Een feministische zwembiopic

Young Woman and the Sea  van Joachim Rønning     ★★

Gebaseerd op het gelijknamige boek uit 2009 van de Amerikaanse auteur Glenn Stout, is Young Woman and the Sea (2024) een nieuwe sportbiopic over het leven en de zwemcarrière van de beroemde Amerikaanse topzwemster Gertrude "Trudy" Ederle (1905-2003), die in 1925 en 1926 twee pogingen ondernam om van de Franse kust het Kanaal in de Noordzee over te zwemmen naar de kust van Engeland. Of die pogingen goed dan wel slecht afliepen, verklappen we hier niet...

Voordien waren slechts vijf zwemmers, allemaal mannen, er in geslaagd om het minstens 34 kilometer brede Kanaal volledig over te zwemmen. De eerste zwemmer die daarin slaagde was de Engelsman Matthew Webb: hij deed er in augustus 1875 circa 21 uur en 45 minuten over om van de Admiralty Pier in de Engelse havenstad Dover tot aan het strand nabij de Franse havenstad Calais te zwemmen. Zo'n 80 latere pogingen door andere zwemmers mislukten, soms met dodelijke afloop. Het Kanaal is immers een verraderlijke plek voor zwemmers, vanwege onder meer de sterke en wisselende zeestromingen die de feitelijke zwemafstand veel groter maken dan de afstand in vogelvlucht. Zo zwom Webb tijdens zijn historische oversteek circa 66 kilometer. Pas in 1911 werd de Engelsman Thomas William "Bill" Burgess de tweede zwemmer die het Kanaal volledig overzwom. In 1923 slaagden ook de Amerikaan Henry Sullivan, de Argentijn Enrique Tirabocchi en de Amerikaan Charles Toth daarin. Bill Burgess (in Young Woman and the Sea gespeeld door Stephen Graham) coachte Trudy Ederle in 1926 tijdens haar tweede poging om als eerste vrouw in de geschiedenis het Kanaal over te zwemmen.

De echte Trudy Ederle.

Girl power

De filmtitel Young Woman and the Sea is een feministische variant op de titel van de wereldberoemde existentiële novelle The Old Man and the Sea uit 1952 van de Amerikaanse schrijver, Nobelprijswinnaar, oorlogsheld, avonturier, notoire feestneus en macho Ernest Hemingway. Young Woman and the Sea draait niet rond de maritieme avonturen van een oude man, maar rond de girl power van een jonge vrouw die letterlijk en figuurlijk tegen de stroom in zwemt in een tijd toen vrouwen nog beschouwd werden als quantité négligable in de door mannen gedomineerde sportwereld. 

Daisy Ridley als Trudy Ederle.

In het eerste deel van de film ondervinden het titelpersonage Trudy Ederle (gespeeld door Olive Abercrombie als kind en door Daisy Ridley als tiener en volwassen jongedame) en haar zus Margaret "Meg" Ederle (gespeeld door Lilly Aspell als kind en door Tilda Cobham-Hervey als tiener en volwassen jongedame) reeds als jonge meisjes in New York dat hun passie voor de zwemsport lijdt onder de 'patriarchale' bezwaren van mannen, met inbegrip van hun eigen vader (vertolkt door Kim Bodnia), tegen de sportieve ambities van meisjes en vrouwen. Dat weerhoudt de rebelse en hardnekkige Trudy er echter niet van om dankzij haar zwemtalent en verbeten doorzettingsvermogen uit te groeien tot een competitieve topzwemster.

Het gezin Ederle in hun woning in New York.

De 'politiek correcte' feministische insteek van Young Woman and the Sea is gebaseerd op historische feiten, maar wordt in de film door de Amerikaanse scenarist Jeff Nathanson en de Noorse regisseur Joachim Rønning te nadrukkelijk en vaak clichématig in de verf gezet, waardoor bijna alle mannelijke personages op een karikaturale wijze voorgesteld worden in een negatief daglicht, terwijl de vrouwelijke personages, met inbegrip van moeder Ederle (gespeeld door Jeanette Hain), afgeschilderd worden als slachtoffers van de toenmalige tijdsgeest. Zo wordt Trudy's deelname aan de Olympische Zomerspelen van 1924 in de Franse hoofdstad Parijs voorgesteld als een mislukking, waarbij zij uitsluitend twee bronzen medailles wint, wat volgens de film te wijten was aan de vrouwonvriendelijke en jaloerse zwemtrainer Jabez Wolffe (gespeeld door Christopher Eccleston), terwijl het in werkelijkheid een vrouw was -Charlotte Epstein (gespeeld door Sian Clifford)- die de Amerikaanse Olympische zwemsters toen coachte, en de film bovendien ten onrechte verzwijgt dat Trudy in Parijs ook een Olympische gouden medaille won in de 4x100 meter vrije slag en zij daarbij samen met haar drie teamgenoten zelfs een nieuw wereldrecord vestigde.

Dat het ook anders en beter kan, bewijst het tweede deel van de film, waarin Trudy gevolgd wordt tijdens haar tweede poging om het Kanaal over te zwemmen terwijl de prekerige feministische toon plaatsmaakt voor een spannend avontuur, waarin je als kijker meeleeft met Trudy's dramatische lotgevallen tijdens haar lange en levensgevaarlijke oversteek.

Stereotiep

Joachim Rønning blikte in 2012 als co-regisseur reeds een historisch avontuur op zee in, getiteld Kon-Tiki (lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier), waarna hij in Hollywood ook als co-regisseur optrad voor het zee-avontuur Pirates of the Caribbean: Dead Men Tell No Tales uit 2017: het 5de deel in de populaire Pirates of the Caribbean-filmreeks, met de beroemde Amerikaanse filmster Johnny Depp in de hoofdrol (lees ons biografische portret van Depp hier). En in 2019 voltooide Rønning als regisseur het fantasy-sprookje Maleficent: Mistress of Evil (2019), met de Amerikaanse Hollywoodactrice Angelina Jolie in de titelrol. 

Kortom, Rønning weet hoe hij een commerciële film moet maken die het grote publiek kan aanspreken. Maar dat heeft ook een schaduwzijde, zoals blijkt uit de nochtans vakkundig gemonteerde biopic Young Woman and the Sea, want naast de moralistische ondertoon lijdt deze film ook onder andere gebreken: 

- de personages en narratieve opbouw zijn vaak te voorspelbaar;

- de cast acteert verdienstelijk, maar te braaf binnen de lijntjes van een typisch Hollywooddrama, waardoor alleen de geslaagde bijrol van Stephen Graham als de flamboyante Bill Burgess ons echt kon bekoren;

- ook de sporadische humor beklijft niet echt;

- op de klankband weerklinkt stereotiepe filmmuziek (gecomponeerd door Amelia Warner);

- en het veelvuldige gebruik van visuele effecten met computeranimatie gaat soms ten koste van het realisme, waardoor ook de aanblik van het toenmalige New York en van de sequenties op zee tot op zekere hoogte aanvoelen als een kunstmatig Hollywoodproduct. 

Nee, dan kijken wij liever naar andere, meer eigenzinnige en gritty sportbiopics, zoals het briljante psychosociale boksersportret Raging Bull (1980) van Martin Scorsese (bekijk een filmfragment hier) en de uitstekende satirische schaatsstersbiopic I, Tonya (2017) van Craig Gillespie (bekijk de trailer hier).

JN.

Young Woman and the Sea (USA-2024): sinds 19 juli 2024 te bekijken via de streamingdienst Disney+.

Met: Daisy Ridley, Tilda Cobham-Hervey, Jeanette Hain, Kim Bodnia, Christopher Eccleston, Stephen Graham, Sian Clifford, Glenn Fleshler, Olive Abercrombie en Lilly Aspell.

Genre: biopic / sport / historisch drama