The Last Duel van Ridley Scott ★★★★
 |
De intussen bijna 85-jarige Britse cineast Ridley Scott (één van onze favoriete regisseurs; lees ons biografische portret uit 2013 hier) begon zijn lange filmcarrière met een rist onvergetelijke klassiekers:
- zijn sfeervolle, briljant in beeld gebrachte langspeelfilmdebuut The Duellists uit 1977 (één van onze favoriete historische drama's; bekijk de trefzekere openingssequentie hier);
- de ijzersterke en invloedrijke sciencefictionhorrorthriller Alien uit 1979 (onze favoriete sciencefictionfilm, alsook één van onze favoriete horrorfilms en tevens één van onze favoriete films tout court; lees onze recensie hier en bekijk een interview met Ridley Scott over de film hier);
- de minstens even invloedrijke en visueel verbluffende existentiële tech noir sciencefictionklassieker Blade Runner uit 1982 (één van onze favoriete sciencefictionfilms; lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier);
- en het visueel betoverende sprookje Legend uit 1985 (bekijk de hele film hier).
Hoewel Scott daarna nog enkele geslaagde films inblikte, zoals het romantisch misdaaddrama Someone to Watch Over Me uit 1987, de feministische road movie Thelma & Louise uit 1991 en het uiterst succesvolle Romeinse epos Gladiator uit 2000 (een visueel meesterwerk dat behoort tot onze favoriete historische drama's), omvat de rest van Scotts filmografie als regisseur vooral middelmatige films die weliswaar naar goede gewoonte knap ogen, maar veel minder beklijven dan zijn hogervermelde films. Zijn meest recente film bijvoorbeeld -de tragikomische biopic House of Gucci (2021)- is ronduit zwak en, net als hoofdrolspeelster Lady Gaga, zwaar overroepen.
Sinds Gladiator heeft Scott de voorbije twee decennia maar één film ingeblikt die zijn onmiskenbare talenten tot hun recht doet komen: zijn middeleeuwse drama The Last Duel (2021), dat vorig jaar uitkwam, met Matt Damon (één van onze favoriete acteurs), Adam Driver en Jodie Comer in de hoofdrollen en Ben Affleck in de belangrijkste bijrol.
Een romantisch drama of een verkrachtingstragedie?
The Last Duel is gebaseerd op een boeiend scenario van Nicole Holofcener, Ben Affleck en Matt Damon, naar het gelijknamige boek uit 2004 van de Amerikaanse auteur Eric Jager over een middeleeuws duel dat echt plaatsvond in Frankrijk op 29 december 1386.
Scotts verfilming van het verhaal, dat zich in de tweede helft van de 14de eeuw goeddeels afspeelt in Frankrijk, wordt ontvouwd in drie hoofdstukken, waarbij elk hoofdstuk hetzelfde verhaal vertelt maar telkens vanuit het subjectieve perspectief van één van de drie hoofdpersonages:
- hoofdstuk 1 toont het perspectief van de robuuste Franse ridder Jean de Carrouges (Matt Damon), die in het huwelijk treedt met de mooie edelvrouw Marguerite de Thibouville (Jodie Comer). Jean is al jaren bevriend met de schildknaap Jacques Le Gris (Adam Driver), maar beide vrienden komen in conflict met elkaar omdat Jean vindt dat hij ten onrechte onheus behandeld wordt door graaf Pierre d'Alençon (Ben Affleck) ten voordele van Jacques. Jean beschouwt Jacques als een oneerlijke opportunist die hun jarenlange vriendschap op het spel zet om in de gunst te blijven van de graaf en zo zelf ook machtiger en rijker te worden. Wanneer Jean terugkeert van een teleurstellende militaire veldtocht in Schotland, vertelt Marguerite hem tot overmaat van ramp dat zij tijdens zijn afwezigheid onverwacht bezoek kreeg van Jacques en door hem verkracht werd in haar slaapkamer. In Jeans eigen burcht dus...
 |
| Matt Damon als Jean. |
- hoofdstuk 2 toont het perspectief van de trouwe schildknaap Jacques Le Gris, die niet alleen bevriend is met Jean maar ook met graaf Pierre d'Alençon, een notoire feestneus die Jaques graag betrekt in zijn libertijnse orgieën en die Jacques benoemt tot zijn boekhouder. Jacques doet naar eigen zeggen zijn best om zijn oude vriend Jean uit de wind te zetten bij de graaf. Maar de graaf en Jean liggen elkaar nu eenmaal niet. Bovendien vindt Jacques dat Jean een licht ontvlambare bruut is, wier vrouw Marguerite beter verdient. Jacques kan er toch niets aan doen dat Marguerite en hij zich tot elkaar aangetrokken voelen...?
