Een strak portret van een strakke huurmoordenaar

 The Killer  van David Fincher     ★★★

Na de stijlvolle begingeneriek van The Killer (2023), de nieuwe misdaadthriller van de Amerikaanse cineast David Fincher (lees ons biografische portret hier), volgt een knappe, circa 25 minuten lange sequentie waarin we het titelpersonage (ijskoud vertolkt door Michael Fassbender) leren kennen als een naamloze, enigmatische, ervaren en uiterst methodische huurmoordenaar terwijl hij in Parijs vanuit een leegstaand appartement dagenlang een hotel aan de overkant van de straat observeert (wat herinnert aan Alfred Hitchcocks voyeuristische misdaadmysterie Rear Window) in afwachting van de aankomst van zijn nieuwe doelwit. De professionele huurmoordenaar laat niets aan het toeval over, zo verzekert hij in zijn droge en belerende voice-over-commentaar: "Stick to your plan. Anticipate. Don't improvise. Trust no one. Never yield an advantage. Fight only the battle you're paid to fight. (...) I've come to realize that the moment when it's time to act, is not when risk is greatest. The real problems arise in the days, hours and minutes leading up to the task, and the minutes, hours and days after. It all comes down to preparation. Attention to detail. Redundancies. Redundancies. And redundancies." Dat verklaart waarom de huurmoordenaar onder valse namen met valse paspoorten reist, zich onopvallend kleedt en gedraagt, zijn hartslagmeter op zijn Fitbit smartwatch-polshorloge in de gaten houdt terwijl hij door de telescoop van zijn scherpschuttersgeweer zijn doelwit in het vizier houdt, en hij zoveel mogelijk sporen uitwist. Spijts zijn methodische aanpak, verloopt zijn opdracht in Parijs echter niet zoals gepland, waarna een intens kat-en-muisspel begint...

Een sociopathische nihilist

Geschreven door de Amerikaanse scenarist Andrew Kevin Walker (die ook het scenario voor David Finchers neo noir seriemoordenmysterie Se7en uit 1995 schreef), is The Killer een boeiend en vakkundig in beeld gebracht portret van een professionele huurmoordenaar die gebaseerd is op het titelpersonage in de Franse stripreeks Le Tueur van Alexis “Matz” Nolent en Luc Jacamon.

Hoewel The Killer tot op zekere hoogte gelijkenissen vertoont met eerdere films over methodische huurmoordenaars, zoals de stijlvolle Franse neo noir misdaadthriller Le Samouraï (1967) van Jean-Pierre Melville, de invloedrijke Hongkongse actiethriller The Killer (1989) van John Woo, de meeslepende misdaadthriller Léon (1994) van Luc Besson, de briljante tweedelige wraakkroniek Kill Bill 1 & 2 (2003-2004) van Quentin Tarantino (één van onze favoriete films), de uitstekende neo-western en misdaadthriller No Country for Old Men (2007) van de gebroeders Coen (bekijk de trailer hier en een filmfragment hier) en de populaire actie-franchise John Wick (vanaf 2014) van Chad Stahelski, focust The Killer niet zozeer op actie maar veeleer op de psychologie van het titelpersonage. De film toont weliswaar een intens lijf-aan-lijf-gevecht (dat doet denken aan het memorabele gevecht tussen de wraaklustige Bruid en haar voormalige collega-huurmoordenares Vernita Green alias Copperhead in Kill Bill), maar meestal zien en horen we de Killer terwijl hij incognito reist, moorden voorbereidt, aan yoga doet, naar nummers van de Britse rockgroep The Smiths luistert, sporen uitwist en vaak voice-over-commentaar geeft. Zo blijkt hij een cynische en sociopathische nihilist die niet wakker ligt van zijn slachtoffers: "Popeye the Sailor probably said it best: I am what I am. I’m not exceptional. I’m just…apart. Consider yourself lucky if our paths never cross. Except…luck isn’t real. Nor is karma, or sadly, justice. As much as I’d like to pretend these concepts exist…they just don’t. One is born, lives their life. And eventually, one dies. In the meantime, “Do what thou wilt shall be the whole of the law”, to quote…someone. Can’t remember who." Dit soort van filosofische weetjes deed ons denken aan het betweterige voice-over-commentaar van de gluiperige en gewetenloze sociopaat die Jake Gyllenhaal schitterend vertolkt in de psychosociale mediasatire en misdaadthriller Nightcrawler (2014) van Dan Gilroy (lees onze recensie hier). 

