Kubrick in het kwadraat

A Clockwork Orange  van Stanley Kubrick     ★★★★★

Geen ruimtewezens of laserwapens in deze controversiële verfilming uit 1971 van de gelijknamige sciencefictionroman van Anthony Burgess uit 1962. Maar dat maakt het ontluisterende -en profetische!- toekomstbeeld dat grootmeester Stanley Kubrick (onze favoriete regisseur) 40 jaar geleden van onze stuurloze maatschappij schetste er niet minder beklijvend om.

Nihilisme

A Clockwork Orange (één van onze favoriete sciencefictionfilms en tevens één van onze favoriete films tout court) volgt de ultragewelddadige, zinloze exploten van een criminele stadsbende onder leiding van de egocentrische psychopaat Alex DeLarge (één van de beste movie villains aller tijden), met ijskoude overgave vertolkt door een perfect gecaste Malcolm McDowell. Maar ook de politie, de bureaucratie, het gerecht, het gevangeniswezen, de psychiatrie, de politiek en de media worden genadeloos ontmaskerd als onmenselijke instellingen in deze dystopische maatschappijkritiek.

A Clockwork Orange begint met een iconische dolly out, 
terwijl Alex en zijn droogs in de fameuze Korova Milkbar zitten.

Vintage Kubrick

A Clockwork Orange is Kubrick in het kwadraat: visueel verbluffend, volstrekt compromisloos op elk vlak -bijvoorbeeld in zijn gewaagde, schockerende combinatie van gitzwarte humor en brutaal geweld- en zo 'gelaagd' dat je er bij elke kijkbeurt telkens nieuwe, verrassende dingen in ontdekt. Zo hadden we de film al vijf keer gezien, toen we in de scène waarin Alex en zijn droogs 's nachts aanbellen bij de villa van de marxistische schrijver Frank Alexander (Patrick Magee) en diens vrouw Mary (Adrienne Corri)  plots een ogenschijnlijk onbeduidend detail opmerkten: het geluid van de deurbel -dongdongdong dooong- is een knipoog naar de Vijfde Symfonie van Beethoven (de favoriete componist van Alex) en verwijst tevens naar de wrede Pavloviaanse experimenten (de Russische wetenschapper Ivan Pavlov gebruikte een belletje) waaraan Alex later in de film onderworpen wordt als proefpersoon in een moreel aanvechtbaar wetenschappelijk pilootproject waarmee de overheid gewelddadige misdadigers wil 'genezen'...

Een grand cru van een film die je nooit meer loslaat!

JN.

A Clockwork Orange (USA/Groot-Brittannië-1971): beschikbaar op dvd en blu-ray disc.

Met: Malcolm McDowell, James Marcus, Warren Clarke, Michael Tarn, Aubrey Morris, Michael Bates, Patrick Magee, Miriam Karlin, Carl Duering, Godfrey Quigley, Sheila Raynor en Anthony Sharp.

Genre: sciencefiction / psychosociaal drama / misdaad