Hoeveel impact een scenario kan hebben op de verfilming ervan blijkt uit de kwaliteiten én gebreken van Places in the Heart: een mooi in beeld gebracht sociaal (melo)drama uit 1984 van de Amerikaanse regisseur Robert Benton, dat zich afspeelt in het racistische Texaanse stadje Waxahachie vanaf 1935, in het midden van de Grote Depressie dus, met een Oscarwinnende hoofdrol van Sally Field en een nog betere bijrol van de zwarte acteur Danny Glover, gebaseerd op een door regisseur Benton zelfgeschreven scenario dat op narratief vlak echter steken laat vallen, waardoor de film, spijts zijn beloftevolle potentieel, uiteindelijk toch aanvoelt als een gemiste kans. Merkwaardig dus dat ook het gebrekkige scenario van Places in the Heart een Oscar won.
Harde tijden
Volgens het Japanse gezegde "Een bij steekt een huilend gezicht" komt een ongeluk nooit alleen en moet je bij tegenvallers positief blijven om te vermijden dat een negatieve houding bijdraagt tot nog meer ongeluk. Dat blijkt ook uit Places in the Heart, waarvan het verhaal draait rond de onfortuinlijke lotgevallen en het hardnekkige doorzettingsvermogen van het hoofdpersonage Edna Spalding (Sally Field).
Edna is een gelukkig getrouwde jonge vrouw, die samen met haar echtgenoot Royce Spalding (bijrol van Ray Baker) en hun twee jonge kinderen in hun boerderijtje in Waxahachie, Texas wonen. Royce werkt in het stadje als de plaatselijke sheriff, maar hij wordt in 1935 op een dag per ongeluk doodgeschoten door de stomdronken zwarte tiener Wylie (bijrolletje van De'voreaux White).
Edna staat er nu samen met haar zoontje Frank en dochtertje Possum (gespeeld door Yankton Hatten en Gennie James) alleen voor. Bovendien heeft Edna amper geld om de hypothecaire lening voor haar boerderij verder af te betalen. De plaatselijke bankier Albert Denby (bijrol van Lane Smith) adviseert Edna dan ook om haar boerderij te verkopen. Daar wil Edna echter niets van weten.
Edna en haar beide kinderen zitten in zak en as...
Gelukkig daagt de zwarte zwerver Moses "Moze" Hadner (Danny Glover) op, die Edna wil helpen om katoen te verbouwen op haar landbouwgrond zodat zij haar lening bij de bank zou kunnen blijven afbetalen. Dat is echter makkelijker gezegd dan gedaan, temeer omdat de katoenprijs daalde als gevolg van de zware economische crisis...
Doorleefd
Sally Field werd voor haar doorleefde hoofdrol van de getroebleerde Edna bekroond met een Oscar en een Golden Globe. Maar wij hebben eigenlijk nog meer genoten van Danny Glover in zijn veelzijdige belichaming van de sympathieke Moze: een door armoede en tegenspoed getekende maar weerbare en intelligente zwarte man, die er alles aan doet om te overleven terwijl de economische crisis én het wijd verbreide racisme dat erg moeilijk maken.
Danny Glover als Moze.
Ook John Malkovich overtuigt in zijn bijrol van de blinde en eigenzinnige oorlogsveteraan Mister Will, die als kostganger een kamer huurt ten huize van Edna en daar, net als Moze, stilaan een nauwe band ontwikkeld met Edna en haar kinderen. Malkovich kreeg voor zijn vertolking onder meer een Oscarnominatie.
Mister Will (uiterst links) schuilt samen met Edna, haar kinderen en Moze in Edna's stormkelder tijdens een vernietigende orkaan.
Ook de rest van de cast acteert verdienstelijk, met name:
- Ed Harris in zijn bijrol van Edna's schoonbroer Wayne Lomax, die zijn vrouw Margaret bedriegt met de nochtans ook getrouwde lerares Viola Kelsey;
- Lindsay Crouse in haar bijrol als Margaret Lomax (Edna's zuster en Wayne's echtgenote);
- Amy Madigan in haar bijrol als de overspelige lerares Viola Kelsey (Wayne's minnares);
- en Jay Patterson in zijn bijrol van de geldzuchtige, oneerlijke en racistische katoenhandelaar W.E. Simmons, die een hekel heeft aan Moze.
Ed Harris en Amy Madiga als de overspelige tortelduifjes Wayne en Viola.
Mooie sfeerschepping
Places in the Heart wekt de habitat van de personages op een geloofwaardige en sfeervolle manier tot leven met onder meer mooie locatie-opnames in Waxahachie onder leiding van de getalenteerde Spaanse cameraman Néstor Almendros, vintage kostuums van Ann Roth (ook genomineerd voor een Oscar), old timers en oude rekwisieten in verweerde decors. Qua sfeerschepping is de film vergelijkbaar met de nog mooier in beeld gebrachte coming-of-age-kroniek The Color Purple die Steven Spielberg (één van onze favoriete regisseurs) een jaar later (in 1985) voltooide, die ook focust op de tragische lotgevallen van het vrouwelijke hoofdpersonage (gespeeld door Whoopi Goldberg) in en rond een aftandse boerderij in het zuiden van de VS, waarin Danny Glover ook uitblinkt.
Edna en Moze ploegen Edna's katoenveld om.
Narratieve gebreken
Lindsay Crouse als Margaret.
De grootste gebreken van Places in the Heart vloeien voort uit de keuze van scenarist en regisseur Robert Benton om de hoofdplot over de boeiende dynamiek tussen Edna, Moze, Mister Will en Edna's kinderen te vaak af te wisselen met de romantische subplot over de driehoeksverhouding tussen de overspelige Wayne, zijn geheime minnares Viola en zijn onwetende echtgenote Margaret (terwijl Margaret bovendien bevriend is met Viola en Viola's echtgenoot). Die subplot gaat ten koste van de (karakter)ontwikkeling in de hoofdplot, terwijl de (karakter)ontwikkeling in de subplot ook beperkt blijft (vermits het immers om slechts een subplot gaat). Daardoor blijf je als kijker na afloop van de film toch wat op je honger zitten, spijts de inventieve slotscène in de stadskerk.
