Masochistische trektocht

Wild  van Jean-Marc Vallée     ★★★

Denying

Her wounds came from the same source as her power

Emily Dickinson.

In het voetspoor van Mia Wasikowska, die vorig jaar in Tracks de Australische avonturierster Robyn Davidson vertolkte (lees onze recensie hier), kroop ook actrice Reese Witherspoon voor de avontuurlijke biopic Wild in de huid van een jongedame met een nomadische ziel die te voet op pad trekt om haar innerlijke demonen te bezweren. De jongedame in kwestie is de Amerikaanse Cheryl Strayed, die in 1995 op 26-jarige leeftijd langs de zogeheten Pacific Crest Trail dwars door Amerika wandelde. Een helse tocht van ruim drie maanden over zo'n 1.700 kilometer van de grens met Mexico in het Zuiden van de VS tot aan de Canadese grens in het Noorden. Voor zijn verfilming van dit avontuur baseerde de Canadese regisseur Jean-Marc Vallée (bekend van Dallas Buyers Club) zich op de memoires van Strayed die in 2012 gepubliceerd werden onder de titel Wild: From Lost to Found on the Pacific Crest Trail.

Reese Witherspoon als Cheryl Strayed.

Ballast

Terwijl Cheryl door de weidse landschappen trekt, komen we met flashbacks naar het verleden en met haar voice-over meer te weten over haar drijfveren: Cheryl mijmert over haar zelfdestructieve gedrag, haar echtscheiding, haar drankzuchtige vader en haar overleden moeder. De emotionele ballast die Cheryl tijdens haar verbeten trip torst wordt in het begin van de film op symbolische wijze tastbaar gemaakt met een humoristische scène waarin Cheryl in een motelkamer voor het eerst haar loodzware rugzak aantrekt; een rugzak die zo groot is dat hij de bijnaam "Monster" krijgt. Onderweg zal Cheryl ook het 'monster' in zichzelf beter leren kennen. Ze komt zichzelf voortdurend tegen, bijvoorbeeld tijdens de confronterende scène waarin iemand haar een hulppakket voor daklozen aanbiedt omdat ze inderdaad beantwoordt aan de criteria voor dakloosheid: ze heeft geen vast adres, geen werk, geen inkomen. Elke stap brengt haar een beetje dichter bij zelfkennis die aanstuurt op zelfaanvaarding en aanvaarding van het leven zoals het is. Of zoals iemand haar onderweg terecht zegt: "It's your weight."

Levenslessen van een misfit

Cheryl Strayed heeft een toepasselijke achternaam: strayed betekent letterlijk 'afgedwaald', zoals in stray dog (zwerfhond). Ze past in het rijtje van masochistische misfits die de stuurloosheid van hun postmoderne leventje beu zijn en in de vrije natuur op zoek gaan naar herbronning, ook al moeten ze daarvoor zware beproevingen doorstaan. Wij begrijpen dat. In je eentje door de ongerepte natuur trekken kan inderdaad therapeutisch zijn. Het contact met de natuurelementen blaast letterlijk en figuurlijk een frisse wind door je hoofd, waardoor je de dingen in een ander perspectief begint te zien, je sommige problemen en zorgen beter kunt relativeren, en je prioriteiten kunt herschikken om een zinvoller bestaan te leiden. Het leven is letterlijk en figuurlijk een pad waarop je voortdurend kruispunten tegenkomt en moet beslissen of je links- of rechtsaf slaat, dan wel terugkeert of gewoon rechtdoor gaat. Die keuzes bepalen wie je bent. En wie je wordt. Maar, zoals de Amerikaanse schrijver James A. Michener opmerkte in een wijze, door Cheryl geciteerde levensles: "We are never prepared for what we expect." En wanneer Cheryl zucht: "Everything hurts, all the time", dan heeft ze het dus niet alleen over de bloederige blaren op haar voeten, maar ook over haar gekwetste ziel. Cheryl wil met haar masochistische trektocht aan zichzelf bewijzen dat ze sterker is dan haar trauma's. Elk masochisme ontstaat uit een surplus aan kracht die zichzelf op de proef wil stellen.

Een emotionele mozaïek

Reese Witherspoon draagt dit avontuurlijke drama met een behoorlijke vertolking. Maar haar Oscarnominatie voor beste actrice is, net als de Oscarnominatie voor Laura Dern in haar bijrol van Cheryls moeder, toch wat overdreven.

Laura Dern als Cheryls moeder.

Op visueel vlak kozen regisseur Jean-Marc Vallée en zijn crew vaak voor hand-held shots, die de aandacht van de kijker onvermijdelijk vestigen op het camerawerk; een keuze die ideaal is voor een documentaire, docudrama, mockumentary of actiefilm, maar hier soms ten koste gaat van het gevoel van isolement dat Cheryl moet ervaren hebben terwijl ze moederziel alleen door de uitgestrekte wildernis trok. Wat meer rustige wide shots, zoals in de westerns Meek's Cutoff en Dances With Wolves, zou de desolate, panoramische landschappen beter tot hun recht hebben laten komen. Visueel gezien liet Wild ons als kijker dus enigszins op onze honger.

De montage van Wild geeft ons meer inzicht in het hoofdpersonage, bijvoorbeeld in de knappe collage van flashbacks over Cheryls zelfdestructieve levenswandel terwijl het panfluitnummer El Condor Pasa van Simon & Garfunkel weerklinkt. Elders in de film sluiten korte soundbites van andere pop- of rocknummers goed aan bij Cheryls emoties. Het probleem is echter dat deze emotionele mozaïek van flashbacks, voice-over en muziekfragmenten soms te sentimenteel wordt. Wat meer stilte, wat meer afstand (ook letterlijk), wat meer spanning en wat meer humor hadden geen kwaad gekund. 

Reese Witherspoon.

Enfant bohème

Wij hebben altijd al bewondering gehad voor Nietzscheaanse vrije geesten die de wilde, ongerepte natuur trotseren en zichzelf in zevenvoudige eenzaamheid tegenkomen terwijl ze op zoek zijn naar een hereniging met de ongetemde oerkrachten (in de natuur én in zichzelf) waarvan de doorsnee burger heden ten dage hopeloos vervreemd is. Daarom hebben we geboeid gekeken naar Wild, een film die thuishoort in de traditie van avontuurlijke hiking movies, zoals Jeremiah Johnson, Into the Wild, 127 Hours, Touching the Void en Grizzly Man. Elk van deze op biografische feiten berustende films sprak het enfant bohème in ons aan. Maar geen van hen heeft bij ons ooit meer respect afgedwongen dan Alone in the Wilderness: een tweedelige documentaire van en over de Amerikaan Richard 'Dick' Proenneke, die bijna dertig jaar als een onvervalste Jeremiah Johnson in zijn eentje in een zelfgebouwde blokhut in de bergen van Alaska leefde. Wie na het bekijken van Wild zin heeft in the real thing, kunnen we Alone in the Wilderniss aanbevelen.

JN.

Wild (USA-2014): in de bioscoop sinds 4 maart 2015.

Met: Reese Witherspoon en Laura Dern.

Genre: biopic / road movie / avontuur / existentieel drama

Klik op de oranje link voor de trailer: Wild - trailer