Een traan in de ruimte

Gravity  van Alfonso Cuarón     ★★★★

De debuterende Amerikaanse astronaute Ryan Stone (gevoelig vertolkt door Sandra Bullock) en haar ervaren collega Matt Kowalski (George Clooney) hebben hun Space Shuttle verlaten en zijn tijdens hun ruimtewandeling de Hubble-ruimtetelescoop aan het repareren. Plots meldt het vluchtleidingscentrum op aarde dat grote brokken ruimteafval razendsnel hun kant op vliegen. Het duo slaagt er niet in om zich tijdig met de Space Shuttle uit de voeten te maken, en de vernietigende impact van de brokstukken maakt het ruimteschip onklaar. 

Tot overmaat van ramp geraakt Ryan gescheiden van de shuttle en tolt zij door de ruimte, steeds verder weg van Matt...

Hyperrealistisch

Gebaseerd op een scenario dat de Mexicaanse cineast Alfonso Cuarón samen met zijn zoon Jonás schreef, is Gravity een erg overtuigend en spannend sciencefictiondrama dat vooral uitblinkt op visueel vlak. 

Het indrukwekkende production design is hyperrealistisch, waardoor niet alleen de Space Shuttle en de Hubble-telescoop, maar ook het internationaal ruimtestation ISS, de Russische Sojoez-capsule en het Chinese Tiangong-ruimtestation er heel geloofwaardig uitzien.

Sandra Bullock als Ryan.

Dankzij kristalheldere 3D-beelden en knappe special effects (vooral met computeranimatie) zit je als toeschouwer midden in de actie, wat niet alleen bijdraagt tot de spanning tijdens de spectaculaire rampsequenties, maar ook tot de poëzie van enkele ontroerende momenten. Het mooiste shot is wellicht dat van een eenzame traan, die eventjes aan Ryans ooglid bengelt, dan gewichtloos door de ruimtecapsule zweeft en dankzij de superieure 3D-techniek in het midden van de bioscoopzaal aan het oog van de kijkers voorbijtrekt: schijnbaar zo dichtbij dat het lijkt alsof je de traan kan aanraken...

Hoewel Clooney en vooral Bullock op topniveau acteren, is dé ster van Gravity ongetwijfeld de briljante Mexicaanse cameraman Emmanuel Lubezki, die ons andermaal trakteert op oogstrelende beelden (lees ons biografische portret van Lubezki uit 2013 hier). 

Behalve de visueel verbluffende scifi-trendsetters Metropolis (1927) van Fritz Lang (bekijk de hele film hier), 2001: A Space Odyssey (1968) van Stanley Kubrick (lees onze recensie hier, bekijk de trailer hier en een filmfragment hier), Alien (1979) van Ridley Scott (lees onze recensie hier), Stalker (1979) van Andrei Tarkovsky (bekijk een compilatie van betoverende shots uit Tarkovsky's films hier), Blade Runner (1982) van Ridley Scott (lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier) en Under the Skin (2013) van Jonathan Glazer (lees onze recensie hier en bekijk de trailer hier), kunnen we ons niet meteen een sciencefictionfilm voor de geest halen met zo'n sterke visuele impact als Gravity. 

Gemiste kans

Inhoudelijk zocht regisseur Cuarón naar diepgang door van het personage Ryan, die rouwt om de dood van haar dochtertje, een weemoedige vrouw te maken. Haar droefenis staat in schril contrast met het vrolijke pragmatisme van de oudere astronaut Matt, die zijn laatste ruimtereis voltooit alvorens hij op pensioen gaat en die de ruimteramp ondergaat met een nonchalante berusting die niet zou misstaan hebben in de stoa van de antieke Griekse en Romeinse filosofen. Maar hoewel Gravity bij momenten raakt aan de diepe filosofische dimensie die Kubrick (onze favoriete regisseur) zo weergaloos verwerkte in zijn metafysische ruimtesymfonie 2001: A Space Odyssey (één van onze favoriete sciencefictionfilms en één van onze favoriete films tout court) -wat is de zin van het kwetsbare menselijke bestaan in deze wondermooie, maar ook genadeloze kosmos?-, blijft Cuarón goeddeels aan de oppervlakte door zich vooral te focussen op de ruimteramp in plaats van nog dieper in te gaan op de existentiële ervaring van wat het betekent om alleen door de ruimte te zweven in het besef dat alle contact met Moeder Aarde onherroepelijk verloren lijkt. Wij misten daarom een contemplatieve epiloog, waarin we als kijker samen met één van de astronauten steeds verder en verder van de aarde zouden wegzweven, in diepe bewondering voor de blauwe planeet, de maan en de stille sterren die ons omringen, met diep ontzag voor het eindeloze universum als een mysterium tremendum et fascinosum, en met de peilloze horror vacuï van de tot sterven gedoemde enkeling voor de zevenvoudige eenzaamheid in die ondoorgrondelijke oneindigheid.

JN.

Gravity (USA/Groot-Brittannië-2013): in de bioscoop sinds 30 oktober 2013.
Met: Sandra Bullock en George Clooney.

Genre: sciencefiction / drama / thriller

Klik op de oranje links voor:

- de trailer: Gravity - trailer

- ons biografische portret van de cameraman: Emmanuel Lubezki: Een visuele dichter