Vallen en opstaan voor de liefde

La Vie en Rose  van Olivier Dahan     ★★★★

Non, je ne regrette rien zong Edith Piaf niet lang voor ze op 9 oktober 1963 haar laatste adem uitblies. Wie de biopic La Vie en Rose (aka La Môme) gezien heeft, begrijpt ook waarom de wereldberoemde Franse zangeres zonder spijt terugblikte op een leven dat weliswaar bol stond van miserie en tragiek, maar ook van levenslust, ambitie, vriendschap, muziek en bovenal…liefde. La Vie en Rose is niet alleen een boeiende collage van hoogte- en dieptepunten in Piafs bewogen muzikale carrière, maar ook en vooral een beklijvend portret van de vrouw achter de mythe. Dat is onder meer te danken aan het uitstekende scenario, de ingenieuze montage, de sfeervolle fotografie en last but not least aan hoofdrolspeelster Marion Cotillard, wier briljante, doorleefde vertolking een ontroerend eerbetoon is aan één van de meest getalenteerde zangeressen aller tijden.

Edith Piaf.

Marion Cotillard.

Geen droge feiten maar emoties

Regisseur Olivier Dahan en zijn filmmonteur Richard Marizy ontwikkelden voor La Vie en Rose een complexe vertelstructuur die via flashbacks en flashforwards voortdurend laveert tussen cruciale momenten in Piafs jeugd, haar steile klim naar het succes en haar laatste levensjaren. Deze werkwijze draagt ertoe bij dat we als kijker in de loop van de film beginnen te beseffen hoe onlosmakelijk Piafs persoonlijke lotgevallen en de toewijding waarmee ze op het podium stond met elkaar verbonden waren. Een rechtlijnige, louter chronologische biografie zou wellicht een toegankelijkere film opgeleverd hebben, maar ook ten koste gegaan zijn van het doel dat Dahan voor ogen stond.

La Vie en Rose is immers geen biopic in de strikte zin van het woord. Zo is in de film geen spoor te bekennen van Yves Montand, Charles Aznavour en tal van andere figuren die een belangrijke rol in Piafs leven gespeeld hebben. Het hoertje Titine, die in de film wordt opgevoerd als een surrogaatmoeder van de piepjonge Edith, is dan weer een louter fictief, door Dahan uitgevonden personage. De regisseur geeft dus zijn subjectieve interpretatie van Piafs leven, waarbij de emoties van de zangeres fungeren als schakels tussen de verschillende scènes. Het resultaat is een fascinerende collage van mijmeringen en herinneringen die ons een veel frappanter beeld geven van wat Piaf bezielde dan een louter op historische feiten gebaseerde film ooit gekund had.

La Vie en Rose toont hoe Edith Piafs leven en haar artistieke drijfveren
onlosmakelijk met elkaar verbonden waren.

Niemands dochter

Edith Giovanna Gassion wordt op 19 december 1915 geboren op de cape van een politieagent onder een lantaarn in de rue de belleville 72 te Parijs. La Vie en Rose begint drie jaar later. De kleine Edith wordt door haar moeder -een aan alcohol verslaafde straatzangeres- verwaarloosd. Ediths vader -de arme acrobaat Louis- dumpt haar dan maar in het bordeel van haar grootmoeder. Titine (gespeeld door Emmanuelle Seigner), één van de prostituees, ontfermt zich over de jonge Edith en zingt liedjes voor haar. Wat Edith in het bordeel meemaakt, zou ze later laten meeklinken in Milord: een ballade die ze in 1959 in New York laat opnemen en waarin ze zingt: "Je suis q’une fille du port / Une ombre de la rue."

Edith heeft van jongsaf een zwakke gezondheid. “Van wie is dat meisje?” vraagt de dokter die haar in het bordeel onderzoekt. “Van niemand”, antwoordt haar harteloze grootmoeder. Een antwoord dat Ediths mistroostige jeugd treffend samenvat en een verklaring vormt voor het onstilbare verlangen naar liefde en vriendschap dat kenmerkend was voor zowel Piafs leven als voor haar muzikale repertoire. Of om het met regisseur Dahan te zeggen: “Ze voedde haar levensliederen met haar persoonlijke ervaringen.”

Wanneer Edith tien jaar is, haalt haar vader Louis haar eindelijk op in het bordeel. Ze neemt in tranen afscheid van Titine, de enige tussen hemel en aarde die echt van haar houdt. Edith moet voortaan met de hoed rondgaan terwijl Louis op straat zijn acrobatieën vertoont. Het publiek is echter niet onder de indruk van diens amateuristische kunstjes, en de 10-jarige Edith (met veel naturel vertolkt door Pauline Burlet) zingt dan maar een liedje. Ze blijkt een natuurtalent en de toeschouwers zijn gul met de centen. Voor het eerst in haar leven hoort ze haar vader trots zeggen: “Dat is mijn dochter.”

Jean-Paul Rouve als Ediths vader en Pauline Burlet als de 10-jarige Edith.

Van kleine mus tot wereldberoemde nachtegaal

In 1935 is Edith intussen 20 jaar. Vanaf die leeftijd wordt ze met brio vertolkt door de Franse actrice Marion Cotillard, die voor La Vie en Rose heel diep ging om het personage als het ware van binnenuit te laten groeien tot ze er bijna mee samenviel. Een tour de force waarmee Cotillard bewijst dat ze de method acting onder de knie heeft.

Samen met haar beste vriendin Mômone (schitterend vertolkt door Sylvie Testud), zwerft Edith door de straten van Parijs om er op de trottoirs en in de kroegen als zangeres haar kost te verdienen. De sfeer van het toenmalige Parijs werd treffend tot leven gewekt door de decorontwerpers en door cameraman Tetsuo Nagata. Ook op andere locaties verlenen de sfeervolle fotografie en mise-en-scène een gevoel van authenticiteit en geloofwaardigheid aan de film. Terwijl Edith op straat staat te zingen, wordt ze ontdekt door Louis Leplée (Gérard Depardieu). Hij geeft haar de artiestennaam La Môme Piaf (de kleine mus) en zet haar op het podium van zijn cabaret. Piafs eerste optreden daar is meteen een groot succes.

Marion Cotillard en Sylvie Testud.

In het tweede deel van de film volgen we Piaf terwijl ze zangles krijgt van de dichter-componist Raymond Asso, uitgroeit tot een nationale ster, verdacht wordt van medeplichtigheid aan de moord op Leplée, zich verliest in drugs en alcohol, carrière maakt in Amerika en smoorverliefd wordt op de Franse bokser Marcel Cerdan (Jean-Pierre Martins).

Jean-Pierre Martins als de bokser Marcel Cerdan: Piafs grote liefde.

Alles voor de liefde

Wanneer Cerdan om het leven komt tijdens een vliegtuigongeluk, beseft Piaf eens te meer dat La vie en rose (de titel van één van haar bekendste liedjes) niet voor haar weggelegd is en ze veroordeeld lijkt tot tragiek. Ze voelt zich eenzamer dan ooit en zoekt troost in nog meer drank en drugs. Het enige moment waarop ze blaakt van zelfvertrouwen is wanneer ze op het podium staat, het doek opengaat, ze met haar stem de harten van haar toeschouwers kan veroveren en hun liefde voelt. Dat werd overigens briljant in beeld gebracht tijdens de memorabele scène waarin Piaf het overlijden van Cerdan verneemt, in huilen uitbarst, hysterisch door een gang strompelt en plots op het podium blijkt te staan.

Op het einde van haar leven, wanneer Piaf een wrak geworden is en er op haar 47ste al bejaard uitziet, beseft de zangeres dat haar tijd op is. In plaats van de sterfbedscène uit te melken, kiest regisseur Dahan ook hier consequent voor een link met het verleden door beklijvende flashbacks in te lassen. Zo herinnert ze zich haar veel te vroeg gestorven dochter. En op de vraag van een journaliste welk advies Piaf heeft voor een vrouw, antwoordt de zangeres: “Liefhebben.” En voor een meisje? “Liefhebben.” En voor een kind? “Liefhebben.”

JN.

La Vie en Rose (Frankrijk/Groot-Brittanië/Tsjechië-2007): beschikbaar op dvd en blu-ray disc.

Met: Marion Cotillard, Sylvie Testud, Emanuelle Seigner en Gérard Depardieu.

Genre: muzikaal drama / biopic / romantiek

Klik op de oranje link voor een filmfragment: La Vie en Rose - fragment

Lees hieronder verder voor achtergrondinfo over Marion Cotillard en Olivier Dahan.

Regisseur Olivier Dahan: visuele flair

Olivier Dahan dankt zijn visuele flair 

aan zijn artistieke opleiding.

Met La Vie en Rose heeft de 43-jarige Olivier Dahan bewezen één van Frankrijks meest getalenteerde regisseurs te zijn. De film sleepte tal van internationale prijzen in de wacht en doet vermoeden dat Dahan ons in de toekomst nog veel filmplezier zal bezorgen.