Michael Fassbender als de naamloze en mysterieuze huurmoordenaar.

The Killer herinnert ook aan het psychosociaal neo noir gangsterdrama Killing Them Softly van Andrew Dominic uit 2012, met Brad Pitt als een cynische huurmoordenaar (lees onze recensie hier), en aan twee beklijvende hardboiled neo noir misdaadthrillers waarin de koele en bikkelharde antiheld genadeloos jacht maakt op de schurken die hem onrecht aandeden:

- Point Blank van John Boorman uit 1967, met Lee Marvin als een charismatische en op wraak beluste crimineel; 

- Payback van Brian Helgeland uit 1999 (bekijk de hele film hier) met Mel Gibson in de hoofdrol (een geslaagde reboot van Point Blank).

Net zoals de hoofdpersonages in Killing Them Softly, Point Blank en Payback, is het titelpersonage in The Killer een koelbloedige loner die handelt uit geldzucht en eigenbelang: "My process is purely logistical, narrowly focused by design. I'm not here to take sides. It's not my place to formulate any opinion. No one who can afford me, needs to waste time winning me to some cause. I serve no god, or country. I fly no flag. If I'm effective, it's because of one simple fact: I. Don't. Give. A. Fuck."

De vraag is echter of er stilaan barstjes komen in de berekenende en apathische houding van de Killer: nadat zijn opdracht in Parijs niet naar plan verloopt, wordt zijn leven overhoop gehaald en zint hij op wraak, waardoor zijn voordien louter zakelijke job als moordenaar plots persoonlijk wordt, hij zijn zelfopgelegde professionele regels (zie hoger) begint te breken en hij zijn hartslag vaak niet meer onder controle kan houden...

Klinisch vakwerk

The Killer is, zoals we van regisseur David Fincher gewoon zijn, erg sfeervol in beeld gebracht en vakkundig gemonteerd. 

Tilda Swinton.

Michael Fassbender acteert overtuigend als de Killer: zijn onderkoelde belichaming van de schijnbaar gevoelloze huurmoordenaar, die af en toe toch zijn emoties verraadt, komt geloofwaardig over en wekt sympathie voor het nochtans amorele en antipathieke personage. 

De rest van de cast speelt bijrolletjes, zoals Tilda Swinton als een huurmoordenares, waardoor de hele film draait rond Fassbenders personage terwijl de andere personages, zoals de geliefde van de Killer (gespeeld door Sophie Charlotte), erg vaag blijven. Dat resulteert in een interessant portret van een klinische en afstandelijke huurmoordenaar. Maar de al even klinische en afstandelijke wijze waarop Fincher het verhaal verfilmde, zonder dat we te weten komen waar het kille nihilisme van de protagonist vandaan komt, omdat we weinig over zijn voorgeschiedenis leren, gaat ten koste van psychologische diepgang, terwijl in de film bovendien haast niets gebeurt dat ons verraste, waardoor The Killer veel minder meeslepend is dan Finchers eerdere misdaadfilms Se7en (bekijk de briljante begingeneriek hier) en Zodiac, één van onze favoriete politiefilms en één van onze favoriete films tout court (bekijk de hele film hier).

JN.

The Killer (USA-2023): in de bioscoop sinds 25 oktober 2023 en te bekijken via Netflix sinds 10 november 2023.

Met: Michael Fassbender, Tilda Swinton, Charles Parnell, Sala Baker en Arliss Howard. 

Genre: misdaadthriller / psychologisch drama