In de schaduw van de dood

Biutiful  van Alejandro González Iñárritu     ★★★

Uxbal (gespeeld door Javier Bardem) is een alleenstaande vader met twee kinderen. Zijn ex-vrouw Marambra (Maricel Álvarez) -de moeder van zijn zoontje en dochter- heeft een bipolaire stoornis en leidt een labiel leven, waardoor Uxbal goeddeels opdraait voor de opvoeding van hun kinderen. Hij woont in een multiculturele wijk in de Spaanse stad Barcelona, waar hij samen met enkele Senegalese en Chinese migranten een illegaal handeltje in namaakproducten drijft. Uxbal verdient ook wat bij op begrafenissen: dankzij een bijzondere gave kan hij schijnbaar met de doden praten. Op een dag krijgt hij van zijn dokter echter te horen dat hij zelf nog maar enkele maanden te leven heeft: hij blijkt terminale kanker te hebben. Uxbal blikt terug op zijn leven en bereidt zich voor op het onvermijdelijke...

Javier Bardem als de wanhopige Uxbal.

Maricel Álvarez
als de labiele ex-vrouw van Uxbal.

Braakbal

Biutiful is een grauw, van miserie schrijnend, maar ook poëtisch en sfeervol in beeld gebracht existentieel drama over de pijn van het Zijn. De filmtitel verwijst naar een spelfout van Uxbals dochter en is tegelijk een subtiele hint dat het verhaal de ambivalente onvolmaaktheid van het leven illustreert. Het (te?) ambitieuze scenario thematiseert ouderschap, sociaal-economisch onrecht, uitbuiting, mededogen, (naasten)liefde, wroeging, parapsychologie en de alomtegenwoordige schaduw van de Dood. "Ik wil niet doodgaan. Ik ben bang om mijn kinderen alleen achter te laten", zegt Uxbal. "Het universum zorgt voor ze", reageert een vrouw die blijkbaar ook met de doden kan communiceren. "Maar het universum betaalt de huur niet", besluit Uxbal cynisch.

Javier Bardem.

Een terugkerende metafoor in de dialogen is het zoölogische weetje dat uilen een braakbal ophoesten vlak voor ze sterven. En net als een uil (een nachtdier dat bij uitstek symbool staat voor duisternis en wijsheid), 'braakt' Uxbal in de deemsternis van zijn ten dode opgeschreven leven zijn innerlijk uit in bitterzoete bespiegelingen over de vader die hij nooit gekend heeft, zijn te vroeg overleden moeder, zijn mislukte huwelijk, zijn illegale levenswandel en zijn angst voor wat zijn kinderen te wachten staat wanneer hij er niet meer zal zijn. Het moge duidelijk zijn: Biutiful is geen film waar je vrolijker van wordt...

Maricel Álvarez en Javier Bardem.

Geografie van het gezicht

Regisseur Alejandro González Iñárritu    
(bekend van Amores Perros, Babel en 21 Grams)
op de set van Biutiful.

Hoofdrolspeler Javier Bardem, in 2008 al bekroond met een Oscar voor zijn  schitterende vertolking van de ijskoude seriemoordenaar in de briljante neo-western en misdaadthriller No Country For Old Men, werd ook dit jaar voor zijn intense vertolking van Uxbal genomineerd voor een Oscar (die uiteindelijk naar Colin Firth ging voor diens hoofdrol in The King's Speech).

Bardem behoort tot het zeldzame soort van acteurs die met één blik duizend woorden overbodig kunnen maken. Of zoals regisseur Iñárritu het uitdrukt in zijn videodagboek dat als extraatje op de nieuwe dvd van Biutiful staat: "In het gezicht van Javier kan je alle verhalen van de mensheid ontdekken." Gezichten zijn voor Iñárritu naar eigen zeggen trouwens "de meest intense en interessante 'geografieën' in een film". En dat merk je inderdaad aan het diep menselijke karakter van Biutiful.

JN.

Biutiful (Mexico/Spanje-2010): beschikbaar op dvd vanaf 9 juni 2011.

Met: Javier Bardem, Maricel Álvarez, Hanaa Bouchaib, Guillermo Estrella, Cheikh Ndiaye, Diaryatou Daff, Cheng Tai Shen en Luo Jin.

Genre: existentieel drama

Klik op de oranje links voor:

- de trailer: Biutiful - trailer

- de Oscarnominaties van Biutiful: Alle Oscarnominaties 2011

Javier Bardem.