Olivier Dahan werd in 1967 geboren in het Zuid-Franse kuststadje La Ciotat. Op 20-jarige leeftijd schrijft hij zich in aan l’Ecole d’Art de Marseille, waar hij in 1991 afstudeert als beeldend kunstenaar. Gepassioneerd door beelden, neemt hij niet alleen deel aan verschillende tentoonstellingen maar regisseert hij ook zeven kortfilms. Daarnaast blikt hij ook tal van videoclips in voor popgroepen en zangers, onder wie Mc Solaar, The Cranberries en Zucchero. In 1994 regisseert Dahan zijn eerste langspeelfilm, Frères, die meteen geselecteerd wordt voor het Filmfestival van Berlijn. Drie jaar later voltooit hij Déjà mort: een gewelddadig drama over de wanhoop van rijke jongeren in Nice. In 2001 verfilmt Dahan Le petit poucet, een fabel van Charles Perrault. Het jaar nadien speelt de Franse topactrice Isabelle Huppert in Dahans vierde film, La vie promise, een prostituee die op zoek gaat naar haar ex-man. In 2004 voltooit Dahan Les rivières pourpres 2: Les anges de l’apocalypse: een religieuze thriller, met onder anderen Jean Reno, Benoît Magimel en Christopher Lee, over de zoektocht naar de dader van een reeks rituele moorden.

Dahans voorlaatste en bekendste film dateert van 2007: La Vie en Rose, een emotioneel portret van Edith Piaf dat tal van internationale filmprijzen in de wacht sleepte. Behalve de schitterende vertolking van hoofdrolspeelster Marion Cotillard, springen vooral de sfeervolle fotografie en mise-en-scène in het oog. Die visuele flair dankt Dahan ongetwijfeld aan zijn opleiding tot beeldend kunstenaar.

Actrice Marion Cotillard: een natuurtalent

Voor haar rol in La Vie en Rose werd
Marion Cotillard beladen met
internationale filmprijzen

Alvorens Marion Cotillard door regisseur Olivier Dahan gevraagd werd om de rol van Edith Piaf te spelen in La Vie en Rose, was de Franse actrice vooral bekend in eigen land. Dankzij haar briljante vertolking in deze film is de actrice inmiddels uitgegroeid tot een internationale ster met wie heel wat grote namen in de filmindustrie willen samenwerken.

Marion Cotillard werd op 30 september 1975 geboren in Parijs en groeide op in Orléans. Acteren zat haar in het bloed: zowel haar moeder als vader spelen toneel. Marion begon haar acteercarrière in 1993 in de tv-serie Highlander. Een jaar later won ze de eerste prijs op het conservatorium voor dramatische kunst in Orléans.

Cotillards eerste grote succes als actrice dateert van 1998, toen ze de rol van Lili Bertineau speelde in de succesvolle Franse actiefilm Taxi. Voor haar dubbelrol in het drama Les jolies choses (2001) werd ze genomineerd voor een César in de categorie ‘meest beloftevolle actrice’. In 2003 speelde ze mee in Big Fish van Hollywoodregisseur Tim Burton. Het jaar nadien won ze met haar vertolking van de moordenares Tina Lombardi in het romantisch oorlogsdrama Un long dimanche de fiançailles de César voor beste vrouwelijke bijrol. Cotillards grote internationale doorbraak kwam er in 2007 met haar doorleefde vertolking van Edith Piaf in La Vie en Rose, waarvoor ze onder meer een Oscar won.

Filmprijzen

La Vie en Rose sleepte tal van internationale filmprijzen en nominaties in de wacht. Tot de belangrijkste onderscheidingen behoren:

* De prijs voor beste actrice van de filmpers in Los Angeles

* De prijs voor beste actrice op het filmfestival van Seattle

* Een nominatie voor de Gouden Beer op het filmfestival van Berlijn

* De Hollywood Film Award voor actrice van het jaar

* De Golden Globe voor beste actrice 

* De César voor beste actrice 

* De Bafta voor beste actrice

* De Oscar voor beste actrice

Weetjes

* Marion Cotillard was de eerste keuze van regisseur Olivier Dahan voor de hoofdrol in La Vie en Rose. Daarbij speelde niet alleen het talent van de actrice een rol. Cotillard was destijds nog geen internationale ster en dus goedkoop genoeg voor het beperkte budget van producer Alain Goldman.

* Cotillard bleef zich elke seconde van de draaiperiode (die vier maanden in beslag nam) identificeren met haar personage. Ook tijdens de pauzes tussen de opnames door bleef ze zich gedragen als Edith Piaf. Cotillard leerde zelfs breien, omdat ook Piaf dat graag deed om de tijd te doden.

* Behalve actrice, is Cotillard ook woordvoerster van de milieubeweging Greenpeace.