Funny how?: Opstand van de dienstmeiden

The Help van Tate Taylor ★★★

Jackson, Mississippi, begin jaren zestig. Aibileen Clark (ontroerend vertolkt door Viola Davis) is een arme, alleenstaande zwarte vrouw die al sinds haar jeugd werkt als dienstmeid in de blanke, welgestelde huishoudens van het stadje. Haar grootmoeder was een huisslavin, haar moeder een dienstmeid, en ook Aibileens zwarte vriendinnen werken als huishoudsters voor de blanke elite in Jackson.

Viola Davis als de zwarte huismeid Aibileen.

Aibileens huidige werkgeefster Elizabeth (Ahna O'Reilly) heeft een postnatale depressie en kijkt amper om naar haar eigen dochtertje. Aibileen geeft het kind de liefde die het niet van haar moeder krijgt, kookt, kuist, wast, strijkt en doet de boodschappen. Ze verdient 95 cent per uur, dat is 182 dollar per maand, zonder enige vorm van sociale zekerheid. Klagen doet Aibileen niet, want ze wil haar job niet kwijt. Tot de jonge, eigenwijze journaliste Skeeter (Emma Stone) haar interviewt voor een boek over het onrecht waaronder de zwarte dienstmeiden in Jackson lijden...

Emma Stone als Skeeter.

Getuigenissen

Cover van de roman.

The Help is een degelijk psychosociaal drama van de Amerikaanse regisseur Tate Taylor, die zich baseerde op de gelijknamige bestseller van de Amerikaanse romanschrijfster Katrhyn Stockett. Zij verzamelde tientallen getuigenissen van Afro-Amerikaanse vrouwen die in de jaren zestig werkten als dienstmeid in Louisiana.

Het boek verscheen in 2009 en ging intussen wereldwijd ruim vijf miljoen keer over de toonbank. Ook de verfilming door Taylor doet het erg goed en bracht in de VS alleen al reeds 170 miljoen dollar op. Niet slecht voor een productie met een budget van 25 miljoen dollar.

Octavia Spencer als Minny.

Apartheid

Regisseur Tate Taylor verplaatste het verhaal van The Help naar Jackson, Mississippi: de plek waar hij zelf geboren en getogen is. De Amerikaanse staat Mississippi was begin jaren zestig nog vergeven van aanhangers van de zogeheten Ku Klux Klan: de radicale blanke apartheidsbeweging in de VS, die er niet voor terugdeinsde om zwarten te vermoorden vanwege hun huidskleur. In het zuiden van de VS gold destijds op heel wat plekken een onverholen systeem van segregatie tussen blanken en zwarten. Zwarten waren er tweederangsburgers die niet mochten eten in hetzelfde restaurant als de blanken, eigen scholen en kerken hadden, achteraan in de bus moesten zitten, aparte toiletten moesten gebruiken en naar verluidt zelfs geen boeken mochten aanraken die door blanken gelezen werden. In The Help wordt dit geïllustreerd met de scène waarin de rebelse Minny (prachtrol van Octavia Spencer), ook een zwarte huismeid en Aibileens beste vriendin, wordt ontslagen omdat zij hetzelfde toilet gebruikte als haar racistische werkgeefster Hilly (een snedige Bryce Dallas Howard). Minny besluit dan maar om in dienst te treden bij Celia (Jessica Chastain): één van de weinige blanken in Jackson die haar wel met respect behandelt.

Haat/liefde

Officieel waren zwarte Amerikanen in de jaren zestig vrije burgers. In de praktijk werden zij echter nog steeds onderworpen aan een subtiele variant op de wrede slavernij waaronder hun grootouders gebukt gingen. Dat leverde een merkwaardige spanning op tussen blanken en zwarten: een soort van haat-liefde-verhouding die in The Help voortdurend voelbaar is op de achtergrond van de complexe relatie tussen de zwarte dienstmeiden en hun blanke werkgeefsters. De blanke vrouwen in The Help zijn immers ooit zelf als kind verzorgd en opgevoed door een zwarte dienstmeid.

Het bridgeclubje van de blanke vrouwen in Jackson blijkt een bende gemene hypocrieten.

Betrokkenheid

Jessica Chastain als Celia.

Behalve zijn boeiende historische en psychosociale thematiek, is de grote verdienste van The Help vooral dat we ons als kijker na een tijdje echt betrokken voelden bij die kleine, gezellige, maar ook erg bekrompen, hypocriete en soms ronduit vileine gemeenschap in Jackson. Dat gevoel van betrokkenheid is onder meer te danken aan het verzorgde camerawerk en de toepasselijke filmlocaties, decors en rekwisieten. De knusse huizen, nette voortuintjes, kleurige kleding, modieuze kapsels, kitscherige make-up, mooie auto's en levenslustige muziek uit de sixties wekken het Jackson van weleer op een geloofwaardige manier tot leven.

Karikaturaal

De zwarte actrices presteren voortreffelijk, met glansrollen voor Viola Davis en Octavia Spencer. Ook de blanke actrices zitten goed in hun rol, maar hun personages zijn vrijwel allemaal karikaturen. Met name Hilly, uitstekend vertolkt door Bryce Dallas Howard, is een bitch you love to hate.

Bryce Dallas Howard als Hilly.

De running gag met Minny's chocoladetaart (die we hier niet verklappen) is op het randje van puberaal. Maar zulke tragikomische aspecten van The Help waren ongetwijfeld bedoeld om het drama van de zwarte huismeiden verteerbaar te houden.

JN.

The Help (USA/India/Verenigde Arabische Emiraten-2011): in de bioscoop vanaf 18 januari 2012.

Met: Viola Davis, Emma Stone, Octavia Spencer, Bryce Dallas Howard, Ahna O'Reilly, Jessica Chastain, Allison Janney en Sissy Spacek.

Genre: psychosociaal drama

Klik op de oranje link voor de trailer: The Help - trailer