 |
 |
| De relatie tussen Elena en Vladimir lijkt letterlijk op een 'samenlevingscontract'. |
Elena, het titelpersonage in dit fascinerende psychosociaal drama, is een voormalige verpleegster van middelbare leeftijd die hertrouwd is met de nog oudere weduwnaar Vladimir. Zij is afkomstig uit de lagere sociale klasse in Moskou; hij is een rijke maar vrekkige gepensioneerde die elke roebel twee keer omdraait. Zij heeft een luie, werkloze zoon uit een vorig huwelijk; hij een verwende dochter die amper naar hem omkijkt. Hoewel er weinig passie te bespeuren valt in de relatie tussen Elena en Vladimir, lijken zij er beiden hun voordeel mee te doen: zij doet het huishouden en gaat af en toe met hem naar bed; hij betaalt de rekeningen. Wanneer Elena's zoon voor de zoveelste keer om geld bedelt, weigert Vladimir echter om op het verzoek in te gaan. Bovendien besluit Vladimir om een testament op te stellen waarin hij zijn dochter aanduidt als zijn voornaamste erfgenaam. Elena voelt zich verraden en misbruikt. Ze neemt een drastische beslissing...
Het leven zoals het is
Elena is het soort film dat het nodige geduld en inlevingsvermogen vergt van de kijker. De Russische regisseur Andrei Zvyagintsev koos voor een trage opbouw van de plot, met soms tergend lange shots van ogenschijnlijk banale, dagdagelijkse handelingen. Zo duurt de openingsscène, waarin Elena en Vladimir ontwaken en samen ontbijten, bijna tien minuten. De fotografie beperkt zich tot het essentiële en ook de muziek (van Philip Glass) leidt nergens af van het verhaal. Na verloop van tijd begrijp je echter dat Zvyagintsev met deze sobere, van elk effectbejag gespeende aanpak vooral de geloofwaardigheid onderbouwt van het drama dat zich geruisloos aankondigt in het tweede deel van de film. De films van visuele tovenaars zoals Stanley Kubrick en Brian De Palma blinken uit in de 'transformatorische' kracht van cinema, door de werkelijkheid op een 'verhevigde', kunstzinnige manier uit te beelden. Films van 'puristen' zoals John Cassavetes en de gebroeders Dardenne tonen het leven zoals het is. Elena behoort overduidelijk tot de tweede categorie.
 |
| Elena (rechts) maakt zich zorgen over het lot van haar zoon Sergey (midden), diens vrouw (links) en hun kinderen. |
Elena heeft een bijna documentair karakter en toont de rauwe, prozaïsche werkelijkheid van wat het betekent voor de doorsnee Rus om te overleven in een genadeloze grootstad als Moskou. De naturalistische vertolking van Nadezhda Markina als de dociele maar berekenende Elena draagt bij tot de authenticiteit van dit staaltje hedendaagse cinéma vérité. In wezen gaat Elena echter over tijdloze en universele thema's: (moeder)liefde, geld, verraad, jaloezie, egoïsme, gewetenswroeging en overlevingsdrang.
De verdienste van Zvyagintsev is dat hij nergens partij kiest voor Elena of Vladimir. Hij registreert het doen en laten van zijn personages met superieure afstandelijkheid en laat het aan de kijker over om een moreel oordeel te vellen. En dat blijkt na afloop van deze beklemmende film niet eenvoudig...
 |
| Elena wordt met veel naturel vertolkt de Russische actrice Nadezhda Markina. |
Elena werd op het voorbije Filmfestival van Gent uitgeroepen tot Beste Film.
JN.
Elena (Rusland-2011): in de bioscoop vanaf 21 maart 2012.
Met: Nadezhda Markina, Andrey Smirnov, Yelena Lyadova en Aleksey Rozin.
Genre: psychosociaal familiedrama
 |
 |
 |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten