Rise of the Planet of the Apes van
Rupert Wyatt ★★★
Neurogeneticus Will Rodman (gespeeld door James Franco) heeft een
nieuw geneesmiddel ontwikkeld waarmee hij hoopt de Alzheimer-ziekte van zijn
vader (rol van John Litgow) te genezen. Een vrouwelijke chimpansee wordt gebruikt als proefdier voor het experimentele medicijn, waarna de intelligentie van de aap begint toe te nemen. Caesar, het jong van de chimpansee, blijkt nog slimmer dan zijn
moeder. Wanneer Caesar volwassen is, evenaart zijn intelligentie die van een
doorsneemens. Hij leert echter ook dat mensen wrede wezens kunnen zijn...
Prequel
Rise of the Planet of the Apes (2011) is,
zoals de filmtitel al verklapt, een prequel (voorgeschiedenis) op de
sciencefictionklassieker Planet of the Apes van Franklin
J. Schaffner uit 1968 (die op zijn beurt gebaseerd was op de gelijknamige roman van de Franse schrijver Pierre Boulle uit 1963).
|
Charlton Heston als gevangene in Planet of the Apes.
|
In Planet of the Apes speelt Hollywoodster Charlton Heston de hoofdrol als kolonel George Taylor: de
leider van een groep astronauten die de aarde verlaten met een ruimteschip.
Wanneer zij ontwaken uit hun hibernatie (ruimteslaap), blijkt dat hun ruimteschip
gecrasht is op een planeet waar intelligente, pratende apen de rollen omgedraaid hebben en de mensheid domineren. In de slotscène -spoiler op komst!- ontdekt kolonel Taylor op een
strand restanten van het Amerikaanse Vrijheidsbeeld en beseft hij dat hun
ruimteschip niet op een andere planeet geland was, maar tijdens hun ruimteslaap teruggekeerd was naar de aarde. "We finally really did it. You maniacs! You blew it up!",
schreeuwt Taylor, vermoedend dat een grootschalige oorlog de menselijke
beschaving op aarde vernietigde. "Damn you. God damn you all to hell!" De prequel Rise of the Planet of the Apes gaat dus vooraf aan dit verhaal en verklaart hoe de apen hun quasi menselijke intelligentie verwierven.
|
De fameuze slotscène van Planet of the Apes.
|
Levensechte apen
In Planet of the Apes waren de apen acteurs die apenmaskers en apenkostuums droegen, omdat men in 1968 nog niet beschikte over de huidige digitale special effects. Daarom ziet Planet of the Apes er vandaag vrij ongeloofwaardig en gedateerd uit.
De aanblik van de apen in Rise of the Planet of the Apes daarentegen is heel realistisch, dankzij uitstekende special effects van de bekende WETA-workshop in Nieuw-Zeeland, die wereldfaam verwierf met de digitale effecten, miniaturen, kostuums, wapens en decors in de succesvolle The Lord of the Rings-trilogie van Peter Jackson. WETA maakte ook deze keer weer gebruik van zogeheten performance capture: een complexe visuele techniek waarbij eerst echte acteurs gefilmd worden en de beelden nadien een digitaal bewerking ondergaan. De waarschuwing indachtig dat het regisseren van dieren om moeilijkheden vragen is, hoefde regisseur Rupert Wyatt dankzij de digitale tovenaars van WETA voor Rise of the Planet of the Apes dus geen echte apen of ongeloofwaardige apenkostuums te gebruiken om een hyperrealistisch resultaat te bereiken.
|
De sprekende blik van Caesar. |
De Engelse acteur Andy Serkis stond in The Lord of the Rings-trilogie model voor het door WETA tot leven gewekte personage Gollum/Smeagol. Hij speelde ook de door WETA gecreëerde reuzengorilla in Peter Jacksons remake van King Kong. Serkis heeft dus niet alleen veel affiniteit met de werkwijze van WETA, maar ook ervaring in het vertolken van een aap. Dat verklaart waarom hij door regisseur Wyatt gevraagd werd om voor Rise of the Planet of the Apes in de huid van het hoofdpersonage Caesar te kruipen. En Serkis deed dat met brio. Zijn motoriek ligt bijna breukloos in het verlengde van een echte chimpansee. En wie naar Ceasars sprekende ogen kijkt, weet meteen wat de aap voelt.
De rest van de cast acteert wisselvallig, met uitzondering van de beklijvende James Franco die de tegenstrijdige gevoelens van de idealistische wetenschapper Will Rodman (wetenschappelijke ambitie en ijdelheid, liefde en mededogen, wroeging en spijt) treffend uitdrukt.
|
Andy Serkis als Caesar en James Franco als Will Rodman. |
Allegorie
Dankzij het evenwichtige scenario (geschreven door Rick Jaffa en Amanda Silver), is Rise of the
Planet of the Apes zowel een spannende en meeslepende sciencefictionfilm als een boeiend psychosociaal drama over de
morele schaduwzijden van nieuwe biotechnologische ontwikkelingen. De lotgevallen van Caesar vertellen ons niet alleen iets over de vaak onmenselijke manier
waarop mensen met dieren omgaan, maar ook over de vage grens tussen mens en dier.
De hele Planet of the Apes-franchise (met sequels en een tv-serie in de jaren 70 en een teleurstellende remake van Tim Burton in 2001) is in feite één grote allegorie over de
menselijke 'beschaving'. En de apen zijn in dat verband ons spiegelbeeld. Wanneer we naar
Caesar kijken, zien we onze eigen kwaliteiten en gebreken uitvergroot. In de
reflectie van zijn ogen herkennen we onszelf: onze creativiteit en grootsheid, maar ook
onze kleine en (zelf)destructieve kanten. Kennis -onze grootste troef- is
macht, wist Francis Bacon eeuwen geleden al. Maar macht corrumpeert...
In sommige recensies wordt WETA en regisseur Wyatt (ten onrechte) verweten dat zij in de ogen van Caesar een menselijke blik gelegd hebben. Hebt u ooit al eens diep in de ogen van een echte aap gekeken? Je hebt geen digitale spitstechnologie nodig om daarin een quasi 'humaan' karakter te ontwaren; in de ogen van onze verre voorvaders herkennen we onszelf meteen...
Wordt vervolgd?
Rise of the Planet of the Apes bracht tijdens zijn openingsweekend in de VS alleen al bijna 55 miljoen dollar op. Niet slecht voor een film met een budget van 93 miljoen dollar. Geen wonder dat de producers nu al hardop dromen van een nieuwe sequel...
JN.
Rise of the Planet of the Apes (USA-2011): in de bioscoop sinds 10 augustus 2011.
Met: James Franco, Andy Serkis, John Litgow,
David Oyelowo, Brian Cox en Freida Pinto.
Genre: sciencefiction / psychosociaal drama /
actie / avontuur