Verstoten

Die Fremde  van Feo Aladag     ★★★

Op de vlucht voor haar autoritaire echtgenoot Kemal (gespeeld door Ufuk Bayraktar), besluit de 25-jarige Umay (titerol van Sibel Kekilli) om de Turkse hoofdstad Istanbul te verlaten en met hun zoontje Cem (Nizam Schiller) terug te keren naar Berlijn. Zij is immers geboren en getogen in Duitsland als de oudste dochter in een Turks migrantengezin, en ze wil er weer haar intrek nemen in de ouderlijke woonst. Haar vader Kader (Settar Tanriögen) en haar oudere broer Mehmet (Tamer Yigit), beiden traditionele moslims, vinden echter dat Umay de familie-eer op het spel zet en eisen dat zij terugkeert naar haar man in Turkije. "Was ze maar als jongen geboren", zucht haar verbolgen vader. Ook Umay's moeder Halime (Derya Alabora) raadt haar dochter aan om haar huwelijk te redden. Maar Kemal wil zijn vrouw -een "Duitse hoer" in zijn ogen- niet meer terug en eist zijn zoon op. Umay weigert echter om Cem af te staan. En wanneer ook Umay's jongere broer en zus (gespeeld door Serhad Can en Almila Bagriacik) -nochtans de nieuwe, 'geïntegreerde' generatie Duitse Turken- zich tegen Umay keren, komt de hele familie terecht in een zware crisis en wordt Umay verstoten...

Verscheurend

Die Fremde (2010) is een nieuw, boeiend en sober in beeld gebracht familiedrama over een vrouw in nood die zich met de moed der wanhoop tracht te ontworstelen aan de repressieve en verstikkende moraal van ouderwetse familietradities. De Oostenrijkse regisseuse Feo Aladag, die ook het scenario schreef, had daarbij niet alleen oog voor Umay's emancipatorische strijd, maar tevens voor de verscheurende keuze die haar streng gelovige familieleden moeten maken tussen de vastgeroeste morele codes in hun maatschappelijke milieu en hun liefde voor Umay. 

Aladag zei hierover zelf: "Heel wat Duitsers van Turkse origine liggen in de knoop met zichzelf. In Duitsland voelen ze zich Turks en ongewenst, maar in Turkije voelen ze zich Duits. Eén van de redenen waarom deze gemeenschap, ook de jongere generatie, teruggrijpt naar onverdraagzame traditionele waarden, is dat deze gemeenschap zich uitgesloten voelt door de samenleving." Wat Aladag in Die Fremde probeert duidelijk te maken, is dat niet alleen Umay maar in feite haar hele familie tot op zekere hoogte slachtoffer is van de gevolgen van structurele maatschappelijke verstoting.

Tweesnijdend zwaard

Sommige scènes zijn zo tragisch dat je als kijker begint te twijfelen aan hun geloofwaardigheid. Tot je beseft dat in onze wereld nog steeds eremoorden gepleegd worden en dat vrouwen soms met zoutzuur verminkt worden om de familie-eer te redden. Die Fremde is geen film waar je vrolijker van wordt, maar wel een moedig pleidooi voor vrouwenrechten die ook vandaag nog steeds bevochten moeten worden. Het verhaal zal bij islamitische kijkers wellicht een gevoelige snaar raken en kan bijdragen tot meer emancipatie in moslimkringen. Anderzijds zullen sommige vooringenomen en ongenuanceerde westerse kijkers er een bevestiging in zien van het stereotiepe beeld dat de islamitische cultuur intolerant, repressief en vrouwonvriendelijk is, terwijl er nochtans heel wat ruimdenkende en verdraagzame moslims zijn die vrouwenrechten wel au sérieux nemen. Hierdoor zou Die Fremde onrechtstreeks kunnen leiden tot nog meer sociale uitsluiting van moslims, waardoor de film in feite zijn beweerde doel zou ondergraven...

Sibel Kekilli als Umay.

Acteerprestaties en bekroningen

De cast van Die Fremde acteert meer dan behoorlijk. 

Met name hoofdrolspeelster Sibel Kekilli -de Duits-Turkse voormalige pornoactrice die zeven jaar geleden doorbrak met haar fenomenale vertolking van een zelfdestructieve vrouw in het virulente Duits-Turkse liefdesdrama Gegen die Wand (2004) van Fatih Akin- maakt in Die Fremde indruk met haar doorleefde rol van de wanhopige Umay. Kekilli werd hiervoor bekroond met de Deutscher Filmpreis (ook bekend als Lola) in de categorie 'beste actrice in een hoofdrol'. 

In de bijrollen valt vooral Tamer Yigit op als een beloftevolle acteur in zijn ambivalente vertolking van Umay's oudere broer Mehmet: het prototype van de jonge, gefrustreerde migrant die zijn heil zoekt in het blinde geloof in traditionele normen en waarden. Ook al gaan die ten koste van zijn eigen zuster...

Op het voorbije Filmfestival van Gent kreeg Die Fremde zowel de Grote Prijs als de Publieksprijs. Daarnaast won de film nog andere prijzen, zoals de Deutscher Filmpreis voor beste film.

JN.

Die Fremde (Duitsland-2010): in de bioscoop vanaf 9 maart 2011. 

Met: Sibel Kekilli, Nizam Schiller, Settar Tanriogen, Derya Alabora, Serhad Can, Tamer Yigit, Almila Bagriacik en Florian Lukas.

Genre: familiedrama

Klik op de oranje link voor de trailer: Die Fremde - trailer

Sibel Kekilli maakt indruk met haar vertolking van een eigenzinnige
Duits-Turkse vrouw die door haar familie verstoten wordt.