmons die indruk maakt als de onberekenbare en manipulatieve Fletcher. Het leverde hem een Oscar en Golden Globe op.  

J.K. Simmons (links) en Miles Teller.

Ook filmmonteur Tom Cross verdient een pluim, voor zijn knappe montage van de muzieksequenties. Die zijn zo spannend opgebouwd dat je de faalangst en gedrevenheid van Andrew als het ware kunt proeven, waardoor Whiplash soms veel weg heeft van een thriller. 

JN.

Whiplash (USA-2014): in de bioscoop sinds 18 februari 2015 en beschikbaar op dvd en blu-ray disc vanaf 17 juni 2015.

Met: Miles Teller en J.K. Simmons.

Genre: psychosociaal drama / muziekfilm

Klik op de oranje link voor de trailer: Whiplash - trailer