JN.
Places in the Heart (USA-1984): beschikbaar op dvd en blu-ray disc, alsook te bekijken via verschillende streamingdiensten.
Met: Sally Field, Danny Glover, Ed Harris, John Malkovich, Lindsay Crouse, Amy Madigan, Ray Baker, Yankton Hatten, Gennie James, Lane Smith en Jay Patterson.
Genre: sociaal drama / romantiek
zaterdag 1 maart 2025
NIEUWS!
Hollywoodicoon
Gene Hackman
samen met vrouw en hond
dood aangetroffen in hun villa
Gene Hackman in zijn Oscarwinnende hoofdrol van de obsessieve politiedetective "Popeye" Doyle in de briljante politiefilm The French Connection.
De beroemde Amerikaanse karakteracteur Gene Hackman is afgelopen woensdag, op 26 februari 2025, samen met zijn echtgenote Betsy Arakawa en één van hun honden levenloos aangetroffen in hun villa in de Amerikaanse stad Santa Fe. Hackman was eind januari net 95 geworden, zijn vrouw was 65. Hun doodsoorzaak is nog onbekend, maar volgens de plaatselijke autoriteiten "verdacht genoeg om een onderzoek te openen". Hackman was een erg getalenteerde en veelzijdige method-acteur die in zijn lange carrière vanaf 1961 tot in 2004 meespeelde in zo'n 80 films. Dat leverde hem een rist internationale filmprijzen op, waaronder twee Oscars: voor zijn intense hoofdrol van de hardnekkige politiedetective Jimmy "Popeye" Doyle in de briljante politiefilm The French Connection uit 1971 en voor zijn al even charismatische bijrol van de hardvochtige sheriff "Little" Bill Daggett in de schitterende anti-western Unforgiven uit 1992.
Gene Hackman als 21-jarige marinier in december 1951.
Eugene ("Gene") Alden Hackman werd geboren op 30 januari 1930 in de Californische stad San Bernardino.
In 1946 deed de 16-jarige Gene alsof hij ouder was om in dienst te kunnen treden bij het Amerikaanse marinierskorps. Zo diende hij tot eind 1951 als marconist in onder meer China, Hawaï en Japan. Een motorongeluk maakte een einde aan zijn militaire carrière.
Vijf jaar later, in 1956, begon hij met acteren toen hij op 26-jarige leeftijd in de Californische stad Pasadena enkele maanden theaterlessen volgde in het plaatselijke Pasadena Playhouse, waar Hackman als student naar verluidt echter de laagste score ooit haalde: slechts 1,3 op 10! Volgens zijn toenmalige klasgenoot Dustin Hoffman (later ook uitgegroeid tot een wereldberoemde Hollywoodster) acteerde Hackman destijds al met zoveel ongekunstelde naturel dat men in het Pasadena Playhouse ten onrechte dacht dat Hackmans spontane acteerstijl geen acteren was. Hoe dan ook, na slechts drie maanden werd Hackman door het Pasadena Playhouse aan de deur gezet wegens zijn beweerde "gebrek aan acteertalent". Bovendien had hij met zijn alledaagse en stilaan kalende karakterkop niet het uiterlijk van een knappe filmster.
Hackman liet zich echter niet ontmoedigen en begon later dat jaar in 1956 acteerlessen te volgen bij de gerenommeerde method-acteercoach George Morrison in New York. Dat wierp vruchten af, want Hackman groeide in de loop der jaren uit tot één van de meest gerespecteerde acteurs aller tijden.
Doorbraak
Hackmans doorbraak begon in 1967, toen hij een Oscarnominatie en National Society of Film Critics Awardkreeg voor zijn bijrol van de bankrover Buck Barrow in de vernieuwende, tragiromantische gangsterbiopic en road movieBonnie and Clyde, met Faye Dunaway en Warren Beatty in de titelrollen van het beruchte misdaadkoppel Bonnie Parker en Clyde Barrow, onder regie van Arthur Penn (lees ons In Memoriam over Penn hier). Hackman was toen al 37.
Gene Hackman als Buck Barrow (links) en Warren Beatty als Bucks jongere broer Clyde Barrow in Bonnie and Clyde.
Vier jaar later, in 1971, volgde Hackmans schitterende hoofdrol van de intense politiedetective en antiheld Jimmy "Popeye" Doyle in de briljante en invloedrijke politiefilm The French Connection van William Friedkin (één van onze favoriete regisseurs; lees ons In Memoriam over Friedkin hier). Hackman werd voor zijn iconische vertolking bekroond met een Oscar, Golden Globe, BAFTA Award en National Board of Review Award in de categorie beste acteur. The French Connection behoort totonze favoriete politiefilms. Lees onze recensiehieren bekijk de trailerhier.
Gene Hackman als de verbeten politiedetective Jimmy "Popeye" Doyle tijdens de fameuze car chase in The French Connection.
Datzelfde jaar viel Hackman ook op met zijn vertolking van de rijke, uiterst vrouwonvriendelijke en meedogenloze rancher Brandt Ruger in de westernThe Hunting Party (1971) van Don Medford, met o.a. Oliver Reed en Candice Bergens als Hackmans tegenspelers.
