Moeder, waarom leren wij?

Detachment  van Tony Kaye     ★★

And never have I felt so deeply at one and the same time so detached from myself and so present in the world. Met dit toepasselijke, aan de Franse schrijver Albert Camus ontleende citaat begint Detachment (2011): een nieuw psychosociaal drama van de Engelse regisseur Tony Kaye, geschreven door Carl Lund, over gedesillusioneerde leerkrachten in het huidige Amerikaanse onderwijssysteem (bekijk de trailer hier). Beperkte budgetten, overvolle klassen, ongemotiveerde en soms ronduit agressieve leerlingen, boze ouders...: het is geen pretje om in die omstandigheden voor de klas te staan.

Adrien Brody als de literatuurleraar Henry Barthes.

Eén van de mensen die zich probeert overeind te houden in deze demotiverende omgeving is Henry Barthes (hoofdrol van Adrien Brody): een getroebleerde interimleerkracht, die het niet alleen moeilijk heeft met de zware psychologische tol die zijn ondankbare job van hem eist, maar ook met de ziekte van zijn grootvader en met de herinneringen aan zijn afwezige en drankzuchtige moeder. Met een voice-over omschrijft de introverte Henry zichzelf als een hol persoon. Vanwege zijn interimstatuut is hij naar eigen zeggen even inwisselbaar als geld: "I am money. I change hands like a dollar bill... I'm young and I 'm old. And I've been bought and I've been sold, so many times..." Zijn taak beperkt zich naar eigen zeggen tot het handhaven van orde en ervoor te zorgen dat niemand in zijn klas vermoord wordt.

Niemand komt opdagen voor de ouderavond...

No Child Left Behind?

Behalve een scherpe kritiek op het falende Amerikaanse onderwijssysteem, is Detachment ook een karakterstudie van de gefrustreerde leerkrachten en leerlingen in deze logge pedagogische moloch. Het onderwijzend personeel wordt verondersteld steun te bieden aan maatschappelijk kwetstbare leerlingen. Maar leerkrachten zijn ook maar mensen, met hun kleine en grote problemen. Soms hebben ze zelf nood aan steun. Henry houdt zich sterk, maar dreigt te vereenzamen. Tot hij het stuurloze straathoertje Erica (een beloftevolle rol van Sami Gayle) tegenkomt: een tiener wier miserabele leventje het tastbare bewijs is dat het No Child Left Behind-programma van het Amerikaanse Ministerie van Onderwijs niet werkt. Samen proberen Henry en Erica er het beste van te maken...

Sami Gayle en Adrien Brody.

Beladen

Sinds zijn doorleefde, Oscarwinnende doorbraakrol als het onfortuinlijke titelpersonage in Roman Polanski's aangrijpende anti-oorlogsdrama The Pianist uit 2002 (één van onze favoriete historische drama's; bekijk een filmfragment hier en de hele film hier), hebben we van Adrien Brody niet veel meer gehoord. In Detachment acteert hij vrij goed (in tegenstelling tot de overacterende Louis Zorich als Henry's grootvader). Brody's personage loopt echter verloren in het beladen scenario, dat te veel onderwerpen tegelijk aansnijdt: de persoonlijke problemen van de leerkrachten en leerlingen, Henry's zieke grootvader en afwezige moeder, de subplot rond Erica, de onvoldoende uitgewerkte bijrollen van James Caan en Christina Hendricks als Henry's collega's en van Lucy Liu als een overspannen schoolpsychologe... 

Lucy Liu komt niet voldoende uit de verf in haar bijrol van een overspannen schoolpsychologe.

Regisseur Tony Kaye (bekend van het anti-neonazidrama American History X uit 1998) stond zelf achter de camera voor Detachement, maar de montage (door Barry Alexander Brown en Geoffrey Richman) is te nadrukkelijk en mist daardoor subtiliteit. Flashbacks, animatie, zwart-wit foto's...: het is allemaal wat van het goede teveel.

"A child's intelligent heart can fathom the depth  of many dark places. But can it fathom the delicate moment of its own detachement?", mijmert Henry. Wij zijn geen kind meer, maar toch voelden ook wij ons al gauw detached (onthecht) van deze goedbedoelde maar nogal boodschapperige en melodramatische 'schoolfilm'. 

Nee, geef ons in dit genre dan maar liever Dead Poets Society (1989) van Peter Weir met Robin Williams, The Browning Version (1994) van Mike Figgis met Albert Finney, of Elephant (2003) van Gus Van Sant met Alex Frost, Eric Deulen en John Robinson (één van onze favoriete films aller tijden; bekijk de hele film hier).

JN.

Detachment (USA-2011): in de bioscoop sinds 2 mei 2012.

Met: Adrien Brody, Sami Gayle, Christina Hendricks, Marcia Gay Harden, James Caan, Lucy Liu en Louis Zorich.

Genre: psychosociaal drama

Klik op de oranje link voor de trailer: Detachment - trailer