 |
| Adam Driver als Jacques. |
- hoodstuk 3 toont het perspectief van Marguerite de Thibouville, die aan haar vriendinnen inderdaad toegeeft dat zij Jacques een aantrekkelijke man vindt. Maar wanneer zij ondervraagd wordt door de rechters die moeten oordelen over de waarachtigheid van haar verkrachtingsaanklacht tegen Jacques, houdt Marguerite vol dat zij tegen haar wil seks had met hem, ook al weet zij dat haar aanklacht wellicht zal leiden tot een duel op leven dood tussen haar man Jean en Jacques...
 |
| Jodie Comer als Marguerite. |
Multiperspectivisme
Bovenstaande narratieve opbouw verklaart ten dele waarom The Last Duel heel wat lauwe recensies opleverde en het ook niet goed deed aan de kassa: talrijke kijkers, die intussen gewend zijn geraakt aan flitsende superhelden- en actiefilms, hadden wellicht bezwaren tegen een film die zijn tijd neemt om op een rustig tempo hetzelfde verhaal drie keer te vertellen. Wij daarentegen vonden het juist erg boeiend om in elk hoofdstuk nieuwe perspectieven en subtiele verschillen met voorafgaande perspectieven te ontdekken, terwijl we zelfs na afloop van het drama bleven twijfelen hoe de vork nu eigenlijk echt in de steel zat.
 |
| Ben Affleck als graaf Pierre d'Alençon. |
Er zijn in het verleden wel vaker 'epistemologische' films gemaakt over de kloof tussen 'feiten'/de 'waarheid' enerzijds en de subjectiviteit en onbetrouwbaarheid van persoonlijke interpretaties en herinneringen anderzijds. Denk bijvoorbeeld aan Akira Kurosowa's invloedrijke Japanse misdaadmysterie Rashomon uit 1950, waarin reeds verschillende subjectieve perspectieven over een mogelijke verkrachting tegen elkaar uitgespeeld werden (bekijk de hele film hier). Andere voorbeelden zijn de ingenieuze psychologische misdaadthriller Memento van Christopher Nolan uit 2000, het visueel verbluffende Chinese krijgskunstendrama Hero van Yimou Zhang uit 2002 (één van onze favoriete historische drama's), het briljante Zuid-Koreaanse seriemoordenmysterie Memories of Murder uit 2003 van Joon-ho Bong (één van onze favoriete films over seriemoorden en tevens één van onze favoriete politiefilms; bekijk de trailer hier en de hele film hier), het briljante seriemoordenmysterie Zodiac uit 2007 van David Fincher (ook één van onze favoriete films over seriemoorden en tevens één van onze favoriete politiefilms en één van onze favoriete films tout court; bekijk de hele film hier), het fascinerende Zuid-Koreaanse whodunit-moordmysterie Mother van Joon-ho Bong uit 2009 (lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier), het Deense psychosociaal drama Jagten van Thomas Vinterberg uit 2012 (volgens ons de beste film van 2012; lees onze recensie hier) en het briljante Zuid-Koreaanse psychosociaal relatiemysterie Burning van Chang-dong Lee uit 2018 (lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier). In deze films blijkt het allesbehalve eenvoudig, en soms zelfs onmogelijk, om de 'feiten' en daarmee 'de waarheid' te achterhalen, omdat menselijke percepties, interpretaties en herinneringen nu eenmaal subjectief en feilbaar zijn, wat tragische gevolgen kan hebben voor de personages. Dat is niet anders in The Last Duel, vermits Jacques beschuldigd wordt van verkrachting terwijl het voor Jean én de kijkers onduidelijk is of (en, zo ja, in hoeverre) de beschuldiging terecht is, waarmee de film lijkt te waarschuwen voor voorbarige conclusies over (al of niet terechte) beschuldigingen in ons huidige #MeToo-tijdperk en een impliciet pleidooi voor een voorzichtig evenwicht omvat: elke aannemelijke beschuldiging moet ernstig onderzocht worden, waarbij het vermoeden van onschuld voorop staat tot bewijs van schuld zonder redelijke twijfel.
 |
Vakwerk
Zoals we van regisseur Ridley Scott gewoon zijn, is The Last Duel op filmtechnisch vlak vakkundig ingeblikt.
Ook de cast overtuigt, met degelijke vertolkingen van de hoofdrolspelers, waarbij wij vooral genoten hebben van Matt Damon als Jean.
Reden genoeg dus om de lauwe commentaren op The Last Duel niet ter harte te nemen en deze boeiende film toch een kans te geven.
JN.
The Last Duel (Groot-Brittannië/USA-2021): beschikbaar op dvd en blu-ray disc.
Met: Matt Damon, Adam Driver, Jodie Comer en Ben Affleck.
Genre: historisch drama
 |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten