Okja van Joon-ho Bong ★★★
 |
Wat een wonderlijke kerel is die Joon-ho Bong toch (één van onze favoriete regisseurs). In 2003 voltooide deze getalenteerde Zuid-Koreaanse cineast een absoluut meesterwerk met zijn briljante seriemoordenmysterie Memories of Murder (één van onze favoriete films over seriemoorden; bekijk de trailer hier en de hele film hier). Drie jaar later brak hij internationaal door met zijn eigenzinnige monsterfilm The Host (2006). In 2009 blikte hij met Mother een aangrijpende ode aan moederliefde in, verpakt in een verrassend moordmysterie (lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier). In 2013 scoorde hij bij pers en publiek met zijn maatschappijkritische sciencefictionfabel en actiefilm Snowpiercer, die zich in een dystopische toekomst afspeelt aan boord van een rijdende trein waarin de passagiers zijn opgedeeld in een arme onderklasse en een rijke elite. En, onvoorspelbaar als hij is, komt Bong nu voor de dag met een alweer erg verrassende film, die hij schreef en regisseerde voor de streamingdienst Netflix: Okja, zo heet de nieuwe film, is een eigentijdse parabel met ecologische insteek over de hartverwarmende vriendschap tussen het Zuid-Koreaanse boerenmeisje Mija (mooie rol van Seo-Hyun Ahn) en een reusachtig, genetisch gemanipuleerd varken dat Okja heet en er uitziet als een bescheiden nijlpaard.
Miss piggy
Okja begint in 2007, wanneer Lucy Mirando (Tilda Swinton), de excentrieke CEO van de Mirando Corporation, aankondigt dat de multinational een nieuw soort supervarkens heeft gekweekt, die op termijn bedoeld zijn voor de voedingsindustrie. In het kader van een wereldwijde promotiewedstrijd verscheept de Mirando Corporation 26 superbiggetjes naar evenveel plekken op de aardbol, zodat tien jaar later één supervarken uitgeroepen kan worden tot winnaar van de wedstrijd.
 |
| Tilda Swinton als CEO Lucy Mirando. |
Flashforward naar 2017: één van de vrouwelijke superbiggetjes, dat Okja genoemd werd, is samen met het Zuid-Koreaanse weesmeisje Mija opgegroeid tot een reuzenvarken op het boerderijtje van Mija's grootvader in de Zuid-Koreaanse bergen. Mija en Okja zijn intussen beste maatjes geworden. We zien hen genieten van hun vriendschap, terwijl zij door de bossen wandelen, onder een waterval in een meertje plonzen en samen in Okja's schuurtje slapen.
 |
Aan deze idylle komt echter een abrupt einde, wanneer Okja door de Mirando Corporation uitgeroepen wordt tot winnares van de wedstrijd, waarna dokter Johnny Wilcox (Jake Gyllenhaal), de ijdele tv-zoöloog van de Mirando Corporation, opdaagt om Okja mee te nemen naar New York om daar als promotiestunt voor de nieuwe varkensworsten van het bedrijf te fungeren. Daar is Mija het natuurlijk niet mee eens, want Okja en Mija zijn onafscheidelijk. Bovendien huivert Mija bij de gedachte dat haar varken misschien ooit in het slachthuis zou kunnen terechtkomen. In haar verbeten strijd tegen de Mirando Corporation krijgt Mija onverwachte hulp van een groepje diervriendelijke activisten van het Animal Liberation Front onder leiding van de minzame en welgemanierde Jay (Paul Dano)...
 |
| Paul Dano als de idealistische dierenvriend Jay. |
Raar beestje
In een hedendaagse variant op het sprookje Belle en het Beest, ontfermt Mija zich als een Zuid-Koreaanse Belle over het goedaardige Beest Okja. Tegelijk is deze film een profetische fabel over de gevaren van genetische manipulatie in de landbouw en voedingsindustrie, met scherpe kritiek op onze materialistische consumptiemaatschappij, in het bijzonder op de dieronvriendelijke vleesindustrie en op bedrijven die ongezonde gmo’s produceren, zoals de multinational Monsanto, waarin geld- en vraatzucht primeren op dierenrechten en volksgezondheid.
 |
| Seo-Hyun Ahn als Mija. |
Okja bevat ook een poëtische dimensie, die ons soms een beetje deed denken aan de Amerikaanse low budget-productie Beasts of the Southern Wild (2012) van Ben Zeitlin: ook een fabel met ecologische insteek, waarin een eenzaam meisje in overstroomd gebied droomt over prehistorische oerrunderen en smeltende poolkappen (lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier).
Regisseur Bong combineert dus verschillende genres in Okja, door avontuur, humor en actie af te wisselen met drama en tragiek. Zo zullen kijkers van alle leeftijden ongetwijfeld genieten van de idyllische momenten die Okja en Mija beleven in hun natuurlijke biotoop, en van de actiescènes waarin Mija, de activisten van het Animal Liberation Front en personeelsleden van de Mirando Corporation elkaar achtervolgen op de autosnelweg en in een drukbevolkte supermarkt om Okja in handen te krijgen tijdens een opwindende, schitterend in beeld gebrachte pig chase. Anderzijds zijn er, vooral in het slot van de film, ook enkele lugubere scènes die de gruwelen van de vleesindustrie tonen en wellicht te confronterend zijn voor sommige kleine kinderen.
 |
| Een pig chase door de supermarkt. |
Op filmtechnisch vlak zit Okja erg goed in elkaar. Zoals we van Bong gewoon zijn, is de film knap in beeld gebracht (onder meer met dynamische dolly shots en tracking shots) en uitstekend gemonteerd. Dankzij de schitterende digitale special effects ziet het supervarken er bovendien uit als een levensecht dier.
 |
Wat de acteerprestaties betreft, verdient hoofdrolspeelster Seo-Hyun Ahn een pluim. De 13-jarige actrice stal moeiteloos ons hart als de verbeten Mija die er alles voor over heeft om haar huisdier te redden uit de klauwen van de gewetenloze Mirando Corporation. Ook Paul Dano overtuigt in zijn geslaagde bijrol als de sympathieke leider van de dierenactivisten.
Jake Gyllenhaal daarentegen gaat voor de eerste keer in zijn carrière compleet uit de bocht in zijn komisch bedoelde bijrol als de hyperkinetische zoöloog Johnny Wilcox: Gyllenhaal wil koste wat het kost grappig zijn, maar hij bezondigt zich voortdurend aan inconsistente overacting, waardoor hij niet op onze lachspieren werkte en we veeleer plaatsvervangende schaamte voelden voor zijn geforceerde, ronduit belachelijke vertolking. Ook Tilda Swinton, die een gelijkaardige feeks speelt als haar hilarische personage Minister Mason (één van de beste movie movie villains aller tijden) in Bongs Snowpiercer, beklijft in Okja niet echt.
 |
| Jake Gyllenhaal maakt zich belachelijk in Okja. |
Een ander minpunt is de muziekkeuze, met melige en te voor de hand liggende nummers die klinken als goedkoop effectbejag, zoals Dedicated to the One I Love van The Mama's & the Papa's, Harvest for the World van The Isley Brothers en Annie's Song van John Denver. Ook de opgewekte zigeunermuziek die weerklinkt tijdens de pig chase door de supermarkt is, hoewel toepasselijk, te voor de hand liggend. Die compositie (van Jaeil Jung) lijkt overigens verdacht veel op de Balkan-volksmuziek van Goran Bregović in de films van Emir Kusturica.
Op narratief vlak hielden wij vooral van de uitstekende eerste helft van Okja. Halverwege wordt de film echter wat voorspelbaar en bij momenten ook iets te moralistisch. De aangrijpende slotscènes vonden wij wel geslaagd, maar tegen dan was het varken al half verdronken.
Toch kunnen wij Okja aanbevelen, want deze film bevat genoeg charme, humor, actie, drama en ontroering om jong en oud te kunnen boeien.
Toch kunnen wij Okja aanbevelen, want deze film bevat genoeg charme, humor, actie, drama en ontroering om jong en oud te kunnen boeien.
 |
Wie weet slagen Okja en Mija er misschien zelfs in om u te overtuigen voortaan geen gmo's en industrieel vlees meer te consumeren. Is dat de reden waarom Okja amper getoond wordt in bioscopen en tot op heden ook nog niet beschikbaar is op dvd of blu-ray disc? Hebben de gmo-bedrijven en vleesindustrie achter de schermen misschien druk uitgeoefend om de film te boycotten? In dat geval is dat een reden te meer om de censuur te omzeilen en ergens, op het internet bijvoorbeeld, op zoek te gaan naar mogelijkheden om Okja te zien.
O ja: blijf kijken tot de aftiteling voorbij is, want nadien volgt nog een extraatje!
JN.
Okja (Zuid-Korea/USA-2017): nog niet beschikbaar op dvd of blu-ray disc.
Met: Seo-Hyun Ahn, Tilda Swinton, Jake Gyllenhaal en Paul Dano.
Genre: dierenfilm / avontuur / drama / actie / tragikomedie
 |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten