Een robot als moeder

I Am Mother  van Grant Sputore     ★★★

De nieuwe Australische sciencefictionfilm I Am Mother (2019) is sinds 7 juni te zien via de online streamingdienst Netflix en krijgt de komende zomer ook een bioscooprelease in onder meer Rusland, Australië en Duitsland. Voor zover we weten, is er (nog) geen Belgische bioscooprelease gepland voor I Am Mother. Jammer, want dit langspeelfilmdebuut van de Australische regisseur Grant Sputore is een boeiende en meeslepende film die op het grote witte doek ongetwijfeld veel meer tot zijn recht komt dan op een tv-scherm, laptop of (Godverbiede) smartphone.

Dystopisch sciencefictionmysterie

I Am Mother speelt zich af in de toekomst, na een wereldwijde ramp of oorlog die de mensheid vernietigde. Daags na de apocalyps wordt in een reusachtige, hypertechnologische bunker een artificieel intelligente robot geactiveerd. De robot (met de stem van de Australische actrice Rose Byrne) noemt zichzelf "Mother" (moeder) en fungeert in de bunker als de voogd van een grote voorraad ingevroren menselijke embryo's om de aarde opnieuw te bevolken. Zo wekt Mother een vrouwelijke embryo tot leven, die zij haar "Daughter" (dochter) noemt. Mother zorgt voor de baby en voedt het kind op tot een goedaardige tiener (gespeeld door de jonge Deense actrice Clara Rugaard). Tussen beiden groeit een innige, liefdevolle moeder-dochter-relatie. 

Daughter verlaat de bunker nooit, omdat er volgens Mother in de buitenwereld dodelijk besmettingsgevaar bestaat. Op een dag ontdekt Daughter echter een levend muisje in de bunker. Ze vermoedt dat het muisje is binnengekropen en vraagt zich af hoe het diertje het beweerde besmettingsgevaar in de buitenwereld kon overleven...

Daughter bekijkt de voorraad embryo's.

Vertrekkend vanuit de interessante psychosociale denkoefening "hoe zou het zijn om in een totaal geïsoleerde omgeving opgevoed te worden door een kunstmatig intelligente robot met tellurische ambities?", evolueert I Am Mother naar een boeiend sciencefictionmysterie met huis clos-thrillerelementen, dat ons deed denken aan sciencefictionfilms zoals Passengers van Morten Tyldum (bekijk de trailer hier), Ex Machina van Alex Garland (lees onze recensie hier), Oblivion van Joseph Kosinski (lees onze recensie hier), Moon van Duncan Jones (bekijk de hele film hier), A.I. van Steven Spielberg, de Terminator-franchise (lees onze recensie van de eerste The Terminator hier) en 2001: A Space Odyssey van Stanley Kubrick (lees onze recensie hier). 

Daarnaast bevat I Am Mother ook knipoogjes naar Ridley Scotts sciencefictionklassiekers Alien (lees onze recensie hier) en Blade Runner (lees onze recensie hier). Zo begint I Am Mother met dolly shots door de lege gangen van de bunker, die herinneren aan de dolly shots door de lege gangen van het ruimteschip Nostromo in de openingssequentie van Alien. Bovendien heet de computer van de Nostromo ook "Mother". En in I Am Mother vouwt Daughter, net als de politieagent Gaff in Blade Runner, vaak papieren origami-diertjes. In de slotscènes van I Am Mother zijn er zelfs echo's van de slotscène in Roman Polanski's horrorklassieker Rosemary's Baby (bekijk de trailer hier).

Mother (rechts) en Daughter.

Dilemma's

De onderliggende thematiek van I Am Mother gaat in op brandend actuele risico's en morele dilemma's die voortvloeien uit de huidige ontwikkeling van artificiële intelligentie, eugenetica, social engineering en het streven naar perfectie in een 'maakbare' samenleving. Als zodanig stelt de film belangrijke vragen. Heiligt het doel de middelen? Speelt men dan niet voor God? Verdient de methodische, kille rationaliteit van artificiële intelligentie het predicaat 'intelligent' zonder die methodiek en de resultaten ervan eerst grondig te evalueren vanuit weloverwogen psychosociale en moraalfilosofische perspectieven? Is een perfecte samenleving überhaupt wenselijk? En zou zo'n samenleving nog 'menselijk' genoemd kunnen worden, vermits mensen tot op zekere hoogte feilbare, onvoorspelbare en irrationele wezens zijn? Gelukkig worden die thema's in I Am Mother niet op een belerende manier uit de doeken gedaan, maar verpakt in een spannend mysterie met boeiende plotwendingen en een onthullende finale die de cirkel rond maakt. 

Het had nog spannender en ingenieuzer gekund, maar als een zelfgeschreven verhaal van een debuterende filmregisseur is I Am Mother in elk geval een waardevol visitekaartje voor Grant Spitore.

Geloofwaardig

Hoofdrolspeelster Clara Rugaard overtuigt als de onzekere Daughter, die heen en weer geslingerd wordt tussen vertrouwen, nieuwsgierigheid en wantrouwen. 

Clara Rugaard draagt deze film met haar overtuigende vertolking van Daughter.

De robot Mother werd ontworpen door de bekende Nieuw-Zeelandse Weta Workshop en ziet er heel realistisch uit. Zo realistisch, dat Mother lijkt op de echte, verontrustende robots die het Amerikaanse bedrijf Boston Dynamics ontwikkelt. Acteur Luke Hawker kroop in het robotkostuum van Mother en zorgde voor een geloofwaardige, robotachtige motoriek. 

Ook Hilary Swank overtuigt in haar intense bijrol, waarvan het narratieve en emotionele potentieel echter onderbenut bleef.

Verzorgd

I Am Mother is verzorgd in beeld gebracht met degelijk, maar nogal ongeïnspireerd camerawerk. Dat geldt ook voor het production design en de montage. Verwacht u dus niet aan een meesterwerk, want op filmtechnisch vlak kleurt I Am Mother braaf binnen de reeds uitgestippelde lijntjes van het sciencefictiongenre en kan deze film niet tippen aan de betoverende fotografie, het knappe production design en de unieke sfeerschepping in sciencefictionfilms zoals 2001: A Space Odyssey, Alien, Blade Runner, Oblivion en Blade Runner 2049. 

De efficiënte en toepasselijke elektronische muziek die Dan Luscombe en Antony Partos opnamen voor I Am Mother werkt sfeerversterkend, maar leidt niet af van het verhaal.

Al bij al, is I Am Mother dus een geslaagd langspeelfilmdebuut, dat veel goeds belooft voor de toekomst van regisseur Grant Sputore, temeer omdat hij het voor deze eerste grote filmproductie in zijn carrière moest stellen met een relatief bescheiden budget.   

JN.

I Am Mother (Australië-2019): te bekijken via Netflix sinds 7 juni 2019. 

Met: Clara Rugaard, Luke Hawker, Hilary Swank en Rose Byrn.

Genre: sciencefiction / mysterie / thriller / drama