Veelzijdig
Later in de jaren 70 bevestigde Hackman zijn veelzijdige acteertalent met zijn memorabele vertolkingen van o.a.:
- de criminele slachthuisbaas en pooier Mary Ann in de eigenzinnige gangsterfilm Prime Cut van Joe Wizan uit 1972;
- de dominee Frank Scott in de rampenfilm en kaskraker The Poseidon Adventure van Ronald Neame uit 1972 over de ondergang van een groot passagiersschip, waarmee Hackman een BAFTA Award won in de categorie beste acteur;
- de opvliegende ex-gedetineerde Max Millan in de psychosociale road movieScarecrow van Jerry Schatzberg uit 1973, met Al Pacino (ook één van onze favoriete acteurs) als Hackmans tegenspeler;
- de eenzame en paranoïde afluisterexpert Harry Caul in de beklemmende psychosociale thriller The Conversation uit 1974 van Francis Ford Coppola (ook één van onze favoriete regisseurs). Hackman won hiermee zijn tweede National Board of Review Award in de categorie beste acteur. Lees onze recensie hier en bekijk een filmfragment met Hackman en een nog jonge Harrison Ford hier;
- de politiedetective Jimmy "Popeye" Doyle in de geslaagde sequelThe French Connection II van John Frankenheimer uit 1975;
- en de privédetective Harry Moseby in het neo noir verdwijningsmysterie Night Moves van Arthur Penn uit 1975.
Gene Hackman als de eenzame en paranoïde afluisterexpert Harry Caul in The Conversation.
Dat Hackman ook komische rollen aankon, bewees hij met zijn grappige vertolking van de ambitieuze maar tragikomische schurk Lex Luthor (één van de beste movie villains aller tijden) in de onderhoudende superheldenfilm Superman van Richard Donner uit 1978 en in de sequelsSuperman II van Richard Lester uit 1980 en Superman IV: The Quest for Peace van Sidney J. Furie uit 1987, met telkens Christopher Reeve in de titelrol.
Gene Hackman als de tragikomische supervillain Lex Luthor in Superman.
Hackman blonk ook uit met zijn vertolkingen van:
- de getroebleerde goudzoeker Jack McCann in het eigenzinnige psychosociaal drama Eureka van Nicholas Roeg uit 1983, met Theresa Russell en Rutger Hauer als Hackmans tegenspelers;
- de koppige en gedreven basketbalcoach Norman Dale in het populaire sportdrama Hoosiers van David Anspaugh uit 1986, met Barbara Hershey en Dennis Hopper (ook één van onze favoriete acteurs) als Hackmans tegenspelers;
- de jaloerse minister van Defensie David Brice in de boeiende politieke thriller No Way Out van Roger Donaldson uit 1987, met Kevin Costner in de hoofdrol;
- de no nonsenseFBI-agent Rupert Anderson in het broeierige, antiracistische misdaaddrama Mississippi Burning van Alan Parker uit 1988, ook één van onze favoriete politiefilms, met Willem Dafoe als FBI-collega. Hackman won met zijn hoofdrol een Zilveren Beer op het Filmfestival van Berlijn en zijn derde National Board of Review Award. Bekijk een intens filmfragment met Hackman in topvorm hier;
- de advocaat Jedediah "Jed" Tucker Ward in het boeiende rechtbank- en familiedrama Class Action van Michael Apted uit 1991, met Mary Elizabeth Mastrantonio als Hackmans tegenspeelster.
Gene Hackman (links) en Willem Dafoe in Mississippi Burning als een duo vastberaden FBI-agenten die in de jaren 60 in een racistisch stadje in Mississippi arriveren om er onderzoek doen naar de ware toedracht achter de onrustwekkende verdwijning van drie jonge burgerrechtenactivisten.
Met zijn charismatische bijrol van de hardvochtige sheriff "Little" Bill Daggett (ook één van de beste movie villains aller tijden) in de briljante, Oscarwinnende anti-western Unforgiven van en met Clint Eastwood uit 1992 won Hackman opnieuw een Oscar, Golden Globe en BATA Award.Unforgiven behoort tot onze favoriete westerns, alsook tot onze favoriete road movies enonze favoriete filmstout court (ongeacht het genre). Bekijk de trailer hier en een intens filmfragment met o.a. Hackman en zijn tegenspeler Richard Harris hier.
Gene Hackman als de meedogenloze sheriff "Little" Bill Daggett in Unforgiven.
Minder flamboyant, maar ook briljant is Hackmans veelzijdige vertolking van de corrupte en eenzame advocaat Avery Tolar (ook één van de beste movie villains aller tijden) in de meeslepende advocatenthriller The Firm van Sydney Pollack uit 1993, met Tom Cruise in de hoofdrol als een jonge, ambitieuze advocaat in gewetensnood.
Gene Hackman schittert in zijn bijrol als de corrupte en eenzame advocaat Avery Tolar in The Firm.
Vanaf het midden van de jaren 90 maakte Hackman indruk met zijn vertolkingen van o.a.:
- de tiran John Herod in de western The Quick and the Dead van Sam Raimi uit 1995, met Sharon Stone (één van de mooiste filmgodinnen aller tijden), Russell Crowe en Leonardo DiCaprio als Hackmans tegenspelers;
- de autoritaire kapitein Franklin "Frank" Ramsey in de intense onderzeebootthriller Crimson Tide van Tony Scott uit 1995, met Denzel Washington (lees ons biografische portret hier) als de eerste officier die aan boord van Ramsey's atoomonderzeeboot in conflict komt met de kapitein;
- de tragikomische B-filmregisseur Harry Zimm in de vermakelijke misdaadkomedie Get Shorty van Barry Sonnenfeld uit 1995, met John Travolta in de hoofdrol. Bekijk een hilarisch filmfragment met Hackman, Dennis Farina en Jon Gries hier;
- de conservatieve senator Kevin Keeley in de komedie The Birdcage van Mike Nichols uit 1996, waarvoor Hackman een Screen Actors Guild Award kreeg;
- de seksueel agressieve Amerikaanse president Alan Richmond in de politieke misdaadthriller Absolute Power van Clint Eastwood uit 1997, met Clint Eastwood in de hoofdrol;
- de belastingadvocaat Henry Hearst in het neo noir misdaadmysterie Under Suspicion van Stephen Hopkins uit 2000, met Morgan Freeman en Monica Bellucci (ook één van de mooiste filmgodinnen aller tijden) als Hackmans tegenspelers;
- de tragikomische pater familias Royal Tenenbaum in de eigenzinnige tragikomedie The Royal Tenenbaums van Wes Anderson uit 2001, waarmee Hackman een Golden Globe won in de categorie beste acteur in een musical of komedie;
- de oneerlijke jury-adviseur Rankin Fitch in het verrassende rechtbankdrama Runaway Jury van Gary Fleder uit 2003, met John Cusack, Dustin Hoffman en Rachel Weisz als Hackmans tegenspelers.
Vuurwerk tussen Gene Hackman (rechts) en Denzel Washington in de intense onderzeebootthriller Crimson Tide.
Pensioen
In 2003 kreeg Hackman de Cecil B. DeMille Award (een ere-Golden Globe) voor zijn hele carrière.
Gene Hackman en zijn vrouw Betsy op 28 maart 2024 in Sante Fe.
Het jaar daarop, in 2004, was hij nog te zien in zijn hoofdrol van de (fictieve) voormalige Amerikaanse president Monroe "Eagle" Cole in de politieke satire Welcome to Mooseport van Donald Petrie. Dat was Hackmans laatste filmrol. Hij was destijds 74 jaar.
De meest recente foto's van Hackman in het openbaar dateren van bijna een jaar geleden, toen hij op 28 maart 2024 samen met zijn 30 jaar jongere echtgenote Betsy Arakawa (een klassieke pianiste) ging lunchen in het restaurant Pappadeaux Seafood Kitchen in Santa Fe, New Mexico. Hackman had toen al de gezegende leeftijd van 94.
Om van te snoepen
Met zijn topvertolkingen droeg Hackman bij tot de kwaliteit van heel wat films waarin hij meespeelde, zoals de tijdloze meesterwerken The French Connection, The Conversation en Unforgiven. En hoewel niet alle films waarin hij meespeelde hoogvliegers zijn, was het toch telkens snoepen van Hackmans charisma en acteertalent.
He Walked by Night van Alfred L. Werker en Anthony Mann ★★★½
Wie van politiefilms houdt, kunnen we de beklijvende Amerikaanse klassieker He Walked by Night uit 1948 aanbevelen. Gebaseerd op de echte speurtocht van de politie in Los Angeles in 1945 en 1946 naar de notoire crimineel en cop killerErwin "Machine-Gun" Walker, draait deze politiethriller rond de moeizame zoektocht van het Los Angeles Police Departement naar de mysterieuze, sluwe en moorddadige misdadiger Roy Morgan alias Roy Martin, met brio gespeeld door Richard Basehart.
Richard Basehart als de voortvluchtige crimineel Roy.
Geloofwaardig
Geschreven door John C. Higgins en Crane Wilbur en geregisseerd door Alfred L. Werker en Anthony Mann, biedt He Walked by Night een boeiende en geloofwaardige blik achter de schermen van hardnekkig politioneel speurwerk, zoals ook het geval is in onder meer:
- de invloedrijke Duitstalige misdaadklassieker M: Eine Stadt sucht einen Mörder van Fritz Lang uit 1931 (één van onze favoriete films over seriemoorden; bekijk de hele film hier);
- de klassieke politiefilm The Naked City van Jules Dassin uit 1948;
- het uitstekende neo noir misdaadmysterie L.A. Confidential van Curtis Hanson uit 1990 (ook één van onze favoriete politiefilms; bekijk de hele film hier);
Roy Roberts als politiekapitein Breen (links) en Scott Brady als politiesergeant Marty Brennan.
De cast van He Walked by Night acteert overtuigend, met name Roy Roberts als de no nonsense politiekapitein Breen, en Scott Brady als de gedreven politiesergeant Marty Brennan. Maar het is Richard Basehart die de show steelt met zijn charismatische vertolking van de voortvluchtige en schijnbaar ongrijpbare crimineel Roy: een zwijgzame, ijskoude en ingenieuze sociopaat die de politie altijd een stap voor lijkt te zijn. Baseharts vertolking is echter geen karikaturale movie villain, want in veelzeggende scènes toont Basehart dat onder Roys kille uitstraling een wantrouwige en opgejaagde eenzaat van vlees en bloed schuilgaat, zoals in de scène waarin hij zwetend en trillend zijn kogelwonde verzorgt tijdens een pijnlijke zelfoperatie, wat naar verluidt een inspiratiebron was voor de gelijkaardige scène in de briljante neo-western en misdaadthriller No Country for Old Men van Joel en Ethan Coen uit 2007 (ook één van onze favoriete films over seriemoorden en tevens één van onze favoriete westerns) waarin Javier Bardem als de enigmatische huurmoordenaar Anton Chigurh (één van de beste movie villains aller tijden) zijn kogelwonden verzorgt tijdens een zelfoperatie.
Roy verzorgt eigenhandig zijn kogelwonde tijdens zijn pijnlijke zelfoperatie.
Film noir sfeerschepping
Goeddeels opgenomen op locatie in Los Angeles en gefilmd in sfeervol zwart-wit onder leiding van de gerespecteerde cameraman John Alton, schept de schaduwrijke clair-obscur belichting in He Walked by Night een film noir-atmosfeer die voluit tot uitdrukking komt tijdens de intense finale die begint in en rond Roys woning en eindigt met een setpiece in de fotogenieke ondergrondse riooltunnels van Los Angeles. De slotsequentie in de riooltunnels was wellicht een inspiratiebron voor de expressionistische aanblik van de gelijkaardige sequentie in het sfeervolle en visueel verbluffendefilm noir-mysterie The Third Man van Carol Reed uit 1949 waarin Orson Welles als de gluiperige sociopaat Harry Lime achterna gezeten wordt in de riooltunnels van de Oostenrijkse hoofdstad Wenen (bekijk de hele film hier).
Stilte
De spaarzame muziek in He Walked by Night werd gecomponeerd door Leonid Raab. In heel wat sequenties is echter géén muziek te horen, zelfs niet in sommige spannende sequenties. En ook dat werkt, want de stilte draagt bij tot een authentieke en beklemmende sfeerschepping.
JN.
He Walked by Night (USA-1948): beschikbaar op dvd en blu-ray disc, alsook te bekijken via verschillende streamingdiensten.
Met: Richard Basehart, Scott Brady, Roy Roberts, Whit Bissell, James Cardwell en Jack Webb.
The Wicker Man is een beklemmend folk horror-mysterie uit 1973 van de Engelse regisseur Robin Hardy, gebaseerd op een uitstekend scenario van de getalenteerde scenarist Anthony Shaffer die op zijn beurt inspiratie vond in de roman Ritual uit 1967 van David Pinner.
Het fascinerende verhaal draait rond de Britse politiesergeant Neil Howie (gespeeld door Edward Woodward), die arriveert op een afgelegen Schots eiland om er de onrustwekkende verdwijning van een meisje te onderzoeken. Tot zijn verbazing houden de eilandbewoners er bizarre gebruiken op na. Zit de plaatselijke aristocraat Lord Summerisle (vertolkt door horroricoon Christopher Lee) daar voor iets tussen...?
The Wicker Man groeide uit tot een zeer invloedrijke cultklassieker in het folk horror-subgenre, dankzij onder meer de onheilspellende sfeerschepping en spanningsopbouw, met focus op het vreemde, libertijnse en geheimzinnige gedrag van de eilandbewoners, de meeslepende vertolking van Edward Woodward als de hardnekkige en verontwaardigde christelijke speurneus Howie, de charismatische glansrol van Christopher Lee (één van onze favoriete acteurs) als de flegmatieke Lord Summerisle, en de shockerende, onvergetelijke finale.
Minpunten? Wel, op filmtechnisch en visueel vlak is de film wisselvallig, zowel qua production design als op het vlak van belichting, camerawerk en montage. Desondanks, is The Wicker Man één van de beste folk horror-films aller tijden.
Wie wil weten waar de eigenzinnige Amerikaanse cineast Ari Aster (één van onze favoriete regisseurs) de mosterd haalde voor zijn eigen uitstekende folk horror-thriller Midsommar uit 2019 (één van onze favoriete horrorfilms; lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier), kan hieronder The Wicker Man bekijken.
In 2023 werd The Wicker Man gerestaureerd naar aanleiding van de 50ste verjaardag van de film. Die gerestaureerde versie duurt zo'n 8 minuten langer dan de oorspronkelijke bioscoopversie.
Om de gerestaureerde versie te bekijken, klikt u hieronder in het videoscherm op de link "Watch on Odnoklassniki" en dan op de playbutton, en rechtsonder op het ondertitels-icoontje voor Engelstalige ondertitels en bij instellingen op "Quality" en 720p of 1080p voor hogere beeldkwaliteit.
(Klik op de link "Watch on Odnoklassniki" en dan op de playbutton, en rechtsonder op het ondertitels-icoontje voor Engelstalige ondertitels en bij instellingen op "Quality" en 720p of 1080p voor hogere beeldkwaliteit)
Genre: folk horror / psychosociale thriller / mysterie
Gebaseerd op een scenario van de getalenteerde Amerikaanse schrijver en filmrecensent James Agee, naar de gelijknamige roman uit 1953 van Davis Grubb (die zich liet inspireren door historische feiten rond de échte seriemoordenaar Harry Powers), is The Night of the Hunter een sfeervolle, poëtisch in beeld gebrachte en spannende misdaadthriller van Charles Laughton uit 1955, met oogstrelende expressionistische zwart-wit opnames onder leiding van cameraman Stanley Cortez, mooie sfeerversterkende muziek (zoals de hypnotische liedjes Lullaby en Pretty Fly van Walter Schumann en de traditionele hymne Leaning on the Everlasting Arms) en een charismatische glansrol van Hollywoodster Robert Mitchum als de predikende crimineel en seriemoordenaar Harry Powell (één van de beste movie villains aller tijden) die trouwt met een eenzame weduwe (aanhankelijk vertolkt door Shelley Winters) en haar twee jonge kinderen hardnekkig achtervolgt tijdens de Grote Depressie om een gestolen geldbuit te bemachtigen...
Dit fascinerende regiedebuut van de succesvolle Engelse acteur Charles Laughton was destijds een financiële flop en werd bekritiseerd door heel wat toenmalige filmrecensenten, waarna Laughton geen enkele film meer regisseerde. Doodzonde, want The Night of the Hunter is een uniek meesterwerk dat intussen terecht beschouwd wordt als een briljante cultklassieker.
Droevig nieuws uit Hollywood: David Lynch, één van onze favoriete regisseurs aller tijden, is de voorbije donderdag in Los Angeles overleden. Hij was bijna 79. De kunstzinnige Amerikaanse cultcineast zal vooral herinnerd worden als de bezieler van de vernieuwende tv-serie Twin Peaks en als de regisseur van een rist eigenzinnige en invloedrijke bioscoopfilms, waaronder vijf meesterwerken: de briljante neo noir misdaadthriller Blue Velvet (1986), de meeslepende romantische road movie en misdaadkroniekWild at Heart (1990), de Twin Peaks-prequel Twin Peaks: Fire Walk with Me (1992), het verontrustende psychoseksuele neo noir misdaadmysterie Lost Highway (1997) en de diepgravende psychosociale karakterstudie en metafilm Mulholland Drive (2001).
David Lynch sukkelde al een tijd met zijn gezondheid. In een interview, dat in augustus 2024 verscheen in het maandblad Sight and Sound van het British Film Institute, verduidelijkte Lynch dat hij aan de longziekte emfyseem leed als gevolg van zijn decennialange verslaving aan sigaretten.
Geboren op 20 januari 1946 in het Amerikaanse plattelandsstadje Missoula (in de staat Montana), stak David Keith Lynch reeds als 8-jarige jongen zijn eerste sigaret op. Pas in 2022, toen hij reeds 76 was, stopte hij hij met roken nadat bij hem emfyseem vastgesteld was. Te laat, want in november 2024 zei hij daarover in een interview met het Amerikaanse weekblad People dat hij te weinig zuurstof had: "Ik kan amper door een kamer wandelen."
Van naïeve padvinder tot kunstzinnige cineast
Lynch begon zijn carrière als kunstschilder. Zo studeerde hij in de jaren 60 aan onder meer de Pennsylvania Academy of the Fine Arts in de Amerikaanse stad Philadelphia. Dat leverde unieke, vaak bizarre kunstwerken op. Ook later in zijn leven bleef Lynch actief als kunstschilder.
David Lynch in 2009, poserend voor één van zijn schilderijen.
Tijdens zijn verblijf als kunststudent in Philadelphia zag Lynch in die grootstad naar eigen zeggen "zieke" en angstaanjagende dingen. Oorspronkelijk een zorgeloze plattelandsjongen en Boy Scout (padvinder), begon de jonge kunstenaar in Philadelphia te beseffen dat achter en onder de American Dream een verborgen, verschrikkelijke dimensie schuilgaat waarin armoede, drugs, seksuele perversiteiten, misdaad en geweld lelijk huishouden. Zijn persoonlijke ervaringen van dat contrast tussen de schone schijn van het dagelijks leven in Amerika en de verontrustende realiteit die er achter schuilgaat was voor Lynch niet alleen een inspiratiebron voor zijn eerste langspeelfilm -de bizarre zwart-wit nachtmerrie Eraserheaduit 1977, door Lynch ooit omschreven als My Philadelphia Story- maar ook een terugkerend basisthema in de meeste van zijn latere films. Dat autobiografische aspect van zijn films verduidelijkte Lynch in 1986 tijdens een onthullend interview over zijn (toen net voltooide) meesterwerk Blue Velvet (bekijk dat interview hier).
Jack Nance als het getroebleerde hoofdpersonage Henry in de bizarre nachtmerrie Eraserhead.
De spanning tussen de schone schijn en de bittere realiteit vormt een rode draad doorheen het oeuvre van Lynch (zie verder). Dat werkte hij vaak uit door (wens)dromen van personages te tonen die zelfs in hun dromen uiteindelijk niet kunnen ontsnappen aan de werkelijkheid, waarbij Lynch het onderscheid tussen droom/inbeelding en realiteit vaak doelbewust vaag hield, wat verwarring schept en in hoofde van de kijkers aanleiding geeft tot uiteenlopende interpretaties. Ook dat geeft blijk van het kunstzinnige, compromisloze karakter van Lynch.
Doorbraak
Na Eraserhead blikte Lynch in 1980 zijn veel toegankelijkere biopic The Elephant Man in: een aangrijpend en in sfeervol zwart-wit gefilmd historisch drama over de tragische en ontroerende lotgevallen van de zwaar misvormde Engelsman Joseph Merrick (1862-1890), gespeeld door John Hurt. De film kreeg maar liefst 8 Oscarnominaties (voor onder meer beste film, beste regie, beste acteur en beste scenario), maar kon geen enkele nominatie verzilveren.
John Hurt, verborgen onder zware make-up, als John Merrick en Anthony Hopkins als de sympathieke dokter Frederick Treves in The Elephant Man.
Flop
Dankzij het succes van The Elephant Man kreeg Lynch de kans om het sciencefictionavontuur Dune te verfilmen, gebaseerd op de gelijknamige roman uit 1965 van de Amerikaanse sciencefictionauteur Frank Herbert. Het ambitieuze en dure sciencefictionepos (met Kyle MacLachlan in de hoofdrol) kwam uit in 1984, maar was een financiële flop en werd in de grond geboord door heel wat filmrecensenten.
Kyle MacLachlan in Dune.
Invloedrijke meesterwerken
In 1986 maakte Lynch een ijzersterke comeback met zijn briljante psychoseksuele neo noir misdaadthriller Blue Velvet (één vanonze favoriete films), waarin hij de perverse en gewelddadige onderbuik van de American Dream exploreerde op basis van een zelfgeschreven scenario.De hoofdrollen werden vertolkt door Kyle MacLachlan, Isabella Rossellini, Laura Dern en Dennis Hopper (één van onze favoriete acteurs). Bekijk een filmfragment hier en de hele film hier.
Isabella Rossellini in Blue Velvet.
