Portret.

David Cronenberg

De obsessies van een cultregisseur

Op 30 juli gaat in de Belgische bioscopen Maps to the Stars in première. Deze nieuwe film van David Cronenberg is een donkere satire over een disfunctionele Amerikaanse familie waarin de Canadese cultregisseur de entertainmentindustrie in Hollywood genadeloos op de korrel neemt als een oppervlakkig en egocentrisch milieu dat zijn eigen kinderen opvreet.

De prijs van de roem

Mia Wasikowska speelt in Maps to the Stars de vervreemde dochter Agatha, die na haar vrijlating uit een psychiatrische instelling, waar ze opgesloten werd voor pyromanie, weer contact zoekt met haar familie. Haar 13-jarige broer Benjie (Evan Bird) is een kindsterretje die al sinds zijn negende kampt met een drugsverslaving, wat zijn ambitieuze moeder Cristina (Olivia Williams) er echter niet van weerhoudt om te proberen de filmcarrière van zoonlief weer op gang te trekken. Het gezinshoofd, dokter Stafford Weiss (John Cusack), profiteert als manipulatieve zelfhulpgoeroe van rijke celebrity's. Eén van zijn klanten is Havana Segrand (Julianne Moore): een filmster op haar retour die in de schaduw van haar overleden, nog beroemdere moeder Clarice (Sarah Gadon) leeft. Agatha besluit om te solliciteren voor de job van persoonlijk assistente bij Havana, waarna familiegeheimen uitkomen, opgekropte frustraties afgereageerd worden en de dingen stilaan uit de hand lopen..

 Mia Wasikowska in Maps to the Stars.

Met echo's van onder meer kritische metafilms over de schaduwzijden van Hollywood, zoals Sunset Boulevard (1950) van Billy Wilder, The Player (1992) van Robert Altman en Mulholland Drive (2001) van David Lynch (één van onze favoriete films), focust Cronenberg in Maps to the Stars vooral op de psychologie van de personages, wier levens stilaan desintegreren terwijl zij bezwijken onder de druk van hun omstandigheden. Zoals we van hem gewoon zijn, doet Cronenberg dit op zijn eigen, doorgedreven manier die hem de reputatie opleverde van één van de meest eigenzinnige en omstreden cineasten in de filmgeschiedenis.

Experimentele horror

Reeds in de jaren zeventig verwierf Cronenberg een cultreputatie met bizarre lowbudget horrorfilms zoals Shivers (1975), Rabid (1977) en The Brood (1979), waarin sciencefiction, lichamelijkheid, obsessies, wetenschappelijke experimenten, infecties, mutaties, verminking, geweld en seksualiteit terugkerende thema's zijn die Cronenberg ook in zijn latere films bleef aanboren voor zijn filosofische reflecties over vreemde kronkels in de condition humaine. 

In 1981 scoorde hij een hit met Scanners: een horrorthriller over een groep mensen die met telepathische en telekinetische krachten in staat zijn om iemands hoofd te laten ontploffen.

Scanners uit 1981.

Ook Cronenbergs bevreemdende Videodrome (1983) -over gewelddadige, psychoseksuele 'videohallucinaties'- werd een cultsensatie onder sciencefiction- en horroradepten.

Klaar voor het grotere werk, kreeg Cronenberg ruimere budgetten voor zijn horrorthriller The Dead Zone (1983) naar de gelijknamige roman van Stephen King, met Christopher Walken als een man met paranormale gaven, en voor Cronenbergs uiterst succesvolle remake in 1986 van de griezelfilm The Fly, met Jeff Goldblum als een wetenschapper die na een misgelopen experiment geleidelijk aan muteert in een vlieg.

Filmposter van The Fly uit 1986.

In zijn psychologische thriller Dead Ringers (1988), met een dubbelrol van Jeremy Irons als identieke tweelingbroers die vrouwen misleiden in hun gynaecologische kliniek, ging Cronenberg dieper in op zijn fascinatie voor identiteit, lichamelijkheid, erotiek en geweld. 

Gelet op zijn filmografie, is het niet verwonderlijk dat Cronenberg een grote fan is van de romans van de Amerikaanse cultschrijver en notoire junkie William S. Burroughs. In 1991 waagde Cronenberg zich aan de verfilming van Naked Lunch: de semi-autobiografische, surrealistische en als onverfilmbaar bestempelde roman van Burroughs over de paranoïde hallucinaties van een ongediertebestrijder. 

Ook Crash (1996) was een bizar project, waarin Cronenberg personages volgt die seksueel opgewonden geraken van auto-ongelukken.

Metakritiek

De afgelopen jaren koos Cronenberg voor een wat klassiekere, minder controversiële aanpak in zijn psychoanalytische Jung-biopic A Dangerous Method uit 2011 (lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier) en in zijn eerdere misdaadthrillers Eastern Promises (2007) en A History of Violence (2005), telkens met Viggo Mortensen (lees ons biografische portret hier), hoewel met name deze laatste film ook shockerend geweld bevat.

 

Viggo Mortensen in A History of Violence.

Milder geworden met de jaren -Cronenberg is intussen 71- kruipt het bloed toch nog steeds waar het niet gaan kan en blijft de Canadees zijn publiek graag prikkelen en uitdagen, zoals blijkt uit de zwarte humor van de bijtende metakritiek op de filmindustrie die hij in Maps to the Stars verwerkte.

JN.

Maps to the Stars (Canada/USA/Duitsland/Frankrijk-2014): in de bioscoop vanaf 30 juli 2014.

Met: Mia Wasikowska, Robert Pattinson, John Cusack, Julianne Moore, Sarah Gadon, Carrie Fisher, Evan Bird en Olivia Williams.

Genre: psychosociaal drama / satirische tragikomedie / thriller

Klik op de oranje link voor de trailer: Maps to the Stars - trailer