Overleven tijdens de Grote Depressie in een racistisch stadje

Places in the Heart  van Robert Benton     ★★★

Hoeveel impact een scenario kan hebben op de verfilming ervan blijkt uit de kwaliteiten én gebreken van Places in the Heart: een mooi in beeld gebracht sociaal (melo)drama uit 1984 van de Amerikaanse regisseur Robert Benton, dat zich afspeelt in het racistische Texaanse stadje Waxahachie vanaf 1935, in het midden van de Grote Depressie dus, met een Oscarwinnende hoofdrol van Sally Field en een nog betere bijrol van de zwarte acteur Danny Glover, gebaseerd op een door regisseur Benton zelfgeschreven scenario dat op narratief vlak echter steken laat vallen, waardoor de film, spijts zijn beloftevolle potentieel, uiteindelijk toch aanvoelt als een gemiste kans. Merkwaardig dus dat ook het gebrekkige scenario van Places in the Heart een Oscar won.

Harde tijden

Volgens het Japanse gezegde "Een bij steekt een huilend gezicht" komt een ongeluk nooit alleen en moet je bij tegenvallers positief blijven om te vermijden dat een negatieve houding bijdraagt tot nog meer ongeluk. Dat blijkt ook uit Places in the Heart, waarvan het verhaal draait rond de onfortuinlijke lotgevallen en het hardnekkige doorzettingsvermogen van het hoofdpersonage Edna Spalding (Sally Field).

Edna is een gelukkig getrouwde jonge vrouw, die samen met haar echtgenoot Royce Spalding (bijrol van Ray Baker) en hun twee jonge kinderen in hun boerderijtje in Waxahachie, Texas wonen. Royce werkt in het stadje als de plaatselijke sheriff, maar hij wordt in 1935 op een dag per ongeluk doodgeschoten door de stomdronken zwarte tiener Wylie (bijrolletje van De'voreaux White). 

Edna staat er nu samen met haar zoontje Frank en dochtertje Possum (gespeeld door Yankton Hatten en Gennie James) alleen voor. Bovendien heeft Edna amper geld om de hypothecaire lening voor haar boerderij verder af te betalen. De plaatselijke bankier Albert Denby (bijrol van Lane Smith) adviseert Edna dan ook om haar boerderij te verkopen. Daar wil Edna echter niets van weten. 

Edna en haar beide kinderen zitten in zak en as...

Gelukkig daagt de zwarte zwerver Moses "Moze" Hadner (Danny Glover) op, die Edna wil helpen om katoen te verbouwen op haar landbouwgrond zodat zij haar lening bij de bank zou kunnen blijven afbetalen. Dat is echter makkelijker gezegd dan gedaan, temeer omdat de katoenprijs daalde als gevolg van de zware economische crisis...

Doorleefd

Sally Field werd voor haar doorleefde hoofdrol van de getroebleerde Edna bekroond met een Oscar en een Golden Globe. Maar wij hebben eigenlijk nog meer genoten van Danny Glover in zijn veelzijdige belichaming van de sympathieke Moze: een door armoede en tegenspoed getekende maar weerbare en intelligente zwarte man, die er alles aan doet om te overleven terwijl de economische crisis én het wijd verbreide racisme dat erg moeilijk maken. 

Danny Glover als Moze.

Ook John Malkovich overtuigt in zijn bijrol van de blinde en eigenzinnige oorlogsveteraan Mister Will, die als kostganger een kamer huurt ten huize van Edna en daar, net als Moze, stilaan een nauwe band ontwikkeld met Edna en haar kinderen. Malkovich kreeg voor zijn vertolking onder meer een Oscarnominatie.

Mister Will (uiterst links) schuilt samen met Edna, haar kinderen en Moze
in Edna's stormkelder tijdens een vernietigende orkaan.

Ook de rest van de cast acteert verdienstelijk, met name: 

- Ed Harris in zijn bijrol van Edna's schoonbroer Wayne Lomax, die zijn vrouw Margaret bedriegt met de nochtans ook getrouwde lerares Viola Kelsey;

- Lindsay Crouse in haar bijrol als Margaret Lomax (Edna's zuster en Wayne's echtgenote);

- Amy Madigan in haar bijrol als de overspelige lerares Viola Kelsey (Wayne's minnares);

- en Jay Patterson in zijn bijrol van de geldzuchtige, oneerlijke en racistische katoenhandelaar W.E. Simmons, die een hekel heeft aan Moze.

Ed Harris en Amy Madiga als de overspelige tortelduifjes Wayne en Viola.

Mooie sfeerschepping 

Places in the Heart wekt de habitat van de personages op een geloofwaardige en sfeervolle manier tot leven met onder meer mooie locatie-opnames in Waxahachie onder leiding van de getalenteerde Spaanse cameraman Néstor Almendros, vintage kostuums van Ann Roth (ook genomineerd voor een Oscar), old timers en oude rekwisieten in verweerde decors. Qua sfeerschepping is de film vergelijkbaar met de nog mooier in beeld gebrachte coming-of-age-kroniek The Color Purple die Steven Spielberg (één van onze favoriete regisseurs) een jaar later (in 1985) voltooide, die ook focust op de tragische lotgevallen van het vrouwelijke hoofdpersonage (gespeeld door Whoopi Goldberg) in en rond een aftandse boerderij in het zuiden van de VS, waarin Danny Glover ook uitblinkt.

Edna en Moze ploegen Edna's katoenveld om.

Narratieve gebreken

Lindsay Crouse als Margaret.

De grootste gebreken van Places in the Heart vloeien voort uit de keuze van scenarist en regisseur Robert Benton om de hoofdplot over de boeiende dynamiek tussen Edna, Moze, Mister Will en Edna's kinderen te vaak af te wisselen met de romantische subplot over de driehoeksverhouding tussen de overspelige Wayne, zijn geheime minnares Viola en zijn onwetende echtgenote Margaret (terwijl Margaret bovendien bevriend is met Viola en Viola's echtgenoot). Die subplot gaat ten koste van de (karakter)ontwikkeling in de hoofdplot, terwijl de (karakter)ontwikkeling in de subplot ook beperkt blijft (vermits het immers om slechts een subplot gaat). Daardoor blijf je als kijker na afloop van de film toch wat op je honger zitten, spijts de inventieve slotscène in de stadskerk. 

JN.

Places in the Heart (USA-1984): beschikbaar op dvd en blu-ray disc, alsook te bekijken via verschillende streamingdiensten.

Met: Sally Field, Danny Glover, Ed Harris, John Malkovich, Lindsay Crouse, Amy Madigan, Ray Baker, Yankton Hatten, Gennie James, Lane Smith en Jay Patterson.

Genre: sociaal drama / romantiek 

 NIEUWS! 

Hollywoodicoon 

Gene Hackman 

samen met vrouw en hond 

dood aangetroffen in hun villa

    

Gene Hackman in zijn Oscarwinnende hoofdrol van de obsessieve politiedetective "Popeye" Doyle
in de briljante politiefilm The French Connection.
 

De beroemde Amerikaanse karakteracteur Gene Hackman is afgelopen woensdag, op 26 februari 2025, samen met zijn echtgenote Betsy Arakawa en één van hun honden levenloos aangetroffen in hun villa in de Amerikaanse stad Santa Fe. Hackman was eind januari net 95 geworden, zijn vrouw was 65. Hun doodsoorzaak is nog onbekend, maar volgens de plaatselijke autoriteiten "verdacht genoeg om een onderzoek te openen". Hackman was een erg getalenteerde en veelzijdige method-acteur die in zijn lange carrière vanaf 1961 tot in 2004 meespeelde in zo'n 80 films. Dat leverde hem een rist internationale filmprijzen op, waaronder twee Oscars: voor zijn intense hoofdrol van de hardnekkige politiedetective Jimmy "Popeye" Doyle in de briljante politiefilm The French Connection uit 1971 en voor zijn al even charismatische bijrol van de hardvochtige sheriff "Little" Bill Daggett in de schitterende anti-western Unforgiven uit 1992.

Marlon Brando is onze favoriete acteur aller tijden. Maar ook Gene Hackman behoort naar onze smaak in de top 3 van de beste acteurs in de filmgeschiedenis. We zullen hem missen...

      

De aanhouder wint

Gene Hackman als 21-jarige marinier
in december 1951.

Eugene ("Gene") Alden Hackman werd geboren op 30 januari 1930 in de Californische stad San Bernardino. 

In 1946 deed de 16-jarige Gene alsof hij ouder was om in dienst te kunnen treden bij het Amerikaanse marinierskorps. Zo diende hij tot eind 1951 als marconist in onder meer China, Hawaï en Japan. Een motorongeluk maakte een einde aan zijn militaire carrière. 

Vijf jaar later, in 1956, begon hij met acteren toen hij op 26-jarige leeftijd in de Californische stad Pasadena enkele maanden theaterlessen volgde in het plaatselijke Pasadena Playhouse, waar Hackman als student naar verluidt echter de laagste score ooit haalde: slechts 1,3 op 10! Volgens zijn toenmalige klasgenoot Dustin Hoffman (later ook uitgegroeid tot een wereldberoemde Hollywoodster) acteerde Hackman destijds al met zoveel ongekunstelde naturel dat men in het Pasadena Playhouse ten onrechte dacht dat Hackmans spontane acteerstijl geen acteren was. Hoe dan ook, na slechts drie maanden werd Hackman door het Pasadena Playhouse aan de deur gezet wegens zijn beweerde "gebrek aan acteertalent". Bovendien had hij met zijn alledaagse en stilaan kalende karakterkop niet het uiterlijk van een knappe filmster.  

Hackman liet zich echter niet ontmoedigen en begon later dat jaar in 1956 acteerlessen te volgen bij de gerenommeerde method-acteercoach George Morrison in New York. Dat wierp vruchten af, want Hackman groeide in de loop der jaren uit tot één van de meest gerespecteerde acteurs aller tijden.

Doorbraak

Hackmans doorbraak begon in 1967, toen hij een Oscarnominatie en National Society of Film Critics Award kreeg voor zijn bijrol van de bankrover Buck Barrow in de vernieuwende, tragiromantische gangsterbiopic en road movie Bonnie and Clyde, met Faye Dunaway en Warren Beatty in de titelrollen van het beruchte misdaadkoppel Bonnie Parker en Clyde Barrow, onder regie van Arthur Penn (lees ons In Memoriam over Penn hier). Hackman was toen al 37.

Gene Hackman als Buck Barrow (links)
en Warren Beatty als Bucks jongere broer Clyde Barrow
in Bonnie and Clyde.

Vier jaar later, in 1971, volgde Hackmans schitterende hoofdrol van de intense politiedetective en antiheld Jimmy "Popeye" Doyle in de briljante en invloedrijke politiefilm The French Connection van William Friedkin (één van onze favoriete regisseurs; lees ons In Memoriam over Friedkin hier). Hackman werd voor zijn iconische vertolking bekroond met een Oscar, Golden Globe, BAFTA Award en National Board of Review Award in de categorie beste acteur. The French Connection behoort tot onze favoriete politiefilms. Lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier. 

Gene Hackman als de verbeten politiedetective Jimmy "Popeye" Doyle 
tijdens de fameuze car chase in The French Connection.

Datzelfde jaar viel Hackman ook op met zijn vertolking van de rijke, uiterst vrouwonvriendelijke en meedogenloze rancher Brandt Ruger in de western The Hunting Party (1971) van Don Medford, met o.a. Oliver Reed en Candice Bergens als Hackmans tegenspelers. 

Veelzijdig

Later in de jaren 70 bevestigde Hackman zijn veelzijdige acteertalent met zijn memorabele vertolkingen van o.a.:

- de criminele slachthuisbaas en pooier Mary Ann in de eigenzinnige gangsterfilm Prime Cut van Joe Wizan uit 1972;

- de dominee Frank Scott in de rampenfilm en kaskraker The Poseidon Adventure van Ronald Neame uit 1972 over de ondergang van een groot passagiersschip, waarmee Hackman een BAFTA Award won in de categorie beste acteur;

- de opvliegende ex-gedetineerde Max Millan in de psychosociale road movie Scarecrow van Jerry Schatzberg uit 1973, met Al Pacino (ook één van onze favoriete acteurs) als Hackmans tegenspeler;

- de eenzame en paranoïde afluisterexpert Harry Caul in de beklemmende psychosociale thriller The Conversation uit 1974 van Francis Ford Coppola (ook één van onze favoriete regisseurs). Hackman won hiermee zijn tweede National Board of Review Award in de categorie beste acteur. Lees onze recensie hier en bekijk een filmfragment met Hackman en een nog jonge Harrison Ford hier;

- de politiedetective Jimmy "Popeye" Doyle in de geslaagde sequel The French Connection II van John Frankenheimer uit 1975;

- en de privédetective Harry Moseby in het neo noir verdwijningsmysterie Night Moves van Arthur Penn uit 1975.

Gene Hackman als de eenzame en paranoïde afluisterexpert Harry Caul
in The Conversation.

Dat Hackman ook komische rollen aankon, bewees hij met zijn grappige vertolking van de ambitieuze maar tragikomische schurk Lex Luthor (één van de beste movie villains aller tijden) in de onderhoudende superheldenfilm Superman van Richard Donner uit 1978 en in de sequels Superman II van Richard Lester uit 1980 en Superman IV: The Quest for Peace van Sidney J. Furie uit 1987, met telkens Christopher Reeve in de titelrol. 

Gene Hackman als de tragikomische supervillain Lex Luthor
in Superman.

Hackman blonk ook uit met zijn vertolkingen van:

- de getroebleerde goudzoeker Jack McCann in het eigenzinnige psychosociaal drama Eureka van Nicholas Roeg uit 1983, met Theresa Russell en Rutger Hauer als Hackmans tegenspelers;

- de koppige en gedreven basketbalcoach Norman Dale in het populaire sportdrama Hoosiers van David Anspaugh uit 1986, met Barbara Hershey en Dennis Hopper (ook één van onze favoriete acteurs) als Hackmans tegenspelers; 

- de jaloerse minister van Defensie David Brice in de boeiende politieke thriller No Way Out van Roger Donaldson uit 1987, met Kevin Costner in de hoofdrol;

- de no nonsense FBI-agent Rupert Anderson in het broeierige, antiracistische misdaaddrama Mississippi Burning van Alan Parker uit 1988, ook één van onze favoriete politiefilms, met Willem Dafoe als FBI-collega. Hackman won met zijn hoofdrol een Zilveren Beer op het Filmfestival van Berlijn en zijn derde National Board of Review Award. Bekijk een intens filmfragment met Hackman in topvorm hier;

- de advocaat Jedediah "Jed" Tucker Ward in het boeiende rechtbank- en familiedrama Class Action van Michael Apted uit 1991, met Mary Elizabeth Mastrantonio als Hackmans tegenspeelster.

Gene Hackman (links) en Willem Dafoe in Mississippi Burning
als een duo vastberaden FBI-agenten die in de jaren 60 in een racistisch stadje in Mississippi
arriveren om er onderzoek doen naar de ware toedracht achter de onrustwekkende verdwijning
van drie jonge burgerrechtenactivisten.

Met zijn charismatische bijrol van de hardvochtige sheriff "Little" Bill Daggett (ook één van de beste movie villains aller tijden) in de briljante, Oscarwinnende anti-western Unforgiven van en met Clint Eastwood uit 1992 won Hackman opnieuw een Oscar, Golden Globe en BATA Award. Unforgiven behoort tot onze favoriete westerns, alsook tot onze favoriete road movies en onze favoriete films tout court (ongeacht het genre). Bekijk de trailer hier en een intens filmfragment met o.a. Hackman en zijn tegenspeler Richard Harris hier.

Gene Hackman als de meedogenloze sheriff "Little" Bill Daggett
in Unforgiven.

Minder flamboyant, maar ook briljant is Hackmans veelzijdige vertolking van de corrupte en eenzame advocaat Avery Tolar (ook één van de beste movie villains aller tijden) in de meeslepende advocatenthriller The Firm van Sydney Pollack uit 1993, met Tom Cruise in de hoofdrol als een jonge, ambitieuze advocaat in gewetensnood.

Gene Hackman schittert in zijn bijrol als de corrupte en eenzame advocaat Avery Tolar
in The Firm.

Vanaf het midden van de jaren 90 maakte Hackman indruk met zijn vertolkingen van o.a.:

- de tiran John Herod in de western The Quick and the Dead van Sam Raimi uit 1995, met Sharon Stone (één van de mooiste filmgodinnen aller tijden), Russell Crowe en Leonardo DiCaprio als Hackmans tegenspelers;

- de autoritaire kapitein Franklin "Frank" Ramsey in de intense onderzeebootthriller Crimson Tide van Tony Scott uit 1995, met Denzel Washington (lees ons biografische portret hier) als de eerste officier die aan boord van Ramsey's atoomonderzeeboot in conflict komt met de kapitein;

- de tragikomische B-filmregisseur Harry Zimm in de vermakelijke misdaadkomedie Get Shorty van Barry Sonnenfeld uit 1995, met John Travolta in de hoofdrol. Bekijk een hilarisch filmfragment met Hackman, Dennis Farina en Jon Gries hier;

- de conservatieve senator Kevin Keeley in de komedie The Birdcage van Mike Nichols uit 1996, waarvoor Hackman een Screen Actors Guild Award kreeg;

- de seksueel agressieve Amerikaanse president Alan Richmond in de politieke misdaadthriller Absolute Power van Clint Eastwood uit 1997, met Clint Eastwood in de hoofdrol;

- de belastingadvocaat Henry Hearst in het neo noir misdaadmysterie Under Suspicion van Stephen Hopkins uit 2000, met Morgan Freeman en Monica Bellucci (ook één van de mooiste filmgodinnen aller tijden) als Hackmans tegenspelers;

- de tragikomische pater familias Royal Tenenbaum in de eigenzinnige tragikomedie The Royal Tenenbaums van Wes Anderson uit 2001, waarmee Hackman een Golden Globe won in de categorie beste acteur in een musical of komedie;

- de oneerlijke jury-adviseur Rankin Fitch in het verrassende rechtbankdrama Runaway Jury van Gary Fleder uit 2003, met John Cusack, Dustin Hoffman en Rachel Weisz als Hackmans tegenspelers. 

Vuurwerk tussen Gene Hackman (rechts) en Denzel Washington
in de intense onderzeebootthriller Crimson Tide.

Pensioen

In 2003 kreeg Hackman de Cecil B. DeMille Award (een ere-Golden Globe) voor zijn hele carrière.

Gene Hackman en zijn vrouw Betsy
op 28 maart 2024 in Sante Fe.

Het jaar daarop, in 2004, was hij nog te zien in zijn hoofdrol van de (fictieve) voormalige Amerikaanse president Monroe "Eagle" Cole in de politieke satire Welcome to Mooseport van Donald Petrie. Dat was Hackmans laatste filmrol. Hij was destijds 74 jaar.

De meest recente foto's van Hackman in het openbaar dateren van bijna een jaar geleden, toen hij op 28 maart 2024 samen met zijn 30 jaar jongere echtgenote Betsy Arakawa (een klassieke pianiste) ging lunchen in het restaurant Pappadeaux Seafood Kitchen in Santa Fe, New Mexico. Hackman had toen al de gezegende leeftijd van 94.

Om van te snoepen

Met zijn topvertolkingen droeg Hackman bij tot de kwaliteit van heel wat films waarin hij meespeelde, zoals de tijdloze meesterwerken The French Connection, The Conversation en Unforgiven. En hoewel niet alle films waarin hij meespeelde hoogvliegers zijn, was het toch telkens snoepen van Hackmans charisma en acteertalent. 

Joeri Naanai