Blue Velvet was (en is) een erg invloedrijke film, vooral op het vlak van sfeerschepping. In dit visueel verbluffende misdaadmysterie slaagde Lynch er voor het eerst in om zijn unieke, surrealistische, onmiskenbaar artistieke filmstijl te botvieren in een film die toch toegankelijk genoeg was om een ruim publiek aan te spreken. Zo combineerde Lynch een spannend detectiveverhaal met zwarte humor, shockerend geweld, één van de meest verontrustende slechteriken in de filmgeschiedenis (onnavolgbaar vertolkt door Dennis Hopper, die met zijn glansrol van de zwaar gestoorde crimineel Frank Booth in onze Top 150 van de beste movie villains aller tijden belandde), sadomasochistische erotiek, groezelige vintage sets in vale kleuren, kitscherige romantiek, sfeervolle muziek (van o.a. Angelo Badalamenti en Roy Orbison) en een dreigende ondertoon. Dat leverde een bevreemdend, intrigerend, bij uitstek Lynchiaans universum op, waarin provocerende contrapunten tegen elkaar uitgespeeld worden (een beproefde techniek in het surrealisme), waarmee Lynch wilde aantonen dat onder het ogenschijnlijk keurige leven van de doorsnee Amerikaan vaak duistere dingen schuilgaan die het daglicht schuwen. Zo zien we in de openingssequentie eerst een blauwe hemel, een wit tuinhekje, rode rozen, gele tulpen en gehoorzame schoolkinderen in een nette Amerikaanse woonwijk waar een vriendelijke brandweerman naar de kijker zwaait, terwijl het lieflijke liefdesliedje Blue Velvet van Bobby Vinton weerklinkt. Daarna toont Lynch echter een geknelde tuinslang onder waterdruk, terwijl de vader van het jonge hoofdpersonage een beroerte krijgt in hun tuin. Vervolgens zoomt de camera in op het gras in de tuin om krioelende insecten te onthullen, terwijl onheilspellende soundscapes weerklinken. Met deze briljante openingssequentie waarschuwt Lynch dat de voorspelbare, veilige leventjes van brave burgers bedreigd kunnen worden door allerlei onvoorspelbare gevaren en dat hun idyllische suburbia plots kan veranderen in een duister dystopia. Dat blijkt iets later in de film ook wanneer het hoofdpersonage Jeffrey -een keurige jongeman, uitstekend vertolkt door Kyle MacLachlan- een afgesneden menselijk oor ontdekt, waarover mieren kruipen. Nadat de camera als het ware afdaalt in de donkere oorholte, begint een bizarre (ingebeelde?) trip naar de criminele onderbuik van Amerika, die pas eindigt wanneer de camera in het slot van de film uitzoomt vanuit Jeffrey's oor.
Het jonge hoofdpersonage is tot op zekere hoogte een personificatie van Lynch zelf: net zoals de welopgevoede en minzame Jeffrey in Blue Velvet nieuwsgierig in de ban geraakt van het psychoseksuele misdaadmysterie rond een getroebleerde nachtclubzangeres (gespeeld door Isabella Rossellini), zo geraakte de welgemanierde Lynch reeds als jonge kunstenaar en cineast gefascineerd door de verborgen schaduwzijden van de condition humaine.
Dennis Hopper (links) en Isabella Rossellini in Blue Velvet.
Ook in Wild at Heart uit 1990 (één van onze favoriete road movies; bekijk de trailer hier), Twin Peaks (een vernieuwende en populaire tv-serie uit 1990, 1991 en 2017) en de daarmee samenhangende film Twin Peaks: Fire Walk with Me (1992), Lost Highway uit 1997 (een angstaanjagend, desoriënterend en visueel verbluffendpsychoseksueel neo noir misdaadmysterie dat ook behoort tot onze favoriete films; lees onze recensie hier en bekijk de hele film hier) en Mulholland Drive uit 2001 (ook één van onze favoriete films) hanteerde Lynch zijn surrealistische en provocerende filmstijl: freudiaanse (wens)dromen, hallucinaties, nachtmerries en werkelijkheid vloeien in elkaar over; geweld wordt gecombineerd met donkere en vaak absurde humor; heel wat personages blijken freaks; close-ups (bijvoorbeeld van een zuchtende mond, insecten en een flakkerend kaars in Blue Velvet of van brandende lucifers en gloeiende sigaretten in Wild at Heart en Lost Highway) fungeren als symbolische schakels naar een volgend shot; groezelige decors, doordachte onder- of overbelichting (soms met gebruik van stroboscopische lichtflitsen), omineuze soundscapes, toepasselijke rock- en popnummers en de mooie muziek van Angelo Badalamenti dragen bij tot sfeerschepping.
Nicolas Cage en Laura Dern in Wild at Heart.
Mede dankzij de creatieve acteursregie van Lynch bevatten zijn films memorabele vertolkingen van onder anderen:
- John Hurt en Anthony Hopkins in The Elephant Man;
- Kyle MacLachlan in Blue Velvet en in de Twin Peaks-franchise;
- Laura Dern in Blue Velvet en in Wild at Heart;
- Dennis Hopper en Dean Stockwell in Blue Velvet;
- Nicholas Cage als "Sailor" Ripley, Willem Dafoe als Bobby Peru (ook één van de beste movie villains aller tijden), Diane Ladd als Marietta Fortune,J. E. Freeman als Marcellus Santos, Harry Dean Stanton als Johnnie Farragut, en Grace Zabriskie als Juana Durango (ook één van de beste movie villains aller tijden) in Wild at Heart;
- Bill Pullman, Patricia Arquette, Robert Loggia, Robert Blake en Michael Massee in Lost Highway;
- en Naomi Watts in Mulholland Drive.
Een betoverend shot in Lost Highway.
Miskend door de Oscarjury
Hoewel David Lynch onmiskenbaar behoort tot de beste en belangrijkste cineasten aller tijden, kreeg hij zelf nooit een Oscar voor één van zijn films (wel een ere-Oscar in 2019 voor zijn hele filmcarrière). Wat ons betreft, mag men de Oscars afschaffen wegens het gebrek aan geloofwaardigheid van die zwaar overgewaardeerde prijsuitreiking. Gelukkig won Lynch op het Filmfestival van Cannes de Gouden Palm voor Wild at Heart en de prijs voor beste regisseur met Mulholland Drive.
Diane Ladd in haar schitterende vertolking van de stikjaloerse moeder Marietta Fortune in Wild at Heart.
Buitenbeentje
Het moge intussen duidelijk zijn dat David Lynch een unieke volbloed kunstenaar was die, hoewel als regisseur decennialang werkzaam in Hollywood, steeds een eigenzinnig buitenbeentje bleef in de filmindustrie. Zijn kritiek op Hollywood verwerkte Lynch vooral in zijn zelfgeschreven metafilm Mulholland Drive (2001): een boeiende psychosociale karakterstudie waarin hoofdrolspeelster Naomi Watts de sterren van de hemel acteert met haar briljante doorbraakrol van de ongelukkige, geflopte actrice Diane, die in slaap valt en een wensdroom beleeft over een leven waarin zij als haar ingebeelde en geïdealiseerde alter ego Betty wél in de smaak valt van Hollywood en zij niét in de steek gelaten wordt door haar biseksuele vriendin Camilla, in de wensdroom Rita genaamd (vertolkt door Laura Harring). Maar zelfs in die droom sluipt de nare werkelijkheid binnen. Net als in Lost Highway: ook een mysterieuze film over gespleten identiteit en geïdealiseerde alter ego's (lees onze interpretatie van Lost Highwayhier).
Naomi Watts brak door met haar briljante dubbelrol van het personage Diane en van haar gedroomde alter ego Betty in Mulholland Drive.
Ook in de Twin Peaks-franchise (die begon in 1990)nam Lynch Hollywood op de korrel, door samen met co-creator Mark Frost en hun co-scenaristen de genreclichés in tv-series door de mangel te halen. De mysterieuze hoofdplot draait rond de zoektocht van de sympathieke FBI-agent Dale Cooper (gespeeld door Kyle MacLachlan) naar de ware toedracht achter de moord op de tiener Laura Palmer (Sheryl Lee) in het fictieve Amerikaanse plattelandsstadje Twin Peaks, waar heel wat bewoners geheimen verbergen... Lynch en Frost injecteerden de serie en de daarmee samenhangende film Twin Peaks: Fire Walk with Me (1992) met een unheimliche sfeerschepping, bizarre personages, dadaïstische humor, tragiromantische subplots, surrealistische droomsequenties, druggebruik en ander zelfdestructief gedrag, geweld, onvoorspelbare plotwendingen en shockerende onthullingen over onder meer incest en andere seksuele perversiteiten. Verzorgd in beeld gebracht en voorzien van Angelo Badalementi's betoverende muziek, was Twin Peaks een fascinerende serie die traditionele tv-series in het stof liet. Mede dankzij de memorabele vertolkingen van heel wat castleden, onder wie Ray Wise, Richard Beymer, Dana Ashbrook, Miguel Ferrer en de bevallige actrices Sheryl Lee, Lara Flynn Boyle, Sherilyn Fenn, Joan Chen, Mädchen Amick en Heather Graham, groeide Twin Peaks uit tot een iconische en populaire serie die de deur opende voor latere kwaliteitsvolle series zoals The Sopranos.
V.l.n.r.: Kyle MacLachlan als de FBI-agent Dale Cooper, Michael J. Anderson als de dwerg "from Another Place" en Sheryl Lee als de getroebleerde scholier Laura Palmer in Twin Peaks.
Beeldenstormer
Met zijn hybride, genre-overstijgende, postmoderne en artistieke filmstijl hoort Lynch thuis in het selecte rijtje van eerdere invloedrijke beeldenstormers die op een originele manier bijdroegen tot de herbronning en revitalisatie van het medium film als een volwaardige kunstvorm, zoals Georges Méliès, Robert Wiene, F.W. Murnau, Abel Gance, Fritz Lang, Louis Buñuel, Akira Kurosawa (ook één van onze favoriete regisseurs), Federico Fellini (ook één van onze favoriete regisseurs), de cineasten van de Franse nouvelle vague en Stanley Kubrick (onze favoriete regisseur).
De getroebleerde Diane slaapt en droomt in Mulholland Drive.
Inspiratiebron
De unieke filmstijl van Lynch had (en heeft) een grote invloed op heel wat andere creatieve cineasten, zoals Jim Jarmusch, David Cronenberg, de gebroeders Coen (die ook behoren tot onze favoriete regisseurs), Quentin Tarantino (ook één van onze favoriete regisseurs), Nicolas Winding Refn en Denis Villeneuve, alsook op scenaristen, cameralui, filmmonteurs, production designers, art directors, decorontwerpers, sound designers, pop- en rocknummers, muziekvideo's en interieurontwerpers.
Lynch zelf is er nu niet meer, maar zijn films blijven een onuitputtelijke bron van verwondering, verrassing, (ont)spanning, fascinatie en inspiratie.
Op de 'Verloren Snelweg' in Lost Highway: onze favoriete film van David Lynch.
Naar aanleiding van het overlijden van Lynch, schreef de TikTokker @dipodz1: "His storytelling was like dreaming, sometimes a nightmare but always a journey that I wanted to be on." Dat kunnen wij alleen maar beamen.
Beste mijnheerLynch: tot ziens, in onze dromen. Of zoals het personage Ben (gespeeld door Dean Stockwell) in Blue Velvet zingt in zijn memorabele playback van het betoverende liefdesliedje In Dreams van Roy Orbison uit 1963 (bekijk dat filmfragment hieronder):
I close my eyes
Then I drift away
Into the magic night
I softly say
A silent prayer
Like dreamers do
Then I fall asleep to dream
My dreams of you
In dreams
I walk
With you
In dreams
I talk
To you
In dreams You're mine
All of the time
We're together
In dreams
In dreams...
Joeri Naanai
(Klik op de playbutton en dan rechtsonder bij instellingen op "Kwaliteit" en op 720p voor hogere beeldkwaliteit)
